Fréttablaðið - 28.07.2010, Blaðsíða 17

MIÐVIKUDAGUR 28. júlí 2010
Hinn 12. júlí síðastliðinn birti fjármálaráðuneytið skýrslu
um íslenska skattkerfið sem það
hafði falið Alþjóðagjaldeyrissjóðn-
um að vinna. Eitt af því sem þar
kemur fram er að skýrsluhöfund-
ar leggja til að það sem þeir kalla
„óvenjulegar undanþágur“ frá
almennri virðisaukaskattsprósentu
verði lagðar af. Lægsta skattþrep
virðisaukaskattsins, sem nú er
7%, verði hækkað í 14% en nái þá
einungis til matvöru þar sem allt
annað séu „óvenjulegar undanþág-
ur“. Allt nema hollur matur verði
selt með 25,5% virðisaukaskatti.
Hlykkjóttur vegur bókaskattsins
Eitt af því sem nú er selt með 7%
virðisaukaskatti eru bækur og fjöl-
miðlar. Það snjóar furðu fljótt yfir
sögu skattprósenta og því skal það
hér rifjað upp að þegar virðisauka-
skattur var tekinn upp árið 1990,
og gamli söluskatturinn lagður af,
voru bækur og fjölmiðlar undan-
þegin virðisaukaskatti. Þetta var
gert af sömu ástæðum og liggja að
baki því að bækur eru ekki seldar
með virðisaukaskatti í Bretlandi,
Írlandi, Noregi og Póllandi. Stjórn-
völd telja að þannig séu þegnarn-
ir hvattir til að tjá sig, stuðlað sé
að öflugri útgáfu og dreifingu upp-
lýsinga og að sem fæstar hindran-
ir girði fyrir að fólk lesi og mennti
sig.
Árið 1992 komst til valda Við-
eyjarstjórnin sem AGS hefði verið
ánægð með því hún taldi þessar
undanþágur „óvenjulegar“. Frá
sumri 1993 voru bækur og fjölmiðl-
ar seld með 14% virðisaukaskatti,
eða allt til ársins 2007. Þann 1. mars
það blessaða ár var þrepið lækkað í
7% og um leið voru hljóðbækur og
annað hljóðefni færð úr 24,5% í 7%,
sem var mikil breyting.
Ofurvenjulegar undanþágur
Í alþjóðlegum samanburði hafa
íslenskar bækur og fjölmiðlar
verið seld með óvanalega háum
skatti frá því að virðisaukaskatt-
urinn var lagður á 1993. Meira
að segja 7% skattur er hár í evr-
ópskum og alþjóðlegum saman-
burði. Þegar bækur voru seldar
með 14% skatti var prósentan sú
þriðja hæsta í löndum EES-svæð-
isins. Aðeins Danmörk og Búlgaría
leggja hærri vask á bækur.
Ástæðan fyrir því að ríflegar
undanþágur eru á virðisaukaskatti
á bækur hjá stórþjóðum, svo sem
Frökkum og Ítölum, er að stjórn-
völd í þessum löndum hafa áhyggj-
ur af bókmenningu og viðgangi
móðurmálsins. Þessa menning-
arpólitísku afstöðu má finna alls
staðar í Evrópu. Það talar sínu máli
að í 25 af 27 aðildarlöndum ESB er
virðisaukaskattur á bækur lægri
en almenn virðisaukaskattspró-
senta og svo er einnig á Íslandi og
í Noregi. Í Noregi eru bækur, líka
hljóðbækur og rafbækur, algerlega
undanþegnar virðisaukaskatti og
þykir ekki „óvenjulegt“.
Í tilskipun framkvæmdastjórn-
ar Evrópusambandsins, 2006/112/
EC, sem liggur til grundvallar
samræmingu virðisaukaskatt-
slöggjafar EES og er grunnplagg
í þeim málaflokki, er skýrt kveð-
ið á um að ákveðnir vöruflokkar
geti notið undanþágu frá almennri
virðisaukaskattsprósentu, s.s.
bækur. Í nýlegri tilskipun fram-
kvæmdastjórnarinnar um breyt-
ingar á fyrri tilskipun um virð-
isaukaskatt, 2009/47/EC, er enn
hnykkt á þessu og heimildin raun-
ar rýmkuð þannig að bækur í sama
hvaða formi þær eru seldar, hvort
heldur rafrænt eða prentaðar, geti
notið undanþágu frá almennri virð-
isaukaskattsprósentu. Þessar und-
anþágur ná nú þegar til rafbóka á
Spáni, í Hollandi, Noregi, Frakk-
landi og Slóveníu. Ennig bera hljóð-
bækur sömu virðisaukaskattspró-
sentu og prentaðar bækur í Svíþjóð,
Noregi og á Íslandi. Orð skýrslu-
höfunda AGS um „óvenjulegar
undanþágur“ virðast því komnar
til af furðulegri vanþekkingu á til-
skipunum Evrópusambandsins um
virðisaukaskatt því auðvitað hefur
AGS engra pólitískra hagsmuna að
gæta sem strangfagleg stofnun.
Sporin hræða
Það er hins vegar staðreynd að
AGS sendi frá sér skýrslu um
breytingar á íslenska virðisauka-
skattskerfinu þar sem haldið
er fram staðhæfingum sem eru
einfaldlega rangar. Sama fyrir-
bæri ráðleggur nú stjórnvöldum
í Eystrasaltslöndum um hvernig
stíga á kreppuölduna og ræðst að
sjálfsögðu að „óvenjulegum und-
anþágum“. Þann 1. janúar 2009
hækkuðu stjórnvöld í Lettlandi
virðisaukaskatt á bækur úr 5% í
21%. Bóksala í mörgum verslunum
minnkaði á fyrstu tveimur mánuð-
um eftir hækkun um allt að 70% og
heildarvelta bókaútgáfunnar dróst
saman um 35% að meðaltali. Eftir
margvísleg mótmæli frá alþjóða-
samtökum, svo sem IPA, FEP og
alþjóðasamtökum bóksala, IBF,
sem þrýstu á lettnesk stjórnvöld
um að lækka virðisaukaskattinn að
nýju, var ákveðið að lækka skatt-
inn í 10% í ágúst 2009. Skaðinn var
hins vegar skeður og samkvæmt
upplýsingum frá félagi lettneskra
bókaútgefenda hefur markaðurinn
þar ekki enn náð sér.
Sams konar hækkun stendur
nú fyrir dyrum í Litháen og þrátt
fyrir mjög öfluga andstöðu alþjóð-
legra samtaka og stofnana um höf-
undarrétt og útgáfu hefur lithá-
íska ríkisstjórnin ekki hvikað frá
áformum sínum um að hækka virð-
isaukaskatt á bækur úr 9% í 21%
þann 1. janúar á næsta ári.
Lækningin sem drepur sjúklinginn
Skýrslu AGS var af talsmönnum
hans líkt við sjúkdómsgreiningu.
Von okkar allra sem viljum standa
vörð um bókmenningu okkar, inn-
lenda fjölmiðlun og dreifingu upp-
lýsinga á móðurmálinu er að upp-
skurðurinn leyfi sjúklingnum að
lifa öðru lífi en því sem heldur
kröfuhöfum nær og fjær hraust-
um. Í umræðu undanfarinna mán-
uða og ára hefur nefnilega gleymst
eitt stórmerkilegt smáatriði: Við
værum líklegast hvorki að ríf-
ast um Icesave, ESB, Magma eða
rústabjörgun ef við töluðum ekki
sameiginlegt tungumál og teldum
okkur þurfa að útkljá þessi mál á
grundvelli þess. Við værum einfald-
lega önnur og þá myndu þessi mál
líka öll vera talsvert með öðrum
blæ. Gott ef þau hyrfu ekki eins
og dögg fyrir sólu líkt og menn-
ing okkar og tungumál. Allt þetta
væri þá viðfangsefni þeirra tíu sér-
vitringa sem hefðu hlotið nógu háa
styrki úr sjóðum ESB til að rann-
saka hræ íslenskrar menningar.
Kannski AGS styrki þá líka vísinda-
starfið, sé þar ekki um „óvenjuleg-
ar undanþágur“ að ræða.
Vanþekking á vaski
Virðisaukaskattur
Kristján B.
Jónasson
formaður
Félags íslenskra
bókaútgefenda
Auglýsing um álagningu opinberra gjalda
á einstaklinga árið 2010
Álagningu opinberra gjalda, sem og ákvörðun vaxta- og barnabóta,
á árinu 2010 lýkur þann 28. júlí 2010 á þá einstaklinga, sem skattskyldir
eru samkvæmt 1. kafla laga nr. 90/2003, um tekjuskatt.
Álagningin er nú aðgengileg á þjónustuvef ríkisskattstjóra á www.rsk.is
og www.skattur.is.
Álagningarskrár, sem sýna álagða skatta á gjaldendur í hverju sveitar-
félagi liggja frammi á skattstofum eða á sérstaklega auglýstum stöðum
fyrir hvert sveitarfélag dagana 28. júlí til 11. ágúst 2010 að báðum
dögum meðtöldum.
Framlagning álagningarskráa er samkvæmt ákvæðum 1. mgr. 98. gr.
framangreindra laga.
Álagning gjalda á lögaðila fer fram síðar og verður auglýst sérstaklega.
Kærur vegna allra álagðra gjalda einstaklinga 2010 þurfa að hafa borist
ríkisskattstjóra eigi síðar en föstudaginn 27. ágúst 2010.

HREIN ORKA
Eitt skot með röri
þú nærð árangri
Ginseng er notað til að auka
andlegt og líkamlegt starfsþrek.
Ginseng er mikið notað af
íþróttafólki þar sem mjólkur-
sýruúrfelling í vöðvum
mælist minni og gefur
þeim verulegan
bættan árangur.
Ginkgo Biloba Musteristré
er mikið notuð í náttúru-
lækningavísindum.
Ginkgo Biloba er talin
vera góð við æða-
sjúkdómum, eykur
blóðstreymi til
heilans og getur
minnkað svima,
minnisleysi og
þreytu. Þjáist þú að
hand og fót-
kulda?
Þjáist þú að
andlegri og
líkamlegri
streytu?
Með því að blanda saman
Panax ginsengi og Ginkgo
Biloba jurtinni færðu
kröftuga blöndu af
náttúrulegri orku
sem fylgir þér
alla leið.
1-2 skot á dag
og líkaminn í lag
Sefur þú illa?
Ertu orkulaus?
Ertu í jafnvægi?
Powershot Ginseng
6 ára gamalt Panax ginseng, hunang og ölkelduvatn
Powershot Ginkgo Biloba
Ginkgo Biloba, hunang og ölkelduvatn
Powershot
Ginseng & Ginkgo Biloba
Panax ginseng, Ginkgo Biloba, hunang og ölkelduvatn