Fréttablaðið - 28.12.2009, Blaðsíða 40

32 28. desember 2009 MÁNUDAGUR
Þingmenn taki
höndum saman
UMRÆÐAN
Bjarni Gunnarsson
skrifar um Icesave
Icesave tapið er ekki stærsta tapið í fjár-
málakreppu okkar Íslend-
inga, en það er orðið
stærsta málið í umræð-
unni og þá sérstaklega á
Alþingi. Í byrjun umræð-
unnar hélt ég að málið sner-
ist um að hve miklu leyti við
ættum að ábyrgjast/borga inni-
stæðutryggingar vegna Icesa-
ve (rúmar 20.000 evrur á reikn-
ing) og er sú upphæð oftast talin
vera um 750 ma.kr. Nú þykist ég
skilja málið þannig að forgangs-
krafan sé allar innistæðurnar,
rúmir 1.300 ma.kr, og að þar
innanborðs séu 750 ma.kr. vegna
innistæðutrygginganna. Þá er nú
áætlað að eignir gamla Lands-
banka nemi um 1.180 ma.kr, eða
tæpum 90% af forgangskröfunni,
og þar af leiðandi eigum við bara
90% upp í 750 ma.kr. kröfuna og
vantar þar upp á 75 ma.kr. sem
við/ríkið þarf að borga. Auk
þess eigum við að borga vexti af
gjaldfallinni Icesave skuldinni
og er nefnt að vaxtaupphæðin sé
100-150 ma.kr. og eftir því þurf-
um við/ríkið að borga um 200
ma.kr. vegna Icesave reikning-
anna.
Ég er nokkuð viss um að flest-
ir landsmenn telja eðlilegt að
allar eignir gamla Landsbank-
ans/1.180 ma.kr. fari til að greiða
Icesave innistæðutryggingakröf-
urnar/750 ma.kr, vexti vegna
þeirra og svo aðrar forgangs-
kröfur, en það svíður að við/
ríkið séum að borga áðurnefnda
200 ma.kr.
Ég er ósáttur við þann mál-
flutning sem heyrist frá Alþingi
þar sem sumir þingmenn stjórn-
arandstöðunnar saka jafnvel rík-
isstjórnina um landráð vegna
fyrirliggjandi Icesave samninga.
Grundvöllur þessara samninga
er minnisblað um málið sem við
vorum neydd til að gangast undir
og allan tímann síðan hangir yfir
okkur hótun um að okkur verði
úthýst fjármálalega séð næstu
árin ef við samþykkjum ekki
fyrirliggjandi samning. Ég er
viss um að ríkisstjórn-
in hefur gert það sem
hægt er til að bæta
samninginn í þá veru
sem Alþingi samþykkti,
en samningsaðilinn
stendur fast á móti með
stórt bakland flestra
Evrópuríkja sem vilja
láta okkur borga sem
mest af skuldum föllnu
bankanna.
Ég vil hérna velta upp tillögu
sem gæti verið lokatilraun til að
ná íslenskri samstöðu um málið
og jafnframt tilraun til að ná
betri niðurstöðu í málinu. Hún
byggir á því að hrun okkar er
að hluta til vegna þess að fjár-
málaumhverfi ESB er gallað og
svo var það gífurlegt áfall fyrir
íslensku þjóðina þegar Bretar
settu á okkur hryðjuverkalög-
in og er hart ef við fáum engar
bætur fyrir þann gjörning.
Ég skora hér með á Alþingi
Íslendinga og ríkisstjórnina að
sameinast um þá kröfu að í skaða-
bætur fyrir hryðjuverkalögin og
gallað fjármálaumhverfi greiði
Bretar og ESB þá vexti sem nú
stendur til að við borgum sam-
kvæmt samningnum. Þessi upp-
hæð er stór fyrir okkur, en mjög
lítil fyrir Breta (t.d. 100 ma.kr. í
skaðabætur vegna hryðjuverka-
laganna) og ESB (t.d. 50 ma.kr.
í aðstoð vegna gallaðs fjármála-
regluverks). Síðan ætti ríkis-
stjórnin að fara fram á að fá fund
með æðstu ráðamönnum Breta
og ESB til að ræða þessa kröfu
okkar og þá vildi ég sjá stjórn-
málaforingjana fimm (Jóhönnu,
Steingrím, Bjarna, Sigmund og
Birgittu) fara saman á þenn-
an fund til að leggja áherslu á
þetta mál og sýna um leið sam-
stöðu okkar í þessu hörmungar
máli. Þá væri samkomulag um
það að við frestuðum umræð-
um á Alþingi um Icesave þar til
eftir að þessi fundur hefur farið
fram.
Ef Bretar og ESB neita að
leysa málið á þessum nótum,
er fullreynt að ná betri niður-
stöðu í málinu og um leið komið
á hreint að þarna fara litlir vinir
okkar og eru þá með taldar flest-
ar Norðurlandaþjóðirnar sam-
anber síðustu fréttir um tafir
afgreiðslu lána AGS. Þá er málið
og aftur komið til kasta Alþing-
is, en þá ættu alþingismenn
ekki lengur að þræta um hvort
ná mætti betri samningi, held-
ur væri kosið um það hvort við
kyngjum fyrirliggjandi samn-
ingi og reynum að borga í batn-
andi fjármálaumhverfi eða hvort
við fellum samninginn og tökum
slaginn fyrir dómstólum í frosnu
fjármálaumhverfi sem þá bíður
okkar.
Höfundur er verkfræðingur.
BJARNI
GUNNARSSON
Ég skora hér með á Alþingi
Íslendinga og ríkisstjórnina
að sameinast um þá kröfu
að í skaðabætur fyrir hryðju-
verkalögin og gallað fjármála-
umhverfi greiði Bretar og
ESB þá vexti sem nú stendur
til að við borgum samkvæmt
samningnum.
UMRÆÐAN
Dofri Hermannsson skrifar um at-
vinnumál
Atvinnuleysi á höfuðborgarsvæðinu er með því hæsta sem gerist í land-
inu og brýnt að borgaryfirvöld leiti allra
leiða til að draga úr þeim vanda. Skortur
á atvinnu er mestur í byggingariðnaði, hjá
fólki með sérfræðimenntun og í verslun
og þjónustu.
Ljóst er að á tímum þegar sveitarfélög íhuga
alvarlega að draga úr kennslu grunnskólabarna til
að ná endum saman þarf að hugsa út fyrir ramm-
ann til að örva atvinnulífið. Hér verður gerð heið-
arleg tilraun í þá átt.
Niðurfelling fasteignagjalda
Þótt víða kreppi að í samfélaginu eru sem betur
fer líka margir sem eiga í handraðanum fé sem
þeir gjarna vildu setja í framkvæmdir. Það er hik-
laust hlutverk borgarinnar að hvetja slíka aðila til
að fara af stað sem fyrst. Ein leið sem mætti hugsa
sér er að bjóða öllum Reykvíkingum sem hafa
hug á að reisa viðbyggingar við hús sín niðurfell-
ingu fasteignagjalda af viðbyggingunni í t.d. 5 ár.
Vandséð er að borgin tapi tekjum af þessu úrræði
þegar til lengri tíma er litið, einkum þegar hafður
er í huga samfélagslegur kostnaður atvinnuleysis.
Leiðsögn um reglugerðarfrumskóginn
Einhverra hluta vegna er þrælflókið að koma á
fót rekstri í Reykjavík. Hrakningasögur fram-
takssamra einstaklinga við að opna litla verslun,
verkstæði, kaffihús, ísbúð eða annan rekstur eru
óteljandi og hver annarri ótrúlegri. Að sjálfsögðu
er nauðsynlegt að rekstur hafi öll tilskilin leyfi en
hér hljóta að vera tækifæri til að leiðbeina fólki og
spara því móferðirnar.
Borgin gæti t.d. boðið öllum sem vilja stofna
til reksturs í borginni ókeypis viðtal hjá ráðgjafa
þar sem farið yrði yfir öll þau leyfi sem rekstur-
inn þarfnast, hvar þau fáist, hvaða tíma má reikna
með að öflun þeirra taki o.s.frv. Þetta myndi án
efa spara mörgum dýrar tafir og virka hvetjandi á
fólk með góðar hugmyndir að nýrri starfsemi.
Hagræðing og erlend markaðssetning
Nýtt vinnumarkaðsúrræði, Starfsorka, gengur út
á að fyrirtæki sem vilja ráðast í nýsköpunarverk-
efni af einhverju tagi geta ráðið starfs-
mann af atvinnuleysisskrá og fengið með
honum fullar atvinnuleysisbætur í allt að
eitt ár. Þetta hafa um 80 fyrirtæki nýtt sér
skapað tæplega 200 ný störf. Þetta tæki-
færi ætti Reykjavíkurborg líka að nýta
sér. Nú þarf sannarlega að leita leiða til að
bæta verkferla, gera þjónustu borgarinnar
skilvirkari og spara óþarfa kostnað en auk
þess fellur vinna við erlenda markaðssetn-
ingu undir skilmála Starfsorku um nýsköp-
unarverkefni. Afrakstur nýsköpunarverk-
efna borgarinnar á þessum sviðum gæti skilað
bættri nýtingu fjármuna, nýjum störfum og aukn-
um ferðamannastraumi til borgarinnar sem er ein
af undirstöðum atvinnu í verslun og þjónustu.
5.000 störf í nýsköpun
Alþingi samþykkti fyrir jól lög um stuðning við
nýsköpunarfyrirtæki af öllu tagi en miðað við
reynslu annarra þjóða af sambærilegum aðgerð-
um gætu á næsta ári orðið til um 5.000 ný störf
vegna hagstæðara umhverfis nýsköpunarfyrir-
tækja.
Í þessu felast mikil tækifæri fyrir Reykjavík-
urborg sem ætti að reyna að bjóða þessum ört
vaxandi fyrirtækjum eitthvað umfram önnur
sveitarfélög. Hér mætti til dæmis hugsa sér tíma-
bundinn stuðning eins og afslátt af fasteignagjöld-
um, rafmagni eða hita í tiltekinn árafjölda sam-
kvæmt samningi. Þá verður seint ofmetin þörfin
fyrir góða og skilvirka þjónustu borgarinnar við
almennan rekstur í borginni.
Úr vörn í sókn
Kreppur, jafn óvelkomnar og þær eru, hafa alltaf
leyst úr læðingi nýjar hugmyndir og ný tækifæri.
Hve hratt það gerist veltur mjög á afstöðu stjórn-
valda til verkefnisins. Ekki skal lítið gert úr þeim
góða vilja sem borgin sýnir með því að leggja fé í
alls kyns félagsleg úrræði fyrir atvinnulausa, það
er brýnt mál. Hinu má þó ekki gleyma að til að
ekki sígi meira á ógæfuhliðina þarf borgin að snúa
vörn í sókn og skapa borgarbúum betri skilyrði
til að hrinda hugmyndum sínum í framkvæmd.
Þar eru ýmsar leiðir færar eins og hér hefur verið
bent á.
Höfundur er 1. varaborgarfulltrúi
Samfylkingarinnar og verkefnisstjóri
í Hátækni- og sprotavettvangi.
Ný atvinnutækifæri í Reykjavík
DOFRI
HERMANNSSON
Tökum þátt í að styrkja
björgunarsveitirnar
UMRÆÐAN
Guðmundur Fylkis-
son skrifar um flug-
eldasölu
Framundan eru dagar sem skipta miklu
máli fyrir fjárhagslega
undirstöðu björgunar-
sveita í landinu. Flug-
eldasalan er hafin og hvet ég þig
til að kaupa flugeldana af þeim.
Vel þjálfaðar og vel búnar björg-
unarsveitir eru okkur nauðsyn-
legar. Það gera hin miklu og fjöl-
breyttu öfl náttúrunnar.
Óvíða í heiminum þurfa íbúar
að glíma við óveður, jarðskjálfta,
eldgos, snjóflóð, sjó- og vatnsflóð,
jafnvel allt á sama árstíma. Ég,
í mínu starfi, þarf mikið að leita
til björgunarsveita til aðstoðar
við landsmenn og eins fyrir hina
erlendu ferðamenn sem fara um
landið og rata í vandræði. Þó
svo að fjöldi verkefna sem þeir
sinna rati í fjölmiðla þá eru mörg
verkefni sem aldrei koma fyrir
almennings sjónir. Það vitum við
lögreglumenn því oft á tíðum er
um að ræða öryggisviðbúnað,
þ.e. björgunarsveitir eru ræst-
ar út til öryggis en síðan aftur-
kallaðar. Eins er um verkefni
þar sem harmleikur hefur átt sér
stað, sem ekki er fjallað
um í fjölmiðlum. Allt eru
þetta verkefni er snerta
einstaklinga, fjölskyldur,
vinahópa. Enginn dagur
er undanskilin þegar leita
þarf aðstoðar.
Mér er það minnis-
stætt þegar ég þurfti að
kalla eftir aðstoð tuga
eða hundraða björgunar-
sveitarmanna á aðfanga-
dagskvöld. Á sama tíma og lands-
menn voru að taka upp jólagjafir
var mikill fjöldi björgunarsveit-
armanna að leita að einstakl-
ingi sem hafði farið út í óveður,
í ölæði, og fáklæddur. Það mátti
ekki miklu muna að illa færi en
það endaði farsællega, þökk sé
björgunarsveitum. Þeir hafa
einnig verið til staðar á hálendi
landsins, ferðamönnum til aðstoð-
ar, yfir sumartímann.
Björgunarsveitirnar þurfa að
sinna mann- og tímafrekum verk-
efnum og þó svo að nánast allt
starf sé unnið í sjálfboðavinnu þá
er ljóst að mikill kostnaður hlýst
af. Þeir forðast þá umræðu hvað
hver leit kostar, þeir eru bara
boðnir og búnir að bregðast við.
Við, lögreglan, um land allt njót-
um starfskrafta og reynslu björg-
unarsveita í æ ríkara mæli. Við
erum fagmenn á okkar sviðum
og þurfum að vinna náið saman
og treystum hver á annan. Við
þurfum að leita í meira mæli
eftir aðstoð þeirra vegna aðstoð-
arbeiðna borgaranna þegar
aðstæður eru slíkar að venjuleg
farartæki komast ekki um. Þeir
ganga til slíkra verka með bros á
vör því slík verkefni, þar sem líf
liggur kannski ekki við, er ágæt-
is æfing og þjálfun. Einstakling-
urinn leggur ekki bara fram tíma
sinn í sjálfboðavinnu. Hann þarf
að búa sig út með ákveðinn búnað
og hver og einn að leggur út fyrir
slíkum búnaði. Það er því ekki
bara blóð, sviti og tár sem hver
og einn leggur fram, heldur einn-
ig fjármunir. Þegar kemur svo að
farartækjum, sérhæfðum búnaði
og rekstrarkostnaði þá er eðlilegt
að hinn venjulegi björgunarsveit-
armaður geti treyst á okkur, mig
og þig. Við vitum ekki hvenær
það kemur að okkur að þurfa að
treysta á þá.
Um leið og ég hvet ykkur til
að versla við björgunarsveitirn-
ar þegar þið kaupið flugelda þá
hvet ég ykkur einnig til að nota
þá ykkur og öðrum til skemmt-
unar og ánægju, ekki til að valda
skaða eða skapa samfélaginu tjón
með skemmdarverkum.
Höfundur er aðalvarðstjóri
hjá fjarskiptamiðstöð
ríkislögreglustjóra.
GUÐMUNDUR
FYLKISSON