Samtíðin - 01.05.1934, Page 16

S AMTÍÐIN
voru víða svo mjó, að þar hvíldi
altaí' skuggi, nema um hádaginn.
Nýi tíminn dýrkar sólina. En
hann dýrkar hana ekki á yfirnátt-
úrlegan hátt. Hann veit, að í
geislum hennar er kraftur til að
lækna og styrkja, og hann vill
verða þess aðnjótandi. Þessvegna
eru hús nýja tímans björt. Þau
hafa breiða glugga með stórum
rúðum. Þau standa svo gisið, að
rúm er fyrir garða og grasfleti
og við götur, sem eru breiðar og
beinar. Þar á ljósið og loftið
greiðan aðgang og skuggunum
fækkar.
Ríkjandi byggingarstíll hvers
tíma hefir aðallega birst í stór-
hýsum. Smáhúsin, íbúðir fjöldans
voru látin sitja á hakanum; þau
voru bygð meira og minna af
handahófi. Þar fékk hver að
byggja, eins og hann vildi, af efna
legri og andlegri getu, lítilli eða
mikilli eftir atvikum. Nýi tím-
inn hefir víðari sjónhring. Hann
veit, að ef kynslóðin á að vera
hraust, verður hún að búa í góð-
um og heilnæmum húsum. Funkis-
stefnan hefir alist upp með þess-
um hugsunarhætti, og því nær hún
engu síður til smáhúsanna en
stórra verksmiðja og hárra kaup-
sýsluhalla.
Og hún á víðar rætur. Hún
birtist í alskonar skrautlist nýja
tímans, í meðferð lita, línum og
dráttum. Hún birtist í húsgögn-
um og fatnaði. Hún birtist í flug-
vélum og eimvögnum, hafskipum
12
og bifreiðum og yfirleitt í öllu
sem nöfnum má nefna.
Funkisstíllinn er í eðli sínu ó-
bundnari og óháðari en allir fyr-
irrennarar iians. Þannig er æsk-
an, og Funkisstíllinn er ennþá
ungur. Vafalaust á hann eftir að
taka mörgum og miklum breyt-
ingum, eftir því sem ný viðfangs-
efni koma fram, og eins má bú-
ast við að hann með tímanum
verði sniðinn töluvert eftir hátt-
um hvers lands. En hver myndi
þá verða framtíð hans hér á Is-
landi ? Því er náttúrlega ekki
auðsvarað fremur en mörgu öðru,
sem framtíðin ber í skauti sér.
Ef Islendingar eiga nokkum stíl í
byggingarlist, er hann að finna í
gömlu torfbæjunum. Nú eru þeir
að hverfa. Þegar torfbæimir
voru ekki lengur samræmanlegir
kröfum breyttra tíma, hættum
við að byggja þá. Ýmsir vildu þó
gjarna halda við hinum foma
svip eða stíl, þó bygt væri úr
öðru efni. Þetta var reynt, en það
tókst ekki. Steinhúsin í torfbæja-
stíl urðu hálfgerð skrípamynd af
hinum fornu byggingum. Efnið
var í eðli sínu of fjarskilt. Kaup-
staðimir bygðu hús úr stein-
steypu í sama sniði og mest tíðk-
ast erlendis með timbur- og múr-
steinshús. Þetta getur gengið, en
er þó að ýmsu leyti ábótavant.
Timbrið og múrsteinninn hafa á
sér vissan hlýindablæ, sem stein-
steypuna skortir. Steinsteypuhús-
in urðu því kaldlegri og þung-