Fréttablaðið - 29.06.2011, Qupperneq 14

14 29. júní 2011 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Á
smundur Einar Daðason, þingmaður Framsóknarflokks-
ins og formaður Heimssýnar, spurði í grein hér í blaðinu
í gær: „Hver er í raun vandi Grikkja?“ Greininni lauk
hann reyndar án þess að svara spurningunni, en helzt
var á honum að skilja að vandinn væri í því fólginn að
hið vonda Evrópusamband skipaði nú Grikkjum að skera niður
ríkisútgjöld og einkavæða ríkisfyrirtæki.
Svarið við spurningunni um vanda Grikkja er að hann er heima-
tilbúinn. Ríkissjóður Grikklands
var settur á hliðina með útgjöld-
um sem tekjurnar stóðu ekki
undir og óhóflegum lántökum.
Innganga Grikklands í Efna-
hags- og myntbandalag Evrópu
(EMU) og upptaka evrunnar átti
þar enga sök, nema kannski þá að
fjármagn varð ódýrara og stjórn-
málamennirnir freistuðust þá til að taka enn meira af lánum.
Mótmæli almennings í Grikklandi eru skiljanleg að því leyti að
fólk er orðið vant því að stjórnmálamenn kaupi sér vinsældir með
ríkisútgjöldum án þess að athuga hvort eitthvað sé til inni á tékk-
heftinu. Það breytir ekki því að Grikkir eiga engan annan kost en
að stemma af útgjöld og tekjur.
Hið landlæga gríska agaleysi við stjórn efnahags- og ríkisfjár-
mála var frá upphafi í andstöðu við reglur Efnahags- og mynt-
bandalagsins, sem setja skorður við hallarekstri ríkissjóðs og
lántökum. Grikkir vissu nákvæmlega að hverju þeir gengu. Þeir
svindluðu hins vegar á hagtölunum þegar þeir fengu inngöngu í
EMU og tæki bandalagsins til að refsa ríkjum sem fara ekki eftir
reglunum reyndust ekki duga.
Nú býsnast menn hér uppi á Íslandi yfir því að ESB og Alþjóða-
gjaldeyrissjóðurinn krefjist niðurskurðar og einkavæðingar í
Grikklandi til að rétta stöðu ríkissjóðsins af og koma í veg fyrir
greiðsluþrot. Þá gleymist gjarnan að geta þess að þessum skilyrð-
um, sem eiga að vinda ofan af heimatilbúnum vanda Grikkja, fylgja
loforð um stórfellda fjárhagsaðstoð.
Þátttaka í myntbandalagi krefst aga í hagstjórn og ekki sízt að
aðhalds sé gætt í ríkisfjármálum til að geta nýtt þau til sveiflujöfn-
unar ef áföll ríða yfir. Í tilviki Grikklands var það svigrúm ekkert.
Þeir sem í Evrópuumræðunni á Íslandi vara við „miðstýringar-
tilburðum Brussel“ í efnahagsmálum, þ.e. að Evrópusambandið
reyni að tryggja að evruríkin tileinki sér í reynd þann aga við hag-
stjórnina sem þau undirgengust í upphafi, eru í rauninni að lýsa því
yfir að þeir hafi ekki áhuga á slíkum aga við hagstjórnina á Íslandi
heldur. Ásmundur Einar Daðason er sjálfum sér samkvæmur í því –
hann greiddi til dæmis atkvæði gegn fjárlögunum af því að honum
fannst allt of langt gengið í að láta útgjöldin stemma við tekjurnar.
Hitt er svo annað mál að Ásmundur Einar og aðrir þeir sem þann-
ig kenna slökkviliðinu um eldinn í Grikklandi eru gjarnan talsmenn
þess að Ísland noti krónuna áfram. Þeir gleyma því flestir að ætli
lítið ríki með eigin gjaldmiðil að tryggja atvinnulífinu sambærileg
samkeppnisskilyrði og evran tryggir fyrirtækjum í ESB-ríkjunum
krefst það jafnvel enn harðari aga við hagstjórnina. Sú gleymska
er raunverulegt vandamál.
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Íslenskum stjórnvöldum hefur gengið misvel að
semja við nágrannaþjóðir
okkar. Samningar um útfærslu
landhelginnar voru flestir vel
heppnaðir en Icesave-samn-
ingarnir voru óásættanlegir að
mati meirihluta þjóðarinnar.
Þegar horft er til samninga-
viðræðna um bættan aðgang
að mörkuðum Evrópu er stór-
merkilegt hversu vel hefur
tekist til.
Þetta á við um alla þrjá
helstu samningana, þ.e. inn-
gönguna í EFTA árið 1972,
fríverslunarsamninginn við
ESB tveimur árum síðar og
aðildina að EES árið 1994. Það
sama má segja um Schengen-
samninginn. Íslendingar náðu
nær öllum kröfum sínum fram
í þessum viðræðum um bættan
markaðsaðgang og verndun sjávarút-
vegs og landbúnaðar. Krafan um betra
aðgengi að ákvarðanatöku innan Scheng-
en náði einnig fram að ganga.
Þetta gerðist hins vegar ekki
átakalaust.
Það sýnir okkur hvers við
erum megnug, hvers lítil þjóð er
megnug, þegar hún hefur skýr
samningsmarkmið og stendur
fast á sínu. Þetta sýnir einnig
að ríki Evrópu taka fullt tillit til
hagsmuna okkar eins og á sviði
sjávarútvegs og landbúnaðar.
Þau reyna að sjálfsögðu að
tryggja eigin hagsmuni í yfir-
standandi aðildarviðræðum við
ESB. Setji íslensk stjórnvöld
hins vegar fram skýr samn-
ingsmarkmið og fylgi þeim
eftir með góðum rökstuðn-
ingi er leiðin greið. Þetta á við
um atriði eins og mikilvægi
íslensks sjávarútvegs, eflingu
byggðar og stuðning Seðla-
banka Evrópu við íslensku
krónuna áður en tekin verður upp evra.
Við höfum söguna með okkur. Nú reynir
á samninganefnd Íslands.
Getum við náð góðum
samningi við ESB?
ESB-aðild
Baldur
Þórhallsson
prófessor í
stjórnmálafræði
við HÍ
Setji íslensk
stjórnvöld
hins vegar
fram skýr
samnings-
markmið og
fylgi þeim
eftir með
góðum rök-
stuðningi er
leiðin greið.
Meirihlutasannfæringin
Ögmundur Jónasson innanríkis-
ráðherra er ekki sannfærður um gildi
vegtolla og telur að fyrir vegi landsins
eigi að greiða úr sameiginlegum
sjóðum landsmanna. Fólki kann að
finnast hvað sem er um vegtolla, en
Ögmundur hefur einfaldlega þessa
skoðun og styður hana rökum. Að
auki hefur ráðherrann hins vegar
gripið til þeirra útskýringa á
skoðun sinni að hann sé á
móti vegtollum því hann
„hlusti á þjóðina“. Ef rödd
þjóðarinnar á að ráða í
þessu máli, gildir
það ekki einnig
um önnur? Mun
Ögmundur framvegis fylgja meiri-
hluta þjóðarinnar í umdeildum
málum svo sem um aðild að Nató
og fleiri hitamál? Mun sannfæringin
víkja fyrir skoðanakönnunum?
Skinhelgi og landhelgi
Stjórnlagaráð leggur til að inn í
stjórnarskrána komi ákvæði um
mannhelgi. Fáir gleðjast líklega
meira yfir því en fyrrum fram-
bjóðendur Framboðsflokks-
ins, sem bauð fram 1971
undir kjörorðinu „skinhelgi,
mannhelgi, landhelgi!“ Nú
vantar bara skinhelg-
ina og land-
helgina.
Umræður um lögbrot
Sérkennileg umræða er farin af stað
um spilavíti í Perluna og hefur Ásgeir
Þór Davíðsson sagst vera í forsvari
fyrir erlenda fjárfesta sem hyggja
á framkvæmdina. Netheimar hafa
logað í umræðum um málið og hefur
Ögmundur Jónasson innanríkis-
ráðherra legið undir ámæli ýmissa;
hann muni aldrei samþykkja
gjörninginn. Þetta er skrýtin
umræða. Starfsemin sem
um ræðir er einfaldlega
ólögleg og því væri skrýtið
ef ráðherrann tæki hug-
myndinni fagnandi.
kolbeinn@frettabladid.is
Grískir stjórnmálamenn kveiktu sjálfir
í hagkerfinu. Nú er slökkviliðinu kennt um.
Vandinn í raun