Faxi - 01.05.1990, Qupperneq 15

A SUÐURNESJUM
Faxi hóf á síðasta ári að rifjaupp sögu barnafræðslunnar
á Suðurnesjum, þó fyrst og fremst með því að segja sögu
grunnskólanna. Jafnframt hafa á sama tímabirst nokkrar
greinar um almennt skólastaif og þá þróun sem á sér stað
í skóiamálum í dag. Að þessu sinni hefjum við frásögn af
ungiingafræðslunni með viðkmu í Gagnfræðaskólanum í
Keflavík. Sá skóli hefur gegnt merkilegu hlutverki í
fræðslumálum svæðisins. I hann sóttu nemendur úr flest-
um byggðarlögum Suðurnesja, þótt mjög algengt hafi verið
að nemendur af Suðurnesjum sæktu menntun sína til
hinna mörgu heimavistarskóla sem þá voru víða um iand.
Þessi drög sem hér birtast úr sögu Gagnfræðaskólans í
Keflavfk eru samin af Ingvari Guðmundssyni, yfirkennara
skólans, og kunnum við honum og samstarfsfólki hans
bestu þakkir fyrir.
Saga Gagnfræðaskólans ! Keflavík og Holtaskóla
Með fræðslulögunum 1946 varð
veruleg breyting á skólakerfinu í
landinu. Fjölda unglinga, sem hug
höfðu á einhverju framhaldsnámi
var nú gefinn kostur á að hefja
undirbúning að frekara námi í
sinni heimabyggð. Áður en þessi
nýju fræðslulög gengu í gildi voru
möguleikar unglinga til frekara
náms eftir barnaskóla fremur tak-
markaðir. Það voru þá helst hér-
aðsskólarnir, en þeir veittu nem-
endum sínum góða undirbúnings-
menntun til framhaldsnáms, en
kostnaður vegna heimavistar var
þó nokkur. Þótt héraðsskólum
hafi einkum verið ætlað það hlut-
verk að taka við nemendum úr
dreifbýlinu voru þeir ekki síður
vel sóttir af unglingum úr kaup-
stöðum og kauptúnum eða frá
hinu svo nefnda þéttbýlissvæði.
í upphafi þessarar söguritunar
er rétt að athuga hverjar urðu
helstu breytingarnar á skólakerf-
inu með tilkomu þeirra breytinga
á fræðslulögunum 1946 sem áður
var getið.
a) börn voru ekki skólaskyld í
barnaskóla lengur en til 13 ára
aldurs. Lokapróf barnafræðsl-
unnar nefndist barnapróf og
var það landspróf í tveimur
greinum, þ.e. íslensku og
stærðfræði. Víða í dreifbýlinu
lauk þó skyldunámi við 14 ára
aldur og lokapróf úr barnaskól-
um í þeim skólahverfum lauk
með prófi er nefndist fullnaðar-
próf.
b) Skólakerfinu var skipt niður í
fjögur áframhaldandi stig:
barnafræðslustig frá 7 til 13
ára, gagnfræðaskólastig frá 13
til 17 ára, mennta- og sérskóla-
stig og háskólastig.
c) Skólaskyldir voru allir nem-
endur tvö fyrstu ár gagnfræða-
stigsins, þ.e. tvö ár eftir að þeir
höfðu tekið próf úr barnaskóla.
d) lög þessi áttu að koma til fram-
kvæmda á árunum 1947 til
1953.
Unglingapróf. Eins og fram
kemur hér að framan var gagn-
fræðastigið fjögur ár og voru tvö
fyrri árin fræðsluskylda, er lauk
með unglinaprófi sem var lands-
próf í íslensku og reikningi. Skóli
sem náði aðeins yfir tvö fyrri ár
gagnfræðastigsins nefndist ungl-
ingaskóli. Unglingaskólar voru
víða reknir í tengslum við barna-
skólana og var svo einnig hér á
fyrstu árunum eftir að nýju
fræðslulögin voru sett.
Miðskólapróf. Landspróf mið-
skóla var lokapróf úr þriðja bekk
gagnfræðaskóla bóknámsdeildar.
Landspróf miðskóla veitti nem-
endum rétt til inngöngu í mennta-
skóla og kennaraskóla.
Landspróf voru þau próf
nefnd, þar sem nemendur glímdu
við sömu prófverkefnin hvar sem
var á landinu, líkt og með sam-
ræmdu prófin í dag.
Gagnfræðapróf var lokapróf
gagnfræðaskólans og var talið
góður undirbúningur undir ýmiss
konar framhaldsnám í sérskólum
og fyrir ýmis störf, sem kröfðust
góðrar almennar menntunar.
Margir gagnfræðaskólar komu
einnig á framhaldsdeildum fyrir
nemendur sína svo þeir gætu
lengur stundað námið í sinni
heimabyggð og þannig dregið
verulega úr námskostnaði.
Þegar fræðslulögin voru sett
1947 var það ákvæði sett í lögin,
að þau ættu að koma til fram-
FAXI 143