Frjáls verslun - 01.11.2003, Blaðsíða 54

UM ÁRAMÓT
Viðskipta-
blokkirnar
ráða ferðinni
Viðskiptablokkunum hefur fjölgað og það
eru eldheitar umræður um þær.
Viðskiptablokkirnar eru núna einkennandi fyrir íslenskt
viðskiptalíf. Með auknu frelsi í viðskiptum, aukinni sölu
ríkisfyrirtækja og minni afskiptum stjórnmálamanna af
viðskiptalífinu hefur viðskiptablokkunum ijölgað frá því
haustið 1991 að Örnólfur Arnason rithöfundur gaf út bók sína,
A slóðum kolkrabbans, og til varð nafn á frægustu viðskipta-
blokk landsins síðustu árin. Núna er Kolkrabbinn allur; Lands-
banki og Islandsbanki klufu hann niður og skiptu honum á
milli sín. Landsbankinn fékk þó bróðurpartinn af honum, þ.e.
Eimskipafélagið með Brim og Burðarás innanborðs. Það er
óþarfi að dvelja lengi við þetta efni, svo mikið hefur verið
skrifað um það í Frjálsri verslun undanfarna mánuði. Mörgum
finnst þó nóg um völd viðskiptablokkanna en þar fara
bankarnir og eigendur þeirra í fylkingarbrjósti. Viðskipta-
blokkirnar eru ráðandi í flestum af stærstu fyrirtækjum lands-
ins. Þær snúast um kerfisbundin eignatengsl á milli fyrirtækja.
Þetta eru viðskiptablokkirnar núna
1 Félagarnir í Samson. Björgólfsfeðgar og Magnús Þor-
steinsson. Ríkustu menn þjóðarinnar sem stýra Lands-
bankanum.
2 Baugsveldið með Baugsfeðgana, Jón Ásgeir og Jóhannes,
í fararbroddi.
3 S-hópurinn með Ólaf Ólafsson og Finn Ingólfsson í
stafni.
4 Samherji og Kaldbakur með Þorstein Má Baldvinsson
og Eirík S. Jóhannsson fremsta í flokki.
5 Kaupþing Búnaðarbanki með Sigurð Einarsson í leið-
togasætinu. S-hópurinn og bræðurnir í Bakkavör tengjast
þessari blokk.
6 Islandsbanki með Bjarna Armannsson í stafni og lífeyris-
sjóðina sem traust bakland.
7 Iifeyrissjóðirnir eru viðskiptablokk þótt allir séu ekki á
eitt sáttir við þá skilgreiningu. Þeir standa saman þegar á
reynir og mynda þá blokk sín á milli eins og í íslands-
banka.
Það segir sig sjálft að leiðtogar þessara viðskiptablokka eru
um leið áhrifamestu menn viðskiptalífsins. Alger breyting
hefur orðið á listanum yfir 10 áhrifamestu menn landsins, sem
Fijáls verslun gerði árið 1998. Allir eru dottnir út af honum.SD
VIÐSKIPTABLOKKIRNAR
• Með auknu frelsi í viðskiptum, aukinni sölu ríkisfyrir-
tækja og minni afskiptum stjórnmálamanna af við-
skiptalífinu hefur viðskiptablokkunum tjölgað.
3Áberandi
Excel-
kynslóð
Kynslóðabilið hefur aldrei verið eins
mikið innan viðskiptalífsins.
Yngsta kynslóðin er sérlega áberandi í hinu nýja lands-
lagi. Þetta er sú kynslóð sem sumir kalla Excel-kyn-
slóðina. Þetta er fólk á aldrinum 25 til 40 ára sem ólst
upp við tækninýjungar, tækifæri og mjög svo vaxandi ríki-
dæmi þjóðarinnar. Þetta er kynslóðin sem spilar matador og
gerir samninga fyrir yfir 40 milljarða á einni nóttu án þess að
depla augum. Hún er mjög áberandi og fyrirferðamikil innan
bankanna en þrír af fimm forstjórum þeirra eru á þessum
aldri. Til að hægt sé leggja mat á hinn mikla hraða og ákefð
bankanna á hlutabréfamarkaði sem og útrás þeirra er nauð-
synlegt að átta sig á hugsunarhætti þessarar kynslóðar sem
horfir mjög til verðmætasköpunar peninga og pappíra á
meðan eldri kynslóðirnar eru fastari í gömlum kreddum um
verðmætasköpun vinnuafls og ijármagns. Nefnt hefur verið
að yngsta kynslóðin líti meira á árangur í starfi en viðveru á
vinnustað og unnar klukkustundir. Reyndar er þetta býsna
mikil fulfyrðing og einföldun, auðvitað hafa eldri kynslóðir
horft til dugnaðar og árangurs í starfi.
Kynslóðabilið í atvinnulífinu hefur aldrei verið eins mikið.
Fólk um sjötugt hugsar allt öðru vísi og er nánast á annarri
bylgjulengd en þeir stjórnendur á framabraut sem tilheyra
yngstu kynslóðinni. Munurinn felst fyrst og fremst í við-
horfinu til verðmætasköpunarinnar.
Elsta kynslóðin í viðskiptalífinu, 65 til 70 ára, ólst upp við það
að þjóðin var bláfátæk. Hún ólst upp við skort, kreppu og höft
- þegar vinna var ekki vís og biti á borðið ekki sjálfgefinn. Ég
hef sagt að þetta sé svonefnd framleiðslukynslóð sem ólst upp
á tímum þegar að kveldi dags var spurt í hve margar tunnur
hefði verið saltað fremur en „hvað græddum við mikið í dag?“.
Hún er mjög bundin við verðmætasköpun vinnuafls; flölda
handa og unnar klukkustundir. Stjórnendur á aldrinum 45 til
60 ára ólust upp við skort á lífsnauðsynjum en þó hratt vaxandi
54