Heilbrigðismál - 01.03.1998, Qupperneq 26

rannsókna sinna á eðli smitefnisins,
einnig unnið að rannsóknum sem
hafa leitt í ljós að stökkbreytingar í
príongeni eru orsök arfgengra
príonsjúkdóma hjá mönnum, svo
sem Gerstman-Stráussler-Scheinker
og Fatal Familial Insomnia og
arfgengra tilfella af Creutzfeldt-
Jakob sjúkdómi. Það er athyglis-
verð staðreynd að príonsjúkdóm-
arnir geta bæði verið smitandi og
arfgengir.
Auk rannsókna á príonsjúkdóm-
um hefur Prusiner einnig beint
sjónum sínum að mjög algengri
heilabilun, Alzheimersjúkdómi.
Talið var að sá sjúkdómur kynni að
vera smitsjúkdómur og töldu ýmsir
hann til hæggengra smitsjúkdóma.
Nú munu flestir horfnir frá þeirri
skoðun. Hins vegar er ýmislegt líkt
með vefjaskemmdum í Alzheimer-
sjúkdómi og príonsjúkdómum,
einkum útfelling próteina í heila
sem mýlildi (amyloid) þótt prótein-
in sem falla út séu af mismunandi
gerð. Rannsóknir á príonsjúk-
dómum kunna því að varpa ljósi á
Alzheimersjúkdóm, sem er eitt
mesta heilbrigðisvandamál nú á
tímum.
Ég vona að mér fyrirgefist þó að
ég slái aðeins á persónulegar nótur
í lokin. Ég hef mér til afbötunar að
hafa lítið eitt fengist við riðu í sauð-
fé og Creutzfeldt-Jakob sjúkdóm í
ríflega aldarfjórðung. Það sem fyrst
dró athygli mína að þessu nafni,
Stanley B. Prusiner, var áðurnefnd
grein í Science. Síðan hef ég fylgst
allnáið með rannsóknum hans. Ég
var lengi efasemdarmaður um
kenningu hans en sýnist að hann
og samverkamenn svo og aðrir vís-
indamenn sem ýmist fylgdu þess-
ari hugmynd eða voru á öndverð-
um meiði hafi smám saman rennt
undir hana svo mörgum stoðum að
Styrkir úr rannsóknasjóðum Krabbameinsfélagsins:
Athygli margra beinist að sameinda-
erfðafræði og brjóstakrabbameini
Úthlutað hefur verið tólf styrkj-
um úr rannsóknasjóðum Krabba-
meinsfélagsins að heildarupphæð
9,7 milljónir króna. Alls bárust fjór-
tán umsóknir að upphæð 18,6 millj-
ónir króna. Nú var úthlutað í tí-
unda sinn úr Rannsóknasjóði
Krabbameinsfélagsins. Fjögur verk-
efni voru styrkt. Þá var úthlutað í
áttunda sinn úr Rannsókna- og
tækjasjóði leitarsviðs Krabbameins-
félagsins. Átta verkefni voru styrkt.
Eins og áður fjalla mörg þessara
rannsóknaverkefna um sameinda-
erfðafræði og athygli margra vís-
indamanna beinist að brjósta-
krabbameini.
Gísli Ragnarsson og Sigurður
Ingvarsson fá styrk til að rannsaka
tap á arfblendni á litningi lp í
krabbameinsæxlum.
Guðný Eiríksdóttir og Sigurður
Ingvarsson fá styrk til að bera sam-
an úrfellingatíðni á styttri armi litn-
ings 3 í mismunandi krabbameins-
gerðum.
Helga M. Ögmundsdóttir og
Hilmar Viðarsson fá styrk til að
rannsaka áhrif svonefnds milli-
frumulags á vöxt og hegðun eðli-
legra og afbrigðilegra þekjufrumna
úr brjóstvef.
Helga M. Ögmundsdóttir og
Ágústa Þóra Jónsdóttir fá styrk til
að rannsaka áhrif súrefnisskorts á
mismunandi frumutegundir.
Hrafn Tulinius og Jórunn E. Ey-
fjörð fá styrk til að rannsaka hlut
BRCA gena í nýgengi krabbameins.
Aftari röð: Hrafn Tulinius, Stefán
Þ. Sigurðsson, Peter Holbrook, Jón
Gunnlaugur Jónasson, Sigurður
Ingvarsson og Jón Þ. Hallgrímsson
formaður Krabbameinsfélags Is-
Kristján Sigurðsson og Jón Gunn-
laugur Jónasson fá styrk til að meta
svonefnda sérhæfingu brjósta-
krabbameina sem greind hafa verið
síðustu tíu ár.
lands. Fremri röð: Laufey Stein-
grímsdóttir formaður Vísindaráðs
félagsins, Helga M. Ögmundsdótt-
ir, Laufey Tryggvadóttir, Guðný
Eiríksdóttir og Þórunn Rafnar.
26 heilbrigðismál 1/1998