Fréttablaðið - 28.07.2010, Blaðsíða 2

2 28. júlí 2010 MIÐVIKUDAGUR
Finni, sá strákurinn dautt fólk
á Prikinu?
„Ja, það er allavega eins gott að ég
spurði hann um skilríki því hann
lítur út eins og Harry Potter.“
Leikarinn Haley Joel Osment heimsótti
skemmtistaðinn Prikið um helgina.
Hann skaust upp á stjörnuhimininn eftir
túlkun sína á dreng sem sá dáið fólk í
kvikmyndinni The Sixth Sense. Guðfinnur
Sölvi Karlsson, Finni, er eigandi Priksins.
EFNAHAGSMÁL Bílalánafyrirtæki
ætla ekki að senda greiðsluseðla
vegna gengistryggðra lána á við-
skiptavini sína þessi mánaðamót.
Þetta eru önnur mánaðamótin í röð
sem innheimta frestast.
„Við sendum ekki greiðsluseðla
vegna bílasamninga eða kaupleigu-
samninga,“ segir Kjartan Georg
Gunnarsson, framkvæmdastjóri
SP Fjármögnunar. Frá Lýsingu og
Avant fást sömu upplýsingar.
Óvissa hefur ríkt um hvern-
ig innheimta skuli lánin eftir að
Hæstiréttur dæmdi þau ólögmæt
um miðjan júní. - bj
Gengistryggð bílalán fryst:
Senda ekki út
greiðsluseðla
UTANRÍKISMÁL Samtök hernaðarandstæðinga hafa
sent frá sér ályktun þar sem þess er krafist að
Ísland segi sig úr Atlantshafsbandalaginu (Nató).
Ályktunin er í tilefni leyniskjala sem ættuð eru frá
herjum bandalagsins í Afganistan,
sem WikiLeaks birti.
Samtökin krefjast þess að her-
sveitir Nató yfirgefi Afganistan
og bæti fyrir þann skaða sem unn-
inn hafi verið þar, eftir því sem
hægt er. „Þá er brýnt að Íslend-
ingar dragi þegar til baka allan
stuðning sinn við stríðið og biðjist
afsökunar á þætti sínum í því,“
segir í ályktuninni.
Ögmundur Jónasson, þingmað-
ur Vinstri grænna, segir brýnt að
aðild Íslands að bandalaginu verði borin undir þjóð-
ina. Um hernaðarbandalag sé að ræða og þjóðin hafi
aldrei fengið að kjósa um aðildina.
„Ef grannt er skoðað er Nató ekki síður vara-
samur félagsskapur nú en áður. Nú er ekki bara
horft til árásar, heldur spurt um ógn sem steðjar að
aðildar ríkjunum. Erfitt er að skilgreina hana og hún
steðjar helst að þeim sem fer með rangláta pólitík.
Íslendingar eru þannig, með aðild sinni, búnir að
samsama sig því að grípa til fyrirbyggjandi aðgerða
til að afstýra ógn gegn þeim.“ - kóp
Aukinn slagkraftur í kröfuna um úrsögn Íslands úr Nató:
Ögmundur vill þjóðaratkvæði
BOTNINN SLEGINN ÚR Birna Þórðardóttir býr sig undir að slá
botninn úr Nató-tunnunni í mótmælum Samtaka hernað-
arandstæðinga 2009 í tilefni þess að 60 ár voru liðin síðan
Ísland gekk í Nató. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
Íslendingur dæmdur
Íslendingur á þrítugsaldri hefur verið
dæmdur í fimmtíu daga óskilorðs-
bundið fangelsi í Færeyjum fyrir
fíkniefnasmygl. Maðurinn kom til
landsins fyrir tæpum tveimur vikum
og reyndist vera með ríflega 300
grömm af hassi innvortis í yfir hundr-
að pakkningum. Hann mun afplána
dóminn og fer síðan í þriggja ára
endurkomubann frá Færeyjum.
FÆREYJAR
FLUGMÁL Hætta skapaðist þegar
bandarísk herflugvél þurfti
að lenda á Keflavíkurflugvelli
laust eftir klukkan sex í gær-
kvöld. Að því er kemur fram á
visir.is missti vélin afl á tveim-
ur hreyflum af fjórum.
Vélin sem er af Herkúles
gerð er á leið til til Afganistans
með viðkomu í Englandi. Fyrst
barst tilkynning um að vélin
hafi misst afl á einum hreyfli
en skömmu fyrir lendingu kom
í ljós að annar hreyfill hafði
ofhitnað og var slökkt á honum
strax eftir lendingu.
Gera þurfti við Herkúlesvél-
ina hér á landi og óvíst var með
brottför héðan í gærkvöld. Um
tuttugu manns voru um borð.
- gar
Herflugvél missti afl:
Lenti hér á leið
til Afganistans
HERKÚLESVÉL Bandarísk herflugvél lenti
í öryggisskyni á Keflavíkurflugvelli í gær
þegar tveir hreyflar af fjórum virkuðu
ekki sem skyldi. MYND/PÁLL KETILSSON
HAFNARMÁL Formaður Sjómannafélagsins Jöt-
uns í Vestmannaeyjum gagnrýnir Siglinga-
málastofnun fyrir að svara ekki hvort og hve-
nær öðrum skipum en Herjólfi verði leyft að
nota Landeyjahöfn.
Siglingamálastofnun vill ekki leyfa öðrum
skipum að nota Landeyjahöfn fyrr en meiri
reynsla sé komin á hana. Valmundur Valmunds-
son, formaður Jötuns, segist skilja öryggissjón-
armiðin sem liggi að baki.
„Hins vegar hefur hvorki gengið né rekið að
fá svör frá Siglingamálastofnun um hvort og
þá hvenær Landeyjahöfn verði opnuð öðrum
bátum.“
Eimskipafélagið gerir Herjólf út en auk þess
hafa tvö fyrirtæki í bænum leyfi til farþega-
siglinga, Viking Tours og Ribsafari. Sigmund-
ur Gísli Einarsson, eigandi Viking Tours, gefur
lítið fyrir skýringar Siglingamálastofnunar.
„Ef þetta snýst um öryggismál, eru þá ekki far-
þegar í Herjólfi í jafnmikilli hættu og farþegar
annarra skipa? Starfsmenn Siglingamálastofn-
unar sigla sjálfir þarna á gúmmítuðrum.“
Þá kvartar hann yfir að Siglingamálastofn-
un svari ekki fyrirspurnum hans. „Samkvæmt
lögum ber henni að svara innan tveggja daga.
Ég sendi fyrirspurn 19. júlí og hef ekkert svar
fengið.“ - bs
Sjómannafélagið Jötunn og ferðaútgerðarmenn gagnrýna Siglingamálastofnun:
Krefjast þess að fá líka að nota Landeyjahöfn
LANDEYJAHÖFN Formaður sjómannafélagsins Jötuns
og eigandi Viking Tours gagnrýna Siglingamálastofnun
fyrir að leyfa ekki umferð fyrir önnur skip.
FRÉTTABLAÐIÐ/ VILHELM
KJARAMÁL Kjararáð Landssam-
bands slökkviliðs- og sjúkraflutn-
ingamanna hefur hafnað því að
slökkviliðsmenn beri á sér farsíma
sem boðtæki á meðan ósamið er
í kjaradeilu þeirra við sveitarfé-
lögin.
Í svari kjararáðsins kemur fram
að með því að skila inn boðtækj-
um sínum vilji slökkviliðsmenn
leggja áherslu á kröfur í deilu
sinni við launanefnd sveitarfélag-
anna. Um hluta af löglega boðuð-
um verkfallsaðgerðum sé að ræða,
og frá þeim verði ekki fallið meðan
launanefndin sýni ekki samstarfs-
vilja. Engir fundir höfðu verið boð-
aðir í kjaraviðræðunum í gær. - bj
Slökkviliðsmenn í kjaradeilu:
Hafna því að
bera boðtækin
BOÐTÆKIN BÍÐA Slökkviliðsmenn ætla
ekki að bera boðtæki fyrr en semst í
kjaradeilu þeirra. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
SPURNING DAGSINS

MENNING Miðstöð munnlegrar sögu
stendur fyrir söfnun frásagna fólks
af hruninu og kreppunni. Ætlun-
in er að varðveita vitnisburði 80
manns, sem verða fræðimönnum
framtíðarinnar aðgengilegir þegar
skrifa á um þessa miklu atburði.
Magnús Sveinn Helgason sagn-
fræðingur er verkefnastjóri og
hann segir mikilvægt að ná að
fanga sögur almennings.
„Markmiðið er að safna viðtöl-
um við 80 Íslendinga, „venjulegt“
fólk, og fanga upplifun almenn-
ings á atburðunum. Sagnfræð-
ingar standa oft frammi fyrir því
vandamáli þegar þeir skoða stóra
atburði að einu heimildirnar sýna
hvernig þeir birtust stjórnmála-
mönnum eða álitsgjöfum. Oft og
tíðum eru engar heimildir til um
hvernig almenningur upplifði
atburðina. Oft eru þetta atburð-
ir sem snerta almenning mest, en
engar heimildir eru til um upplif-
unina. Við viljum bæta úr því.“
Miðstöð munnlegrar sögu safn-
ar munnlegum heimildum um
sögu Íslands og varðveitir þær.
Þannig verður til safn sögulegra
samtímaheimilda um mikilvæga
atburði. Hafist var handa við að
safna viðtölum um bankahrun-
ið um leið og það varð, haustið
2008.
Í sumar fékkst fjárveiting til
að ráða þrjá starfsmenn úr átaks-
verkefni ríkisins í atvinnumálum
og farið var í verkefnið af krafti.
Leitað er eftir frásögnum hvað-
an æva af landinu, frá fólki á öllum
aldri og af báðum kynjum.
Magnús segir mikilvægt fyrir
sagnfræðinga framtíðarinnar að
hafa heimildir um áhrif hruns-
ins á almenning. „Það er mikil-
vægt að hafa heimildir um hvaða
breytingar bankahrunið og krepp-
an höfðu á daglegt líf almennings
og kannski ekki síður hvaða breyt-
ingar atburðirnir höfðu í för með
sér á skilningi almennings á stóru
spurningunum; á samfélagsgerð-
inni og stjórnmálunum.“
Áhugasamir geta sent línu á
mhs@hi.is og komið upplifun sinni
á kreppunni á spjöld sögunnar.
kolbeinn@frettabladid.is
Safna sögum fólks
úr hruni og kreppu
Sagnfræðingar framtíðarinnar munu geta gengið að safni frásagna fólks
um hrun og kreppu hjá Miðstöð munnlegrar sögu. Þar á að fanga upplifun
almennings á atburðunum og því hvaða breytingar þeir höfðu í för með sér.
MÓTMÆLT Hrunið og kreppan hafði áhrif á fjölda Íslendinga og því eflaust margir
sem hafa frá einhverju að segja. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
UNNIÐ AÐ SKRÁNINGU Magnús Sveinn
hugar að upplýsingum ásamt Örnu
Björk Jónsdóttur, einum þriggja nem-
enda sem vinnur að söfnun viðtala um
kreppu og hrun. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR