17. júní - 01.11.1925, Blaðsíða 5
17. JUNI
53
Friðarsamningarnir í Locarno.
SEX ár eru liðin, síðan hinn íll-
ræmdi Versalafriður gekk í gildi.
í öll þessi ár hefir hatur og hefnd-
arótti ráðið mestu í huga og gjörðum
stjórnmálaforingja Norðurálfunnar. Nú
fyrst virðist friðarbjarminn vera að
brjóta sér leið gegnum myrk ófriðar-
þokuský, sem grúft hafa yfir Evrópu
síðustu 12 árin.
í Locarno varð hatrið og þjóðar-
drambið að lúta í lægra haldi um stund;
forsprakkar ríkjanna gátu talast við í
ró og næði. Árangurinn af því varð
meiri en nokkur hafði búist við. Á
öllum fyrri alþjóðafundum, svo sem i
Spa, Rapollo, Haag, París og London
varð árangurinn oftast enginn eða
minni en enginn, en vonbrigðin stór,
og enginn bjóst við meiri árangri eftir
fundinn í Locarno.
Það yrði of langt mál að skýra frá
öllum þeim samningum, er stjórnmála-
menn stórveldanna,- þeir Chamberlain,
Luther, Streesemann, Briand og Van-
dervelde gerðu ineð sjer í Locarno.
Mikilvægasta atriði þeirra er þó sú
ákvörðun, að landamærin milli Þýska-
lands á aðra hönd og Frakklands og
Belgíu á hina, skulu vera óhögguð
um aldur og æfi og sérhvert ríkjanna
skuldbindur sig til að riíta eigi friðn-
um til þess að raska þeim; en Eng-
land og Ítalía ganga í ábyrgð fyrir að
þessir samningar verði haldnir. Þau
ganga ekki að eins í ábyrgð fyrir Frakk-
land og Belgíu gegn árásum frá Þjóð-
verjurn, heldur einnig gegn ofbeldi og
árásum þessara ríkja á Þýskaland.
Frakkar geta ekki ráðist aftur, alvopn-
aðir, inn í v.arnarlaust land, eins og
þeir gerðu 11. jan. 1923, þegar þeir
hertöku Ruhr-héraðið, án þess að Eng-
lendingar skerist í leikinn.
Samkvæmt sættinni í Locarno, eiga
geiðardómar að skera úr öllum þrætum
og deilum milli þjóðanna í framtíðinni.
En þau mál, sem gerðardómar geta
ekki leitt til lykta, eiga að leggjast
undir dóm alþjóðabandalagsins.
Efalaust er helsta orsökin til þess,
að samningar gengu tiltölulega greitt
á Locarnofundinum, sú, að mikil
breyting hefur orðið á hugarfari þjóð-
anna síðustu árin, einkum eftir her-
töku Frakka á Ruhrhéraði. Allir hinir
bestu og vitrustu menn voru orðnir
þreyttir á hinu sífelda friðleysi og
óréttlæti, sem ríkti í heiminum, og
friðarandinn ruddi sér þvi meira til
rúms hjá lýðnum í öllum löndum Evr-
ópu, enda var fregninni um sættina í
Locarno allstaðar tekið með fögnuði.
Efalaust er þó friðsemdarhugur Þjóð-
verja höfuðorsökin til þessara sætta.
Eins og kunnugt er, hóf utanríkis-
ráðherra þeirra, Streesemann, samnings-
tilraunir þessar þegar í byrjun febrúar
í ár. Englendingar brugðust vel við,
en þjóðarmetnaðarsinnar í Frakklandi
gerðu sitt til að koma í veg fyrir þær.
Eftir ósigurinn mikla 1918, hafa ílestir
stjórnmálamenn Þjóðverja reynt að
bæla niður hefndarhug sinn og hafa
tekið það spaka ráð, að reyna á frið-
samlegan hátt að fá tilhliðrun smált og
smátt á ýmsum hörðustu ákvæðum Ver-
salafriðarins. Bauer forseti liélt þessari
skoðun fram þegar á þjóðþinginu í
Weimar. í ræðu, er hann hélt þar á
örlagadegi Þýskalands, 23. júní 1919,
þegar ríkið varð að ganga að hörku-
legum friðarskilmálum, komst hann
þannig að oiði:
„Endurskoðun friðarskilmálanna og