19. júní - 19.06.1959, Blaðsíða 34

HEIMSDKN SALFRÆÐINGS
Á síðastliðnu vori gekkst Kvenréttindafélag Is-
lands og Barnaverndarfélag Reykjavíkur fyrir því
að fá frú Karen Berntsen afbrotasálfræðing til
landsins til þess að halda fyrirlestra um sálfræði-
lega hjálparstarfsemi, sem unnin hefur verið í Dan-
mörku undanfarin 10 ár bæði í skólum og fang-
elsum.
Frú Karen Berntsen er einn þeirra tólf sálfræð-
inga, sem starfað hafa að þessum málum við fang-
elsi í Danmörku, og hefur lengst af verið eina kon-
an í þeim hópi.
Frúin hélt tvo fyrirlestra fyrir almenning í Há-
skólanum við góða heimsókn.
Fyrri fyrirlesturinn hét „Institutions Behand-
ling“, og fjallaði hann um meðferð og aðstoð við
afbrotamenn, mestmegnis unglinga í fangelsum
og á stofnunum. Rakti frúin, hvernig reynslan
hefði sýnt, að unglingar, sem dæmdir voru til
fangavistar lengri eða skemmri tíma, voru oft að
vistinni lokinni verr settir en áður til þess að vinna
fyrir sér og taka upp eðlilega lifnaðarhætti. Fang-
elsi fyrri tíma, sem að vísu voru nefnd „betrunar-
hús“, gerðu þó ekkert til þess að bæta eða byggja
upp unglinga eins og þurfti, á meðan á refsivist
stóð.
Einangrun í dimmum, óvistlegum klefa, við
þröngan og vondan kost eða erfiða og auðmýkj-
andi vinnu, fylltu oft ungmennið hatri og beiskju
gagnvart samfélaginu. Þegar fangavistinni lauk,
voru öll tengsl frændsemi, fjölskyldu eða vina slit-
in, og unglingurinn stóð einn og ráðalaus. Fang-
elsisvistin hafði rýrt atvinnumöguleika hans og
brotið viljaþrek hans. Allt of oft lenti unglingur-
inn í vandræðum sínum aftur í hópi þeirra, sem
eins var ástatt um, sagan endurtók sig, sami ung-
lingurinn féll dýpra og dýpra í vonlausri baráttu
að tileinka sér eðlilega lifnaðarhætti.
Afskipti og aðstoð sálfræðinganna er margvís-
leg. Fyrst og fremst reyna þeir að kynnast ein-
staklingnum og hafa áhrif á sálarlif hans, finna
orsakir afbrotahneigðarinnar og finna honum
kennslu og atvinnu við einhver þau verk, er
hugur hans stendur til eða hægt er að vekja
áhuga hans fyrir, heimsækja fangann og vinna svo
traust hans, að hann finni í sálfræðingnum þann
vin, sem hann getur leitað til i vandræðum sínum,
bæði á meðan á fangavist stendur og eftir að henni
er lokið. Sálfræðingurinn er einnig tengiliður á
milli ættingja eða heimilis, og oft er föngum leyft
að fara um stundarsakir út í fylgd með þessum
trúnaðarmanni. Þannig er reynt að undirbúa ung-
linginn og það umhverfi, sem hann á að koma í
að gæzluvist lokinni.
Það eru aðeins 10 ár, frá því er farið var að
beita þessari aðstoð og enduruppeldi, eins og það
er nefnt, en athuganir hafa þó leitt í Ijós, að tölu-
vert hefur áunnizt með því.
Rannsókn, sem gerð var á 126 föngum, sem
notið höfðu handleiðslu sálfræðinga, og annarra
126 fanga, er engrar aðstoðar höfðu notið, sýndi,
að 43% þeirra, er engrar aðstoðar nutu, gerðust
aftur brotlegir, áður en 3 ár voru liðin, frá því er
gæzluvist þeirra lauk, en aðeins 29% þeirra, er
sálfræðilegrar aðstoðar höfðu notið.
Síðari fyrirlestur sinn nefndi frú Karen Bernt-
sen „Ambulant Behandling" eða meðferð sjúkra
— eða miður sín.
Fyrirlesturinn fjallaði um margþætta aðstoð,
sem veitt er börnum og unglingum á öllum aldri,
sem eru munaðarlaus eða hafa einhverja hegð-
unargalla eða geðveilu, er leitt gæti til vandræða
og orsakað það, að börnin þroskist ekki eðlilega,
heldur lendi afvega á ungum aldri.
Að þessu hjálparstarfi vinnur með sálfræðing-
um mikill fjöldi áhugamanna um velferðarmál sem
trúnaðarmenn og vinir barnanna. Mörg félaga-
samtök skipuleggja starfið og njóta til þess styrks
frá hinu opinbera. 1 Danmörku eru nú starfandi
barnasálfræðingar við flesta barnaskóla.
Sálfræðingarnir fá erfiðu börnin til meðferðar,
þau börn, sem vanrækja skólann eða brjóta mjög
allar reglur. Þeir kynnast baminu, foreldrum þess
og heimilisháttum, leita orsakanna fyrir hegðun
barnsins, sem oft er að finna í heimilislífinu, og
reyna að hafa áhrif á heimilið og umfram allt að
fá foreldrana til þess að taka þátt í hjálparstarfinu.
32
19. JtJNl