Samtíðin - 01.12.1952, Síða 9

10. hefti 19. árg,
Nr. 188
Desember 1952
SAMTIÐIN kemur 10 sinnum á ári, mánaðarlega nema í janúar og ágúst, samtals 320
bls. Árgjaldið er 35 kr. burðargjaldsfrítt (erlendis 45 kr.), og greiðist það fyrirfram.
Áskrift getur byrjað hvenær sem er og miðast við síðustu áramót. Úrsögn sé skrifleg
og verður að liafa borizt fyrir áramót. Ritstjóri: Sigurður Skúlason, sími 2526, póst-
hólf 75. Áskriftargjöldum er veitt móttaka í verzluninni Bækur og ritföng hf., Aust-
urstræti 1 og í bókabúðinni á Laugavegi 39. — Prentuð í Félagsprentsmiðjunni hf.
LEIKSVIÐ
RLENDIS hefur sá háttur rutt sér
nokkuð til rúms á seinni árum að
sviðsetja sjónleiki mitt á meðal áhorf-
endanna. Leiksviðið er þá á miðju gólfi
í áhorfendasal, en sæti áhorfendanna um-
hverfis það og þykir mjög hæfilegt, að
um 200 gestir njóti leiksins við þessi skil-
yrði. Þetta fyrirkomulag sparar alger-
lega leiktjöld og annan sviðsútbúnað og
er því einkar hentugt, þar sem skilyrði
eru frumstæð og fé af skornum skammti.
Það tíðkaðist mjög í Rússlandi eftir stjórn-
arbyltinguna, en hefur á seinni árum rutt
sér víða til rúms í Bandaríkjunum og
nefnist þar: „Theatre in the Round“. Er
talið, að um 100 leikhús í Bandaríkjun-
um hafi nú horfið að þess háttar svið-
setningu, og er þá leikið í margs konar
vistarverum: danssölum, veitingastofum,
hlöðum, vörugeymsluhúsum o. s. frv.
í þessum nýstárlegu „hringleikhúsum“
njóta menn sjónleikja á allt annan hátt
en venja er til. Fjarlægðin milli leikenda
og leikhúsgesta er miklu minni en gerist,
og hér bregður svo við, að þeir fyrr-
nefndu eru ekki hátt upp hafnir á sviði
bak við „ósýnilega vegginn", sem oft er
nefndur svo á leikhúsmáli, heldur eru
nú allir fjórir veggir leiksviðsins horfn-
ir, og leikendurnir lægra settir í bókstaf-
legri merkingu þeirra orða en áhorfend-
urnir.
Hér er brotið mjög í bág við ríkjandi
leiklistarvenjur, en ætla má, að mjög
ÁHORFENDA
freistandi sé að taka upp þessa nýstár-
legu aðferð við sviðsetning sjónleikja.
Vinsældir hennar í Ameríku eggja a. m.
k. til eftirbreytni. Það liggur í hlutarins
eðli, að í „hringleikhúsinu“ er samband
leikara og áhorfenda miklu nánara en
við eigum að venjast. Kröfurnar til leik-
aranna, einkum að því er snertir fram-
sögn og látbragðslist, hljóta að aukast.
Nú bregður nefnilega svo við, að leikarar
snúa ávallt baki við einhverjum af áhorf-
endunum. Við það verða þeir að túlka
tilfinningar sínar meir með raddbrigð-
um en ella myndi, og ekki eru leiktjöldin
til að draga að sér athygli gestanna og
heilla þá. Leikendur verða að leika í
fjórar áttir, en ekki eina eins og á venju-
legu sviði. Og þegar þeir snúa baki við
nokkrum hluta áhorfendanna, verða þeir
hinir sömu að lesa leik þeirra í svip-
brigðum mótleikaranna á svipaðan hátt
og tíðkast í kvikmyndum. En einmitt við
það, að áhorfendur sjá ekki allt, örvast
forvitni þeirra, og áður en varir eru þeir
farnir að taka þátt í leiknum, leika með,
af lífi og sál. Áður en varir beinist at-
hyglin svo mjög að leikurunum, að áhorf-
endurnir andspænis, hvað þá naktir hús-
veggirnir bak við þá, hverfa og gleymast,
en leikararnir í bjarmanum frá ljósverpl-
unum og hið lifandi orð, sem þeir flytja,
öðlast óvænt miklu meira líf en fólk hef-
ur átt að venjast.
„Hringleikhúsin" eru geðþekk nýjung
MEÐAL