Fréttablaðið - 26.01.2011, Qupperneq 12

12 26. janúar 2011 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Fyrir síðustu alþingiskosningar voru Samfylking, Framsóknarflokkur og
Borgarahreyfingin með á stefnuskrá sinni
að hefja samningaviðræður við Evrópu-
sambandið og leyfa þjóðinni að kjósa um
aðildarsamninginn. Frá því að meirihluti
þingmanna kaus að hefja samningavið-
ræður hefur lítill tími farið í málefnalega
umræðu um kosti og galla aðildar. Í vetur
hafa andstæðingar sambandsins eytt
mestu púðri í að tala um aðlögun Íslands
að sambandinu, tvöfalda þjóðaratkvæða-
greiðslu eða hvort draga eigi umsóknina
til baka. Nýlegar skoðanakannanir sýna
að tveir þriðju hluti þjóðarinnar vill fá að
kjósa um aðild að loknum samningavið-
ræðum. Á hinn bóginn er ríflega helm-
ingur kjósenda á móti inngöngu Íslands í
Evrópusambandið. Á þessum tímapunkti
má segja að þetta endurspegli skynsama
afstöðu kjósenda enda er ekki búið að
semja og efnisleg umræða um samninginn
hefur ekki átt sér stað.
Sjálfsmynd Íslendinga er evrópsk og
almennt skipum við okkur á bekk með
öðrum Evrópuþjóðum. Aðild Íslands að
Evrópusambandinu snýst fyrst og fremst
um pólitíska framtíðarsýn. Ísland er eina
ríkið á Norðurlöndunum sem ekki hefur
haldið þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort
taka eigi virkan þátt í Evrópusamstarf-
inu. Frá árinu 1994 hefur Ísland verið
tæknilega aukaaðili að sambandinu í
gegnum EES-samninginn. Það þýðir að
við tökum upp stóran hluta regluverks-
ins, án þess að sitja við borðið þar sem
ákvarðanirnar eru teknar.
Nú er tími til kominn að umræðan
fari að snúast um þau málefni sem
mestu máli skipta. Þau veigamestu eru
sjávarútvegs-, neytenda-, landbúnaðar-,
byggða- og gjaldeyrismál, einnig þarf að
eiga sér stað umræða um stöðu Íslands í
samfélagi þjóðanna og fullveldið á tímum
hnattvæðingar.
Mikilvægt er að við förum að tala
um þær umbætur á íslensku samfélagi
sem þurfa að eiga sér stað alveg óháð
því hvort að við göngum í sambandið
eða ekki. Í skýrslu Rannsóknarnefndar
Alþingis var mikið fjallað um nauðsyn
þess að efla stjórnkerfið á Íslandi. Ein-
hendum okkur í þær umbætur sem eru
nauðsynlegar og látum aðrar bíða, þar til
að niðurstaða þjóðaratkvæðagreiðslunnar
liggur fyrir.
Kjósendur eiga rétt á því að fá að sjá
aðildarsamning við ESB, meta kosti hans
og galla og greiða um hann atkvæði.
Hefjum málefnalega umræðu.
Efnisleg umræða um ESB-aðild
Ísland og
ESB
Elvar Örn
Arason
framkvæmda stjóri
Sterkara Íslands
Auðvitað
Einar K. Guðfinnsson Sjálfstæðisflokki
er fyrsti flutningsmaður þingsálykt-
unartillögu um að Ríkisendurskoðun
verði falið að hafa eftirlit með kostn-
aði við umsókn Íslands um aðild að
ESB og birta um hann upplýsingar
ársfjórðungslega. Í greinargerð segir
að gagnrýnt hafi verið að erfitt sé
að afla greinargóðra upplýsinga um
kostnaðinn og á skorti að upp-
lýsingarnar séu aðgengilegar.
Nauðsynlegt sé að bæta úr
þessu enda hljóti það að
vera keppikefli stjórnvalda
að upplýsingar af þessum
toga séu aðgengi-
legar. Þetta er hárrétt hjá Einari og
hlýtur þingheimur allur að geta stutt
tillöguna.
Tryggvi
Tryggvi Þór Herbertsson Sjálfstæðis-
flokki lét nýverið starfsmenn Alþingis
taka saman upplýsingar um hve oft
og lengi fulltrúar flokkanna á Alþingi
töluðu á síðasta þingi. Niðurstaðan
var sú að sjálfstæðismenn töluðu
oftast og lengst. Þetta lét hann
gera af því að „nokkrir dyggir
sjálfstæðismenn” höfðu sagt við
hann að það heyrðist
aldrei neitt í þing-
mönnum flokksins.
Áfram skal talið
Nú vill Tryggvi meiri upplýsingar.
Hann hefur beðið menntamála-
ráðherra um að segja sér hvaða
þingmenn rætt var við, og hve oft,
í fréttum Útvarps og Sjónvarps,
Speglinum, Silfri Egils og Kastljósi
árin 2009 og 2010. Tryggvi vill líka
vita hvaða álitsgjafar komu oftar
en þrisvar í áðurnefnda þætti á
áðurnefndum árum og hve oft.
Þó ekki fylgi það fyrirspurninni
má ætla að „nokkrir dyggir
sjálfstæðismenn” hafi sagt
Tryggva að aðrir væru oftar
í sjónvarpinu en hann.
bjorn@frettabladid.is
Oddi – umhverfisvottuð prentsmiðja.
Höfðabakka 7, 110 Reykjavík, sími 515 5000, www.oddi.is
FJÖLNOTAPAPPÍR25
afsláttur
í janúar
með 25% afslætti 2.996kr5x500 blöð A4 3.995kr
Á
kvörðun Hæstaréttar um að ógilda kosningarnar til
stjórnlagaþings er herfilegur skellur og álitshnekkir
fyrir það gróna lýðræðisríki sem Ísland telur sig vera.
Það er fáheyrt, ef ekki einsdæmi, í vestrænu lýðræðis-
ríki að ógilda þurfi almennar kosningar vegna ágalla á
framkvæmd og hefur aldrei áður gerzt hér á landi, þótt kosningar
í nokkrum sveitarfélögum hafi verið ógiltar.
Um leið er niðurstaðan augljóslega áfall fyrir ríkisstjórnina,
sem bar ábyrgð á framkvæmd kosningarinnar, en það er eins og
forystumenn hennar vilji ekki
skilja hversu alvarlegt málið
er. Það var fullkomlega fráleitt
af Jóhönnu Sigurðardóttur for-
sætisráðherra á Alþingi í gær
að vísa ábyrgðinni frá sér og
ráðuneyti sínu. Í flestum öðrum
vestrænum ríkjum væru bæði
innanríkisráðherrann og lands-
kjörstjórnin nú þegar búin að segja af sér, hugsanlega einhverj-
ir embættismenn í innanríkisráðuneytinu líka. En hér, þar sem
við tölum stundum um einhverja elztu lýðræðishefð í heimi, fær
þjóðin ekki einu sinni afsökunarbeiðni.
Vissulega voru ráðuneytið og landskjörstjórn að reyna að
bregðast við óvenjulegum og fordæmislausum aðstæðum, þegar
mörg hundruð manns gáfu kost á sér til stjórnlagaþingsins. En
niðurstaða Hæstaréttar er að í því ferli hafi verið gefinn afslátt-
ur af grundvallaratriðum sem eiga að tryggja almenna, frjálsa,
leynilega og beina kosningu á grundvelli jafnréttis. „Framkvæmd
opinberra kosninga í samræmi við þessi meginsjónarmið er í senn
undirstaða og forsenda fyrir lýðræðislegu þjóðskipulagi,“ segir
Hæstiréttur réttilega. Um það mat hans að kosningin hafi verið
ólögmæt og ógild verður ekki deilt.
Á það hefur verið bent að ekki hafi komið fram að ágallarnir
hafi leitt til þess að brotið hafi verið á rétti neins frambjóðanda
eða kjósanda og þeir hafi ekki haft nein áhrif á útkomu kosn-
inganna. Það er í raun aukaatriði í málinu. Við framkvæmd
lýðræðislegra kosninga bera margir mikla ábyrgð og öllu máli
skiptir að fylgja kosningalögum til hins ýtrasta. Annars dvínar
virðingin fyrir þeim og lýðræðið er í hættu.
Hitt er svo annað mál að þótt stjórnlagaþing geti ekki komið
saman að óbreyttu stendur óhögguð sú ákvörðun meirihluta
Alþingis að efna til slíks þings til að endurskoða stjórnarskrána.
Vandséð er hvaða kostir eru nú í stöðunni aðrir en að endurtaka
kosningarnar til stjórnlagaþingsins eftir að tryggt hefur verið
að bætt hafi verið úr annmörkum á framkvæmdinni. Það hefur
verið gert í fyrri tilvikum þar sem kosningar hafa verið ógiltar
og virðist hin rökrétta, lýðræðislega leið í afleitri stöðu. Sjálfsagt
er hins vegar að Alþingi gefi sér gott tóm til að skoða málið, því
að ef draga má einhvern lærdóm af þessu skelfilega klúðri er það
að vanda þarf vinnubrögðin.
Ógilding stjórnlagaþingskosninganna er
herfilegt áfall fyrir gróið lýðræðisríki.
Ekki einu sinni
afsökunarbeiðni
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN