Faxi - 01.06.1993, Blaðsíða 10

Árið 1980 rakst ég á frétt í Vísi, frá
árunum nálægt 1954, þar sem sagt var
frá því að vart hefði orðið við reimleika
á Gamla-Garði, í herbergi þar sem
læknanemi hjó. Tíu árm síðar, haustið
1990, skaut þessari frétt upp í huga mér
þegar ég var sjálfur kominn inn á Garð,
ekki gamla, heldur þann sem reistur
var við lok seinna stríðs. Sá garður er
til aðgreiningar kallaður Nýi-Garður
þó senn f'ylli hann íímmtugasta árið.
Keistur Gamli-Garöur
Gamli-Garður var fyrsta húsið sem
reist var á lóð háskólans, líklega 1934-
35. Húsinu hefur verið haldið í sama
formi alla tíð og er líkt og háskólabygg-
ingin sjálf nokkurs konar vemdaður forn-
gripur. En sennilega gengur misjafnlega
að aðlaga slíka minjavernd daglegri
notkun húsanna því oft rekast á hags-
munir friðunar og daglegs lífs. Það sýnir
reynslan af friðun húsa sem búið er í.
Besta dæmið er Bessastaðastofa.
I kjallara Gamla-Garðs var lengi rekið
mötuneyti og þar voru haldin böll og
samkomur sem þá voru viðburður í
menningarlífi Reykjavfkur á árunum
fram að 1940. En sama ár hernámu
Bretar ísland og gerðu Gamla-Garð að
sjúkrahúsi sem þar var rekið allt til
stríðsloka. Þetta rifjaðist upp fyrir mér
og einnig fréttin um reimleikann, sem ég
drap á áðan, þegar ég kom hingað.
Byggður Nýi-Garður
Þegar Ijóst varð að Gami-Garður yrði í
hershöndum til stríðsloka hófst bygging
Nýja-Garðs sunnan til á lóð háskólans.
Húsið er þrjár hæðir og kjallari og ber
vitni um þá bjartsýni sem ríkti á árum
Nýsköpunar við lok striðsins. I húsinu
eru 64 herbergi ætluð einstaklingum auk
þriggja par-herbergja sem voru eins
konar vísir að hjónagörðum. Ef vel er að
gáð má einhvers staðar ftnna í Flæð-
armáli Faxa, frá þessum ámm, frétt um
það að hreppsnefnd Keflavíkur hefði
gefið andvirði eins herbergis hér á Nýja-
Garði, sem beri nafn kauptúnsins. Það
herbergi er hér uppi á þriðju hæð, þar
sem útsynningurinn er stríðastur og
regnið leniur rúðurnar í rysjóttum veðr-
um. Þó er herbergið í nokkru hléi, því
það er ekki áveðurs. Líkt er og Keflavík
staðsett innan til á Rosmhvalanesi þar
sem skjól er fyrir úthafinu. Herbergið
ber því nafn með rentu. Reyndar bera öll
herbergi á Nýja-Garði nöfn staða, landa
og karlmanna, innlendra og útlendra,
sem vinir og aðdáendur gáfu fé til.
Þekking á bókasöfnum mikilvœg
Á Garði eru menn í sjálfsábyrgð,
stunda nám sem kostar þá bæði fé og
fyrirhöfn. Á náminu grundvallast dvöl
þeirra. Fyrir mig er skammt í byggingar
háskólans og er að því mikið hagræði.
Lesaðstaða er opin alla daga ársins nema
á stórhátíðum. I greinum sem teljast til
hugvísinda, s.s. ísagnfræði og þjóðfræði,
er tímasókn ekki mikil. Aðalvinnan er
tengd ritgerðum og samningu þeirra.
Talsvert af vinnu minni fer t.d. fram á
bókasöfnum og þar kemur bókfræðileg
þekking að góðum notum. Þá þekkingu
hafði ég öðlast löngu áður en ég kom
hingað. Eg reyni að sækja flesta fyrir-
lestra því að þeir eru oft gagnlegir og
skemmtilegir.
Þegar nemandi í sagnfræði hefur valið
sér efni í ritgerð, sem hann á að skila til
kennara, rissar hann upp kaflaskiptingu
og efnisatriði ritgerðarinnar, kannar um
leið hvað til er af heimildum á bókasafni
og safnar þeim á þar til gerða seðla eða
spjöld af stærðinni A-4. Hér er okkur
ráðlagt að nota þessi spjöld og reyndar
var það eina atriðið sem ég hafði ekki
lileinkað mér þegar ég kom hingað inn.
En strax og ég var búinn í aðferðafræði
hætti ég að burðast með spjöldin enda
eru þau svo dýr að þau geta ekki aðrir
keypt en þeir sem vinna hjá sveitar-
félögum og stofnunum.
Baráttan við heimildirnar
Hvergi er betra að stunda fræðistörf en
hér á Garði. Innan seilingar eru tvö stór
bókasöfn auk Þjóðminjasafns og aðeins
er bæjarleið á næstu söfn, t.d. á Lands-
bókasafn. Mest nota ég Háskóla-
bókasafn. Nokkurt kapphlaup er þar um
sæti og er því betra að koma þar strax og
opnaðer, kl. 9. Sagnfræðingurgeturekki
unnið án bókasafns. Það verður honum
sem annað heimili. Þar safnar hann
heimildum sínum og skráir stundum verk
sín. Best finnst mér þó að semja
ritgerðimar hér úti á Garði. Kyrrðin er
nefnilega oft góð til þess. En við brennur
að ég þurfi að hlaupa út í bókasafn og slá
upp í bók um citthvcn efni á meðan ég
sem texta ritgerðarinnar, en hugmyndum
lýstur niður í hugann, stafimir ryðjast
fram á pappírinn undan blýantinum um
leið og ég tek mið af heimildunum sem
ég vinn eftir. Heimildirnar sljórna þó
ekki ferðinni við ritsmíðina en ég fylgi
þeim og túlka þær jafnóðum. En höfund-
ur er þó venjulega búinn að fá talsverða
innsýn inn í efnið við söfnun heimilda á
undan en öll almenn og yfirgripsmikil
þekkking er honum um leið nauðsynleg.
Jafnframt fylgir höfundur drögum af
kaflaskiptingu sem hann setti í upphafi.
En ritgerðin tekur eigi að síður
breytingum á meðan hún er skrifuð. Oft
skrifa ég eins og ég eigi líftð að leysa en
stundum stansar blýanturinn og strok-
leðrið þurrkar út heilu setningarnar. „Nei,
þetta er ekki gott, tvítekin orð duga ekki.
Eru tíðir réttar í frásögninni? Er þetta
nógu skáldlegt?" Því líkt og annað eins
þýtur um huga manns þegar ritgerð
verðurtil. Maðurbrýtur heilann um text-
ann um leið og hinni gullvægu reglu Ara
fróða er fylgt: Heldur skal hafa það sem
sannara reynist. En um leið sættir maður
orð og sannleika. Þurfi ég að skreppa frá
í miðri frásögn velti ég textanum fyrir
mér á meðan. I matartímum, í strætó, í
baði, á ólíklegustu stöðum leitar efnið á
hugann. Þá er ágætt að hafa blað og
blýant í vasanum en oftast man ég það
sem upp í hugann kernur og rissa það
niður við heimkomuna.
Þegar lokið er við að semja ritgerðina
býr höfundur til skrá ylir tilvísanir til
heimilda sem hann hefur númerað inn í
textann jafnóðum og hann hefur teygt
frásögnina áfram. Skráin birtist síðan
aftan við ritgerðina eða neðanmáls með
hinni. Loks er samin skrá yftr heimildir
auk efnisyfírlits og forsíðu sem fylgja
þarföllum ritgerðum.
Þar sem ég hef fengist við ritstörf í
nærri fjórðung aldar og mér eru
fræðistörf nánast í blóð borin veittist það
létt verk að vinna við ritgerðarsmíð eftir
þeim reglum sem hér eru kenndar í
aðferðafræði. Eg var kunnugur þeim og
hafði unnið eftir þeim um árabil. Til
dæmis þegar ég samdi Sjóslysaannál
Keflavíkur á árunum 1979-1981. Enda
var ógjörningur að vinna annálinn á
annan liátt. Þótt námið hér liafi verið
auðvelt Iiggur að baki því mikil vinna.
Raunar margföld vinna. Venjulega hefja
nemendur hér fræðistörf eftir próf héðan
en sérstaða mín lá hins vegar í því að ég
hafði stundað þau árum saman áðuren ég
kom hingað. I rauninni er það styrkur
minn en til eru þeir menn sem telja það
veikleika. Hvað finnst þér lesandi
góður?
23. ágúst 1993
Skúli Magnússon.
Mikilvæg
símanúmer
Brunaútkall 12222
Sjúkrabifreiö sími 12221
Lögregla sími 15500
Heilsugæslan sími 20500
Símsvari Hitasveitu Suðurnesja 13536
Bilanatilkynning sími 13536
' -v j
í -v u—■
(g)
53