Fréttablaðið - 28.12.2009, Blaðsíða 16

16 28. desember 2009 MÁNUDAGUR
INNLENDIR VENDIPUNKTAR 2009
S
iðferðilegt flekkleysi þess
heims sem nú skyldi rísa
ölvaði okkur. Við vorum
gagntekin af hugmyndum
sem voru þokukenndar og
við gátum ekki komið orðum að,
en voru þess virði að berjast fyrir
þeim. Við áttum okkur mörg líf í
þessum baráttuhvirfli, og drógum
aldrei af okkur; og samt, þegar
takmarkinu var náð og dagsbrún
nýrra tíma reis, þá komu gömlu
mennirnir aftur og hrifsuðu til sín
sigur okkar og endurskópu í mynd
þeirrar afdönkuðu veraldar sem
þeir þekktu. Æskan gat sigrað en
kunni ekki enn að varðveita sig-
urinn: og var svo átakanlega veik
andspænis ellinni. Við stund-
um því upp að við hefðum barist
fyrir nýjum himni og nýrri jörð og
þeir þökkuðu okkur góðfúslega og
sömdu sinn frið.
(T.A.Lawrence: Seven Pillars of
Wisdom).
Hugmyndin um Nýja Ísland er
þokukennd. Á meðan við hikstum
því upp að við viljum nýjan himin
og nýja jörð þakka þeir góðfús-
lega og semja „sinn frið“ sem er
slítandi þrætubók, sundurlyndi og
hagsmunastagl. Munum að hrun-
ið var gjaldþrot ættbálka- og klík-
ustjórnmála þótt það birtist sem
fjármálakreppa. Hrunið hefði
aldrei orðið svona slæmt ef stjórn-
málamenn hefðu staðið sig, það
vissi fólkið. Við áttum okkur mörg
líf í …baráttuhvirfli búsáhalda-
byltingarinnar og á endanum var
aðgerðaleysistjórnin rekin með
skömm. Og hvað svo? … þeir þökk-
uðu okkur góðfúslega og áhöfn-
in á þjóðarskútunni rífst á dekki
meðan hrakist er brimskaflinn
undir Látrabjargi, nema nú verður
ekkert björgunarafrek; það er eng-
inn til að skjóta líflínu til Alþingis
og draga það á Virðingarstall. Því
aðrir hagsmunir ráða för.
Orrustan um Ísland
Ef Nýja Ísland er það sem Gamla
var ekki, verður greiningin að vera
rétt. Það sem nú stendur er ekki
uppgjör við „nýfrjálshyggjuna“.
Hún var aldrei annað en yfirvarp
ráðandi hagsmunahópa til að stela
eignum þjóðarinnar og færa undir
lögmál klíku- og höfðingjaveldis í
anda afrískra ættbálkastjórnmála.
Á átta árum fjölgaði Sjálfstæðis-
flokkurinn (með samstarfsflokk-
um) ríkisstarfsmönnum um 37%,
þandi ríkisútgjöldin út um 50% á
níu árum og jók heildarskattbyrði
sem hlutfall af þjóðarframleiðslu;
fjörutíu nýjar ríkisstofnanir komu
til sögunnar. Þetta er ekki frjáls-
hyggja. Þetta er umgjörð um sams
konar spillingarkerfi og mörg
nýfrjálsu afrísku ríkin komu sér
upp með vildarvinapólitík, klíku-
veldi og kerfisbundnu ráni á auð-
lindum. Við lýðveldisstofnun Unga
Íslands fengu örfáar fjölskyldur
einkaleyfi til að mjólka herstöð;
öðrum var úthlutað heildverslun-
arleyfum og gjaldeyri til að okra,
kommisarar flokkanna í bönkum
brenndu sparifé almennings með
vildarlánum til vildarvina; rað-
gengisfellingar hirtu laun fólksins;
svo kom sægreifakerfið og hin rök-
rétta niðurstaða af því: einkavina-
væðing bankanna. Frjálshyggju-
tilraun? Nei. Gamla Ísland var
rányrkjubú. Þess vegna er orrust-
an um Ísland svo hörð núna. Hver
á að ráða bönkunum? Hver á að
stjórna kennitöluflakki, afskrift-
um og valda reiti viðskiptalífsins?
Hver fær að skammta gjaldeyri?
Raða í stöður og skipa dómara,
ákveða eftirlaun og skattfríðindi
smásagnahöfunda? Líkið af Gamla
Íslandi er á börunum og erfingj-
arnir slást um það litla sem eftir
er til að halda áfram að mergsjúga;
vilja blása lífi í það og endurskapa
í mynd þeirrar afdönkuðu veraldar
sem þeir þekktu. Þess vegna fæst
engin samstaða í nafni þjóðarinn-
ar því enn á að ræna hana. Hið pól-
itíska verkefni er miklu stærra en
bara skipta út „nýfrjálshyggju“
fyrir norræna velferð. Nýja Ísland
er spurning um nýja aðferð.
Smæð vandans
Það er enginn annar. Það eru bara
við og við erum þrjú hundruð þús-
und og það er á mörkunum að við
getum staðið undir því að reka
samfélag. Endurnýjunin og umbylt-
ingin varð líka hálf-endaslepp …
Sama gamla tóbakið fyllir vitin
svo ég fæ köfnunartilfinningu.
Íslenskt samfélag er kassi með
fjórum veggjum sem við hlaupum
á til skiptis. Völdin færast milli
sömu manna aftur og aftur, fram
og til baka, og ekkert breytist. Um
stund var eins og glitti í útgöngu-
leið í einu horninu og ferska loft-
ið streymdi inn með fyrirheit um
eitthvað nýtt en á þröskuldinum
skall hurðin aftur svo við stöndum
í sömu sporum og áður, innmúruð.
Stundum grípur mig viðþolslaus
þörf til að brjóta mér leið í gegn-
um þessa steypu og út úr kassan-
um, reka þó ekki væri nema bara
nefið út fyrir og taka nokkur and-
köf. (Una Sighvatsdóttir, Mbl. nóv
2009)
Er vandi Íslands stór eða smár?
Á þessari örskotstundu í sögu þjóð-
arinnar sem við nú lifum er hann
risavaxinn. En í hinu stóra sam-
hengi hlutanna, í tíma og rúmi, er
framtíð Íslands björt. Íslending-
ar eru ríkt fólk í samanburði við
99% af mannkyni. Við eigum auð-
lindir, vatn, orku, fisk og landgæði;
mál og menningu; við eigum miklu
meira en flest annað fólk sem nú
lifir. Því miður eigum við líka allt
þetta ráðleysi. En auðvitað miðum
við okkur ekki við fátæklinga? Nei.
En við erum þjóð sem er minni
Nýja Ísland, óskalandið −
hvenær kemur þú?
Traustið brann með jólatrénu á Austurvelli fyrir tæpu ári. Stefán Jón Hafstein segir að hinn svikni, reiði og vanmáttugi verði að
fá hlutverk í sköpun Nýja Íslands. Það er ekki stjórnmálamanna að útfæra það, heldur greiða götur afla sem búa með þjóðinni.
BYLTING „Það verður að galopna kerfið? Þá dugar ekki bara að galopna í rafrænum kosningum um hvar eigi að leggja bílum í Grafarvogi, heldur hvernig við tökum á Grafarþögninni sem alltaf umlykur allt sem úrskeiðis fer.“
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Stefán Jón
Hafstein er
umdæmisstjóri
Þróunarsam-
vinnustofnunar
Íslands í Malaví.
Hann hefur setið
í borgarstjórn fyrir
Samfylkinguna.
Innlendir vendipunktar 2009
Fréttablaðið gerir upp árið með
greinum um innlenda vend-
ipunkta eftir valda höfunda. Vendi-
punktarnir snúast um markverðar
fréttir og atburði sem gerðust á
árinu og gætu haft áhrif til fram-
búðar á Íslandi.
Færið umræðuvaldið til fólksins. Ef ekki, verður migið á
hreinsunareldinn úr skúmaskotum Gamla Íslands þar til reyk-
urinn og fnykurinn fæla alþýðu fólks endanlega frá því að taka þátt í
þessu ,,helvítis fokking fokki“.