Samtíðin - 01.05.1942, Blaðsíða 13

SAMTÍÐIN
9
fvrstu endurvöktu Olympíuleikun-
um, sem haldnir voru í Aþenu árið
1896.
Iþróttirnar stefna nú aftur að því
marki, sem Platon þýsli svo snilldar-
lega. Menn iðka nú ekki iþróttirnar
lil að geta varið sig eða unnið á öðr-
um með vopnum. Nú iðka menn í-
þróttirnar vegna þeirra sjálfra, þeirra
áhrifa, sem þær hafa á heilsuna og
þeirrar ánægju, sem þær geta veitt
íþróttamanninum eða konunni.
íþróttirnar hafa síðan um aldamót
gerzt æ meiri þáttur i öllu lífi þjóða
og einstaklinga. Afreksmenn koma
fram, menn njóta þess, að liorfa á
þá leika listir sínar, og það, sem mest
er um vert: iþróttirnar eru á góðri
teið með að ná lil fjöldans. Til þess
að svo megi verða, er oft nauðsynlegt
að hafa afreksmenn, fyrirmyndir.
Slikir menn liafa komið fram og
hlotið frægðina að launum fyrir af-
rek sín. Hver þekkir ekki Nurmi,
Idaupakónginn finnska? Hann hljójj
og liljóp, kom sá og sigraði, ekki fyrst
og fremst fvrir sjálfan sig, heldur
fyrir þjóð sína. Það er nú viður-
kennt, að hlaupaafrek hans i Amer-
iku höfðu í för með sér geysilega
landk ynningu fyrir Finnland. Þá má
uefna negrana, t. d. Jesse Owens, sem
vakti geysilega athygli á Olympíu-
leikunum í Berlín árið 1936. Er eng-
inn vafi á því, að afrek hans og kyn-
bræðra hans hafa haft mikil áhrif í
þá átt, að kynna liinn svarta kyn-
stofn að betra en liann var áður
kunnur og vekja menn lil mnhugsun-
ar um hann.
Þessi tvö dæmi ættu að nægja ti!
að benda á mikilvægi íþróttanna i nú-
tímaþjóðlífi, auk þess heilsufræðilega
og uppeldislega gildis, sem þær liafa.
Allir þekkja svipað dæmi frá Forn-
Grikkjum. Sigurvegárar á Olympíu-
leikunum voru i hávegum hafðir og
þóttu hafa unnið, ekki aðeins sjálfum
sér, lieldur og ættborg sinni hinn
mesta sóma. Kepptust menn um að
vegsama þessa sigurvegara. Mynd-
höggvarar gerðu myndir af þeim í
marmara, þeir fengu að horða i ráð-
húsi ættborgar sinnar, en það þólti
mikill heiður.
HYERS KYNS ófriður hrýtur i
bág við anda íþróttanna. Her-
mennskan og vopnaburðurinn lögðu
íþróttirnar undir sig á fyrra hluta
miðalda. En íþróttir hafa á síðustu
timum rétt hlut sinn á ný, og íþrótta-
menn hafa gerzt boðberar friðar og
bróðernis. Þess vegna stendur það í
alþjóðalögum íþróttamanna, að eng-
in sú þjóð, sem á i ófriði við aðra
þjóð, hafi rétt til að talca þátt í
Olympíuleikum.
Þess eru að vísu dæmi, að ein-
ræðisþjóðir nútímans hafi notað í-
þróttirnar til að skapa heraga meðal
æskulýðs landanna, en slíkt er tví-
mælalaust herfileg misnotkun. Er
vonandi, að íþróttastarfsemin megi
blómgast á frjálsum grundvelli, eins
og gerist meðal lýðræðisþjóðanna.
En þar kemur annað mein til greina,
en það er atvinnuíþróttamennskan.
Snillingar og afrelcsmenn á sviði í-
þróttanna taka að sýna listir sínar
fyrir peninga, þeir stofna með sér
félög og keppa hverjir við aðra í
flokkaíþróttum. Þessir nienn, sem
hafa iþróttirnar að atvinnu, hafá