Fróðskaparrit - 01.01.2006, Side 42

Fróðskaparrit - 01.01.2006, Side 42
40 UM PURISMU í FØROYA KVÆÐl skal takast í teimum trimum kvæðunum, ið viðgjørd hava verið. Rættingar í tekstunum eru í umfatandi mun farnar fram, og ofta verður hetta gjørt óviðmerkt. Barnes metti tó, at stjøman merkti, at talan var um eina málbót; sambært bd. VII av Føroya kvæði, sum ikki var komið út, tá ið Barnes skrivaði sína ritgerð, merkir stjørnan tó eisini, at uppskrivarnir hava roynt at gitt seg til upprunaorðið. Tó verður stjørnan eisini nýtt til rættingar, bæði stilistiskar og málsligar. Annars eru tað hornklomburnar, ið eru ætl- aðar at umboða málfrøðiligar rættingar, út- fyllingar av “lacuna” og tekstligar broyt- ingar annars, ið skulu vísa á, nær rættingar í tekstinum eru famar fram. Sum ávíst, so rættar útgávan í Føroya kvæði tekstirnar fonetiskt og ortografískt, t.e. tillagar tekstirnar til skriftmálið, men í har eru eisini fleiri dømi um, at bendingar em broyttar og enntá at syntaksin av ávísum setningum er broytt við at seta orð inn, eftir eini meting um, hvat møguliga kundi staðið har. Og í fømm verður farið so langt, at kvæðini í normaliseraðu útgávuni ikki sam- svara semantiskt við upprunaligu handritini. “Málfrøðiliga kynsskiftið”, ið nevnt var í Gongurólvs k\>æði, er tað mest framtraðk- andi dømið uppá hetta í hesum trimum kvæðunum. Tá ið hetta er sagt, so skal tó sigast, at hetta ikki er líka framherjandi ígjøgnum alla útgávuna, og varierar nógv frá kvæði til kvæði. I teimum trimum kvæðunum, ið gjøgnumgingin hava verið, eru málsligu rættingarnar mest framherjandi í Gongu- rólvs kvæði, meðan tær í hinum báðum eru lutfalsliga fáar. Treyðugt so, hini kvæðini eru eisini munandi styttri (sbr. eisini við- merking Barnes’ um munin millum tættir og kvæði viðvíkjandi málfrøðiligum støðufesti; 1978:223), og frá einum fyrimyndarligum sjónarhorni áttu tílíkar als ikki at verið at funnið. Hammershaimbs uppskriftir av Ólavi Riddararós ogAlvamoy ogSkrímslinum eru eisini týðiliga merktar av einari puristiskari hond. Hammershaimb krógvar ikki, at hann roynir at endurgeva tekstirnar, sum hann, út frá sínum kunnleika um norrøna fílologi, heldur at teir einaferð hava verið. Fyri at gera hetta, broytir hann uppá bæði ljóðfrøðilig og stavsetingarlig viðurskifti, bendingar, syn- taks og merking. Tað má tó sigast til hansara fyrimun, at hann konsekvent viðmerkir tað, sum hann ger. Hevur hann broytt tekstin, verður tað viðmerkt í fótnotu, umframt til- skilað, hvat upprunahandritið hevði í staðin. Tað er saknur í einari samsvarandi rættnings- linju í Føroya kvæði. Tann veruleiki, at Barnes ikki eingong til fulnar fekk at vita, hvat ein stjøma við eitt kvæðaorð merkti, men gitti seg til tess út frá tí at hesi orðini ikki vóm heilt tey somu í ávikavist handriti og útgávu, vísir eisini á ein mangul frá út- gevarans síðu - stjørnan var bara innsett uttan nakra undirbyggjandi frágreiðing og kundi markað eitthvørt slag av óreglusemi. Niðurstøðan gerst sostatt, at Barnes hev- ur grein í sínum máli, tá ið hann førir fram, at Føroya kvæði ikki altíð endurgevur upp- mnahandritini, men í fleiri fømm broytirtey, í fleiri støðum enntá uttan at broytingin gevur meining. Eingin yvirskipað rætnings- linja tykist heldur at vera fyri nær Føroya kvæði broytir tekstin; orð, sum eru broytt einastaðni, kann ein fínna óbroytt aðrastaðni í normaliseraðu útgávuni. Tó tykjast ritstjór-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204

x

Fróðskaparrit

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fróðskaparrit
https://timarit.is/publication/15

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.