Fróðskaparrit - 01.07.2004, Síða 143

NÝTT INNAN VÍSINDI 2004
141
Nýtslan av kallkyni íføroyskum
Hansen, Kirsti Dee, Brugen af maskulinum i færøsk. Doktararitgerð í norðurlendskum
máli. Institutionen for svenska spráket, Góteborgs Universitet. The use of masculine in
Faroese. Doctoral dissertation in Scandinavian Languages. Department of Swedish Lan-
guage, Goteborg University. 2003. 412 pp.
Ætlanin við ritgerðini er at kanna bæði
nýtsluna av kallkyni í føroyskum og fatan-
ina av kallkyni. Sett verður spurnartekin
við úttalilsi hjá Málnevndini um, at kall-
kynssniðið søguliga er ein marking av kall-
kyni, umframt at tað er kynsómarkað, og tí
falla tey so natúrliga. Orðingin gav spurn-
ingar sum: Er sniðið veruliga kynsómark-
að, og um so er fyri hvønn og í hvønn mun?
Fyri at kortleggja uppfatanina hjá málnýt-
arinum av kallkyni varð ein empirisk kann-
ing gjørd við hjálp av spurnarbløðum, ið
162 informantar svaraðu. Hugtakið ”kall-
kynsvirðið” varð konstruerað sum arbeiðs-
reiðskap við tí fyri eyga at viðgera upp-
lýsningarnir hjá informantunum viðvíkj-
andi teirra fatan av kallkyni sum kyns-
markað ella ómarkað í ávísum setningum.
Eisini varð eitt elektroniskt tekstasavn
uppá eina millión orð gjørt fyri at greina
nýtsluna av kallkyni. Ein partur av kann-
ingartilfarinum var somuleiðis samrøður
viðvíkjandi føroyskum málpolitikki og
kvinnuliga mentunnararvinum. Framferðin
rúmar sostatt fleiri tilgongir, har tann søgu-
liga og samfelagsliga vinklingin av tilfar-
inum er ein berandi partur av greiningini.
Ein stigskipan av dømunum vísti seg at
vera rættiliga avdúkandi fyri kallkynsvirð-
ið. Jú meiri kynsómarkað eitt starvsheiti
var, jú lægri staðseting fekk orðið, og
hinvegin jú meiri mansdominerað, jú hægri
staðseting hevði orðið. Prestur og peda-
The use of masculine in Faroese
Hansen, Kirsti Dee, Brugen afmaskulinum
i færøsk. Doktorsavhandling i nordiska
sprák. Institutionen fðr svenska spráket,
Goteborgs Universitet. The use of mascu-
line in Faroese. Doctoral dissertation in
Scandinavian Languages. Department of
Swedish Language, Goteborg University.
2003. 412 pp.
The purpose of this thesis is to investi-
gate the use of the masculine in Faroese, a
language with a three gender system, and
the understanding of the masculine in that
language. The statement by the language
advisory committee that the masculine is
historically used to mark masculine as well
as gender neutrality is questioned. This
statement raised issues such as: is the form
really gender neutral and if so, to what ex-
tent? In order to map out the perception of
the masculine form amongst users of the
language, an empirical study using ques-
tionnaires was carried out. These were an-
swered by 162 persons. As background
material for the analysis, a bank of 1 mil-
lion words was established and interviews
on Faroese language policy and the female
cultural heritage were part of the research
material. The method consequently does
contain numerous inputs where the histori-
cal social angle on the material is the main
part of the analysis.
The information resulting from the em-