Sameiningin - 01.04.1924, Síða 5

99
ber í sér dauðann frá fæðingu. Vel er það sagt, að líkja manni
við hismi og hey, við duft og ösku. Ef guð hefði ekki sagt: “Verði
ljós”, er hann skóp manninn, 'hefði þetta eitt verið lýsing og
ævisaga hvers einasta manns.
En guð sagði “Verði ljós.” Þökkum guði, hve bjart það
ljós hefir logað. Ejósin stóru, spekingar og fræðimenn heims-
ins, hafa skinið öld eftir öld og veitt heiminum arf, sem gulli
er dýrri. Ár frá ári batna lífsskilyrðin. Menn læra meir að
gera náttúrulögin sér undirgefin. Nær og nær kemst maður-
inn því takmarki, að gera sér grein fyrir því, sem guð hugsaði í
öndverðu, er hann sagði “Verði Ijós”, og skóp' manninn “í sinni
mynd.”
Nei, guði sé lof, maðurinn er ekki að eins hismi og hey,
dýr, sem þráir að lifa, og deyr.
Hann er neisti af guðs iifandi sál, neisti, sem lýsir, þó Ijós
hans sé dauft. Uppruni ihans er frá hinum eilifa arineldi guð-
legs vits, og guðlegrar speki. Bölið sárasta, heimskan mesta,
kemur þá i ljós, er neistinn neitar uppruna sínum.
Sjáendur, spámenn, skáld hafa hlotið Ijós guðs í fyllra
mæli en aðrir menn. Hver kynslóð á sína spámenn. Þau ljósin
skína bjartar, en önnur. Örlög heilla þjóða hafa iþau séð fyrir.
Ráðsályktanir guðs hafa þau eygt, sem í móðu. Dýrð drottins
hafa þau dáð. Mátt hans hafa þau kunngjört. En fegurst
skinu þau, er þau báru vitni um hann, sem var til frá ei'lífð,
“lambið guðs, sem vor vegna var deytt.”
En, — er vér lítum ljósin stóru, — gleymum þá ekki hinuin
mörgu og smáu. Jafnvel skin stjarnanna hverfur, er sólin skín
í heiðu. En þökkum 'honum, sem kveikt hefir bæði stór ljós og
smá, honurn, sem gæddi sál spekingsins ægiljóma mannlegs
vits, en sem þó er að eins dauft endurskin! hins guðlega, — og
hefir veitt hverju barni afl hugsunarinnar, þess hæfileika, sem
aðgreinir menn og dýr.
III.
“Önd mín er iþreytt, hvar má hún finna hvíld?” Hver mað-
ur, sem hugsar í alvöru um ævi sína og örlög, hlýiur að spyrja
eins og Mynster. “Öll skepnan stynur eftir guði,” segir post-
ulinn. Þau orð eru sálarlífslýsing mannkynsins alls. Jafnvel
sá, sem minst hugsar og gálauslegast hjalar, finnur tómleika í
sál sinni, — auðn, myrkur, ráðgátu. “Til hvers er þetta alt,
þegar alt er svo valt?” sagöi skáldið, er hjarta hans blæddi.