Heilbrigðismál - 01.03.1998, Blaðsíða 7

Heilbrigðismál - 01.03.1998, Blaðsíða 7
Erlent Gengið gegn krabbameini Reglulegar gönguferðir draga úr streitu og minnka líkur á hjarta- sjúkdómum. Líkamleg áreynsla virðist einnig vinna gegn brjósta- krabbameini og nú berast fréttir af ávinningi áreynslunnar að því er varðar ristilkrabbamein. Niðurstöður banda- rískrar rannsóknar sem náði til 68 þúsund kvenna sýndu að þær konur sem gengu í eina klukkustund á dag voru í helmingi minni hættu á að fá ristilkrabbamein samanborið við kyrrsetu- konur. Svipaður ávinn- ingur var af því að synda, hjóla eða skokka í hálftíma á dag. Áður höfðu vísinda- menn sýnt fram á að neysla trefjaríkrar fæðu dregur úr líkum á ristil- krabbameini. Health, október 1997. Heyrnin verður fyrir skaða Heyrnarskaði af völd- um of mikils hávaða á fyrstu æviárunum er meira heilbrigðisvanda- mál en offita, astmi, syk- ursýki og margir aðrir sjúkdómar, að mati bandarískra lækna. Skert heyrn getur haft slæm áhrif á nám, líf og starf. Hægt er að koma í veg fyrir skaða með því að stilla hljómflutningstæki ekki of hátt og nota heyrnarhlífar eða eyrna- tappa ef nauðsynlegt er að vera í miklum hávaða. Prevention, desember 1997. Sætindin geta verið varasöm Konur sem borða mik- inn sykur en lítið af trefj- um eru í tvöfaldri til þre- faldri hættu á að fá þá tegund sykursýki sem er ekki háð insúlíni. Þetta sýndu niðurstöður rann- sóknar þar sem meira en sextíu þúsund banda- rískum konum var fylgt Þeir sem fá nóg af karó- tíni eiga síður en aðrir á hættu að fá sóríasis, seg- ir í tímaritinu Vibrant Life. Karótín er meðal annars í gulrótum og tómötum. eftir í sex ár. Á sama hátt dregur neysla á trefjaríkri fæðu úr hættunni. Gróft brauð og morgunkorn geta bætt ástandið. Vibrant Life, nóvember- desember 1997. Minnisverð vítamín Svissnesk rannsókn bendir til þess að þeir sem fá mikið af C-víta- míni og beta-karótíni úr fæðu hafi betra minni en aðrir, ekki síst þegar ald- urinn færist yfir. Vítamín í töfluformi virtust ekki bæta minnið. Pathfinder, júní 1997. Ekki sama hvernig sogið er Minni tjara og minna nikótín í sígarettum hafa ekki allt að segja. Sumir reykingamenn sem skipta úr sterkum sígarettum yfir í léttar reykja af meiri áfergju en áður og fá þannig meira af skað- Iegum efnum úr hverri sígarettu en gefið er upp á pökkunum. Sú stofnun í Bandaríkj- unum sem hefur mælt efni í sígarettum síðan 1967, FTC, ætlar að taka tillit til þessa og gefa upp mismunandi tölugildi eftir því hvernig reykt er. CNN Health, september 1997. Richard Doll setur aldurinn ekki fyrir sig Breski læknirinn Richard Doll er talinn hafa verið fyrstur til að sanna tengsl reykinga og lungnakrabba- meins, um 1950. í kjölfar rannsókna hans og annarra hafa milljónir manna hætt að reykja - og eiga líf sitt þannig honum að þakka að nokkru leyti. Richard Doll hefur verið mikilvirk- ur á mörgum sviðum faraldsfræði- rannsókna. í ritskrá hans eru 436 greinar og hann hefur tuttugu sinnum fengið sérstakar viðurkenning- ar fyrir ævistarf sitt. Lengst af var hann prófessor við háskólann í Oxford. Doll er enn að, orðinn 85 ára. Á síðustu mánuðum hafa birst nokkrar tímamótagreinar í vísindatímaritum. Fjalla þær um brjóstakrabbamein, hormónameðferð og óbeinar reyking- ar. Einnig hefur hann nýlega skrifað um öldrun, rafsegulbylgjur og tengsl fæðu og sjúkdóma. Þess má geta að Richard Doll kom til íslands í júnímánuði 1955 og hélt erindi í Reykjavík og á Akureyri um orsakir krabbameins í lungum. Þá var haft eftir honum að miðað við auknar reykingar hér á landi á þeim tíma væri hann ekki í vafa um að lungna- krabbamein ætti eftir að aukast til mikilla muna - og hann hefur reynst sannspár. British Medical Journal, október 1997. 6 HEILBRIGÐISMÁL 1/1998 Larry King sjónvarps- maður leggur banda- rískum mjólkurfram- leiðendum lið í auglýs- ingaherferð fyrir mjólkurdrykkju - her- ferð þar sem þekkt fólk er sýnt með mjólkur- skegg. Það vekur athygli að í öllum þessum aug- lýsingum er lögð rík áhersla á neyslu fitulít- illa mjólkurafurða, sem eru ekki síðri en þær fituríku að því er varðar kalk o. fl. Morguninn er betri Þeir sem taka verkefni með sér heim úr vinn- unni ættu frekar að vakna fyrr á morgnana en að vinna lengi fram- eftir á kvöldin. Rannsókn sem gerð var við háskól- ann í Pittsburg í Banda- ríkjunum sýndi að af- köstin eru um 30% minni eftir kl. 11 á kvöldin. Þessu til viðbótar var sýnt fram á að of stuttur nætursvefn getur bitnað á vinnunni daginn eftir. American Health, desember 1997. Þægindi °g öryggi fara saman Röntgenmyndataka af brjóstum kvenna eftir fimmtugt hefur fyrir löngu sannað gildi sitt og fáir efast lengur um gildi brjóstamyndatöku á fimmtugsaldri. En skiptir máli hvenær tíða- hringsins konur á þessu aldursskeiði fara í skoðun? Kanadískar rannsóknir benda til þess að svo sé. Erfitt reyndist að greina hnúta á myndum sem teknar voru á síðari hluta tíðahrings og auk þess voru brjóstin viðkvæmari á þeim tíma. Það virðist því vera best að fara í myndatöku áður en tvær vikur eru liðnar frá upp- hafi blæðinga. Health, nóvember- desember 1997. Áreiðanlegar upplýsingar Bandarísk heilbrigðis- yfirvöld hafa áhyggjur af því að ýmsar upplýsing- ar á Internetinu séu ekki eins áreiðanlegar og ákjósanlegt er. Þess vegna hafa þau opnað sérstakan heilbrigðis- fræðsluvef á netinu (http://www.healthfin- der.gov). Fyrsta mán- uðinn voru heimsóknirn- ar 4,8 milljónir. Þá eru að bætast við sérstakar upp- lýsingar um heilsufar kvenna (http:// www.4woman.org). í sama tilgangi hefur verið leyfður óheftur að- gangur að opinberum upplýsingabanka urn tímaritsgreinar sem varða heilbrigðismál, Medline. Slóðin er: http:/ / www.nlm.nih.gov. Internet Medicine, ágúst 1997. Bláber hafa mest allra garðávaxta af hinum nauðsynlegu andoxunar- efnum, samkvæmt nýjum upplýsingum frá bandaríska land- búnaðarráðuneytinu. I næstu sætum eru kál, jarðarber, spínat og rósakál. Frá þessu er sagt í sumarhefti tíma- ritsins Health. I sjötta til tíunda sæti eru plóm- ur, spergilkál, rófur, appelsínur og rauð greipaldin. Leiður siður Unglingar sem eru þunglyndir eru fjórum sinnum líklegri en aðrir unglingar til að fara að reykja, samkvæmt niður- stöðum rannsóknar sem gerð var á Nýja Sjálandi. Þetta er því einn af þeim þáttum sem þarf að bregðast við ef vel á að ganga í baráttunni gegn reykingum. Prevention, ágúst 1997. Truflandi tónar? Útvarpstæki eru í flest- um bifreiðum og segul- bandstæki í mörgum þeirra. En hefur það ekki truflandi áhrif að hlusta á tónlist meðan ekið er? Nei, segja ástralskir sálfræðingar sem könn- uðu þetta. Þvert á móti. Ökumenn sem hafa kveikt á útvarpinu bregð- ast fyrr við óvæntum að- stæðum heldur en þeir sem kjósa þögnina. Tón- list virðist halda öku- mönnum vakandi, janvel þótt hún sé ekki hátt stillt. Health, nóvember- desember 1997. Bráðhollar baunir Elstu heimildir um bakaðar baunir eru frá því sex þúsund árum fyrir Krists burð. Saga þeirra á síðari öldum er rakin til Boston í Bandaríkjunum, en hún er stundum nefnd baunaborgin. Bretar hófu innflutning á bökuð- um baunum um síðustu aldamót og eiga nú heimsmet í neyslu þeirra. Innan Bretlands er neyslan mest í Wales. Á árurn áður þóttu baunirnar veisluréttur og voru dýrar. Síðan verðið lækkaði eru bakaðar baunir orðnar að hentugu hversdagsfæði sem er próteinauðugt án þess að vera feitt. Ekki má gleyma því að tómatsósan sem umlykur þær er einnig holl. Það er því full ástæða til að grípa dós í næstu verslun. Men's Health, nóvember 1997. HEILBRIGÐISMÁL 1/1998 7

x

Heilbrigðismál

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heilbrigðismál
https://timarit.is/publication/638

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.