Samtíðin - 01.05.1934, Side 24

S AMTÍÐIN
glæpi næst, heldur er höfuðglæp-
ur og sjálf syndin á móti andan-
um: að keyra stafsetninguna
áratugi og aldir aftur á bak, að
leggja hana í nýjar viðjar löngu
dauðra lögmála, að gera stafsetn-
inguna svo þunga, að það er full-
yrt, að ekki séu til í öllu landinu
nema 5—10 menn, sem séu nógu
lærðir til þess að geta notað hana.
Kínverska stafsetningin, sem
nú er lögð á herðar lítilla barna
um alt þetta land, eins og óbæri-
legt ok, er í aðra röndina einskon-
ar barnagull. En ekki fyrir lítil
börn. Því að til er tvennskonar
barnaskapur; annað er hinn ynd-
islegi barnaskapur æskunnar, hitt
er hinn dapurlegri bai’naskapur
farlama visku og hins dáðlausa
dundurs við gagnslausa þekkingu.
1 öllum fræðigreinum, og þó
hvergi fremur en í málfræði,
verða leiðirnar jafnan tvær, og
tvennskonar viðfangsefni mann-
anna. Sumir sjá aldrei annað en
hratið og hismið á lífsins tré.
Margir „lærðir“ málfræðingar
eiga hér um bil þessa sögu: Fyrst
læra þeir málið fyrir guðs náð,
eins og önnur börn; síðan kemur
„lærdómurinn“ til. Fyrst hætta
þeir að sjá nema orðin ein, út af
fyrir sig; þeir komast enn lengra
og hætta að sjá nema sundurlausa
stafina; loksins sjá þeir stafkrók-
ana eina. Þá er verkið fullkomn-
að. Þannig er kínverska staf-
setningin tilkomin, bæði í Kína
og á íslandi.
20
Kínverska stafsetningin, sém
nú er valdboðin í þessu landi, er
einskonar leikfang fyrir öi'vasa
börn. Hún er einskonar hjásetu-
kofi fyrir þá, sem vilja tína
lambaspörð úti á eyðiheiðum
dauðrar visku. Þó að einhverjir
góðir menn hafi einnig lagt hönd
að þessari illu smíð, þá er það
ekki annað ólán, sem hefir hent
þá. Verkið getur ekki orðið betra
en efni stóðu til. Þeir hafa bygt
úr spörðum, og þeir hafa hugsað
í spörðum.
Látum hina „lærðu“ eiga sín
leikföng. Látum þá skrifa z og z
með krók eða z með tveim krók-
um, ef þeim er það ánægja. Lát-
um þá skrifa minst, minnst,
minntst eða minnzt, alt eftir vild
sinni. Látum þá leita sinnar eigin
sáluhjálpar í lögmáli stafkrók-
anna. En drottinn forði okkur frá
að gera þeim það til geðs til
lengdar, að senda alla æsku lands-
ins og hvert heilvita mannsbarn
út á öræfi grúskaranna til þess að
tína lambaspörð.
Kínverska stafsetningin er ekki
við hæfi vaxandi og starfandi
þjóðar, og ekki við hæfi gróandi
m'áls. Þeir, sem illu heilli leiddu
hana hér í kórinn, um stundar
sakir, hafa í því efni snúið höfð-
inu á bak aftur, ekki séð eða
hirt um samtíðina né framtíðina.
En dauðinn fer í spor kín-
versku stafsetningarinnar, og
dauðinn fer þegar á hana sjálfa.
Fyrsta ritið, sem tók upp þessa