Sameiningin - 01.04.1920, Blaðsíða 10

106
í þrotabúunum andlegu hjá lieilstórum hluta vorrar skóla-
fræddu kynslóðar, þá er eitthvað bogið, annað hvort við
mentakerfið eða þjóðlífið.
Klerkur einn í Wales á Englandi, gamall og' gætinn,
átti tal um trúvakningar-ofboð allmikið, sem gripið liafði
lýðinn þar nm slóðir. Einhver spurði, hvort hann væri
ekki hrifinn af afturhvarfi þessu. Hann kvaðst vera
hræddur um, að það væri ekki sinnaskifti, sem fólkið
hefði 'tekið, lieldur syndaskifti. Þetta mun því miður
ekki vera fjarri sanni stundum um vakningar-ákafann.
Og sjálfsagt væri sú marg-lofaða menning nútíðarinnar
ekki baknöguð ómaklega með svipaðri athugasemd. Yér
höfum flestir bamslega trú á yfirburðum vorrar tíðar;
byggjum í flestum efnum á ágæti nýbreytninnar eins og
sjálfsagðan hlut; heyrum jafnan hrópað liæst um þann
kostinn, þegar verið er að koma einhverjum varningi
andans á framfæri. Campbell klerkur ritaði bók um
“nýju guðfræðina”; aðra samdi Wilson forseti um
“nýja frelsið”; “ný-hugsun” er andastefna kölluð eða
lífsskoðun, sem nú er mjög í tízku, og svona mætti lengi
telja. Þetta sýnir hvernig vorhugurinn hefir gagntekið
kynslóðina, sem nú lifir, svo liún býst við endurlífgun
og dýrlegum stakkaskiftum eldri dygða og nýjum gróðri
stór-miklum í tilbót. Synd væri að segja þá hugsun með
öllu ósanna. En hætt er við, að með dvgðagróðrin-
um vaxi upp nýtt og gamalt iligresi, og að þessi dásam-
legu stakkaskifti reynist, þegar alt kemur til alls, í mörg-
um tilfellum ekkert annað en syndaskifti; eða gamlir ó-
kostir í nýju gervi.
Með þeim vorgróðri aldarinnar, sem einna mest lief-
ir verið af látið, má telja upplýsinguna nýju, — framfar-
irnar stórkostlegu í alls konar þekking og vísindum, og
mentunartækjum, sem nú standa opin öllum lýð og eru
notuð miklu meir en nokkru sinni áður. Sú framþróun
er góð og gleðileg. En einhvern veginn lítur svo út, sem
vinningurinn lmfi í sumum greinum orðið minni, en von-
ast var eftir. Það er eins og þessi mikla og sí-vaxandi
upplýsing varpi af sér skugga, svörtum og ömurlegum,
sem vex og dafnar við lilið lienni og hefir sama vaxtar-
lagið, sama nýtízku-sniðið, eins og luin sjálf. Það er