Samtíðin - 01.05.1934, Page 14

SAMTÍÐIN
F U N K I S
Maðurinn er altaf að byggja.
Hann er altaf að leita, altaf að
leita að einhverju, sem er betra,
sem er traustara eða fegurra. 0g
hann er líka altaf smámsaman að
finna. Stundum er það varanlegt,
stundum er það aðeins til stund-
ar hagnaðar eða gamans. Þó er
fátt svo varanlegt, að það standi
ekki til bóta eða breytinga, eða
að annað geti komið, sem standi
því fyrra svo miklu framar, að
það verði að víkja. — Kynslóðin,
sem núna lifir, liefir varið mikl-
um tíma til leitar. Við höfum
þess vegna séð meiri breytingar á
ýmsum sviðum en fyrirrennarar
okkar.
1 þessari grein ætla ég að-
eins að minnast lítillega þeirrar
nýbreytni, sem sérstaklega hefir
birst í húsagerð síðari tíma og
kunn er orðin hér á landi, bæði af
húsum, sem bygð hafa verið í
hinum „nýja stíl“, og eins af um-
tali og bókum. Funkis, eins og
þessi stíll er yfii'leitt kallaður á
Norðurlöndum, er ekki nein
venjuleg uppfynding, sem hægt er
að kenna við sérstakan mann.
Hann varð til svo að segja sam-
tímis á mörgum fjarlægum stöð-
um og án þess að samband væri
þar á milli. Þó á Funkis mest að
10
EFTIR PÓRI BALDVINSSON
þakka frönskum manni, sem
þektur er undir nafninu Le Cor-
busier, en hann er byggingameist-
ari og rithöfundur og var framan
af ötulasti boðberi stefnunnar.
Stílbreytingar á sviði bygging-
arlistarinnar hlutu að koma. Þær
voru eðlileg afleiðing nýrra við-
fangsefna. Jámbenta steinsteyp-
an gaf möguleika, sem áður voru
óþektir. Stórhýsi nýja tímans,
iðnaðar- og verslunarhúsin, gerðu
nýjar, áður óþektar kröfur.
Forngríska byggingarlistin varð
til og dafnaði í sambandi við hof
og skurðgoðadýrkun. Gotneski
stíllinn fékk kraft sinn og sköp-
unarmöguleika frá hinni kaþólsku
kirkju miðaldanna. Renessance og
Barock urðu til í sambandi við
hirðlíf og hallir konunga og
fursta. Funkisstefnan er fóstur-
bam stóriðjunnar. Hún fór fyrst
verulega að láta á sér bera eftir
stríðið. Hún var bygð á raunsæj-
um, „materialistiskum“ grundvelli
og féll því vel inn í þann hugsun-
arhátt, sem fólkið vildi tileinka
sér. Funkisstíllinn var yfirleitt
látlaus. Hann var hreinn og sterk-
ur. Þar var ekkert yfirskyn, ekk-