Morgunn - 01.06.1976, Blaðsíða 42

40
MORGUNN
hinna tveggja gerða sannleikans, mun sigra í veraldarsögunni.
Það verður ekki trúin, það verður ekki guðfræðin, heldur
mun það verða hin meðvitaða upplifun, sá hæfileiki, sem vis-
indin byggja á. Því að meðan maðurinn hefur yfir að ráða
hæfileika til að hugsa rökrétt og hefur þörf fyrir rökrétta
hugsun, þá getur tvöfalt og i sjálfu sér ósamkvæmt sannleiks-
hugtak ekki staðizt til lengdar. Hugtakið sannleikur verður þá
i sjálfu sér merkingarlaust og auðveld hráð fyrir afstæða
hugsun og persónulegt viðhorf hvers og eins.
Sannleikur er innsýn í raunveruleikann, andlegur land-
vinningur í raunveruleikanum og sá raunveruleiki getur að-
eins verið einn. Hann getur að visu opinberað sig og birzt
mönnum á ýmsa vegu og á ýmsu stigi, en milli þessara mis-
munandi stiga verður að vera mikilvægt samhengi í aðal-
atriðum. Maður getur séð mál frá mismunandi hliðum, en
allar þessar hliðar eru þó á sama málinu, og milli hinna ýmsu
lýsinga, sem túlkaðar eru af breytilegum viðhorfum, verður
að vera innra samband. Ef svo er ekki, hefur hugtakið sann-
leikur enga raunverulega merkingu. Sannleikshugtakið leyfir
ekki, að kápan sé borin á báðum öxlum. Þó að menn reyni
fræðilega að halda við slíku tvíklofnu sannleikshugtaki ! fá-
nýtri von um, að maður geti með því móti læknað hinar miklu
andstæður okkar tima, þá mun það ekki leiða til jákvæðrar
niðurstöðu fyrir menn að hugsa og lifa eftir.
Raunin er líka sú, að manninum er ógerlegt að greina á
milli þessara tveggja gerða sannleikans, sannleika hugsunar-
innar og trúarinnar, og að sannleiki hugsunarinnar er að ýta
til hliðar sannleika trúarinnar. Hinn vísindalegi skilningur á
þvi, hvað er satt, hvað er raunverulegt, hefur sigrað að því
marki, að hann hefur meira að segja haslað sér völl innan
sjálfrar guðfræðinnar. Það sem er að gerast hjá sumum nú-
t imaguðfræðingum er einmitt ekki annað en það, að menn
kasta úr kristindómnum þvi, sem virðist ekki rima við þann
skilning á raunveruleikanum, sem guðfræðingar hafa fengið
frá náttúruvisindunum.
Þessi viðleitni innan nútímaguðfra>ði sýnir m. ö. o., að