Morgunblaðið - 13.12.2008, Blaðsíða 44

44 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. DESEMBER 2008
Elsku afi.
Nú eruð þú og
amma bæði farin frá
okkur. Þið áttuð langa
og viðburðaríka ævi en
nú er henni lokið. Fjögur börn, fimm-
tán barnabörn, fjórtán barnabarna-
börn og fyrirtæki sem þið byggðuð
upp frá grunni. Það eru ekki margir
sem geta státað af slíkri arfleifð.
Þegar við hugsum aftur í tíman um
allar minningar sem við eigum með
þér þá eru þær alveg gríðarlega
margar og góðar. Hvað það var gott
að koma heim til ykkar, sögurnar
sem þú sagðir okkur af hinum og
þessum skipum og frá gamla tíman-
um, að takast á við þig í krumlu og
þegar þú kreistir hendurnar okkar til
að athuga hvort við hefðum ekki
traust handtak og svo auðvitað jóla-
og áramótafjölskyldusamkomurnar
heima hjá ykkur.
En alltaf standa sumrin uppi í bú-
stað upp úr. Dagarnir sem við vorum
þar með ykkur eru sumar af bestu
æskuminningunum okkar. Þið tókuð
okkur jafnaldra frændurna tvo og tvo
saman og við nutum þess að vera útí
náttúrunni, að arka um landið þitt,
troðnar og ótroðnar slóðir. Svo átt-
irðu nokkra hnífa og nóg af timbri og
við skemmtum okkur við að tálga
allskonar vopn og hluti, og þú varst
alltaf að setja nýjar og nýjar reglur
um tálgunina. Þú lagðir svo mikla
vinnu í að sinna jörðinni og það er al-
gjör synd að yngsti bróðir okkar fékk
ekki tækifæri til að njóta þess að vera
þar með ykkur.
Sú minning um þig sem situr best
eftir hjá mér persónulega er þegar ég
heimsótti þig og ömmu einu sinni.
Hún amma var ekki heima og þú sast
inni á skrifstofunni þinni, sem var
frammi á gangi. Ég fór inn til þín og
spurði þig um alla minjagripina sem
þú áttir. Og þú sagðir mér frá. Fyrir
þetta hafðirðu alltaf bara verið hann
afi. En eftir þetta spjall sá ég þig allt-
af með allt öðrum augum, hvað þú
varst merkilegur maður.
Hvíldu nú í friði, elsku afi. Við
munum eiga minningarnar um þig að
eilífu og þú og amma fylgist með okk-
ur einhversstaðar saman.
Þínir dóttursynir,
Halldór Ingvi, Hrannar
Jón og Helgi Hrafn.
Elsku afi okkar. Við höfum alltaf
hugsað um afa okkar sem mikinn
merkismann. Í gegnum tíðina þá hef-
ur þú getað sagt okkur hina ótrúleg-
ustu hluti og kennt okkur margt. Það
var mjög spennandi að koma í heim-
sókn þegar þú og amma voruð ný
kominn frá útlöndum og heyra hvar
þið höfðuð verið og hvað þið höfðuð
séð. Einnig var nú alltaf eitthvað
handa öllum krakkahópnum í töskun-
um, oftar en ekki mættu síðan barna-
börnin í skólann daginn eftir í alveg
eins fötum.
Ein af betri minningum okkar er
frá aðfangadegi jóla er þú mættir og
tókst öll barnabörnin með þér út í
kirkjugarð. Við vitum það nú að for-
eldrar okkar hafa verið nokkuð fegin
að fá þennan frítíma rétt áður en jólin
gengu í garð. Við tróðum okkur öll í
bílinn hjá afa og farið var í kirkju-
garðinn og sett greni á öll leiðin hjá
ættingjum og vinum. Þú sagðir okkur
sögur af fólki og rifjaðir upp gamla
tíma. Þetta er hefð sem við gætum al-
veg hugsað okkur að taka upp þegar
við sjálfir verðum afar.
Það er gott að hugsa til þess að nú
ertu hjá ömmu, enda eruð þið saman í
öllum okkar minningum. Það voru
ótal ferðirnar sem við fórum með
ykkur upp í sumarbústað og lékum
okkur í kjarrinu og kringum trén sem
þið höfðu plantað. Það var ótrúleg
þolinmæðin sem þú og amma höfðuð
Tómas Þorvaldsson
✝ Tómas Þorvalds-son fæddist að
Eiði í Grindavík 26.
desember 1919. Hann
lést á Heilbrigð-
isstofnun Suðurnesja
2. desember síðastlið-
inn og var jarðsung-
inn frá Grindavík-
urkirkju 9. desember.
þegar þið vorum með
okkur fyrir austan. Þú
og amma hugsuðuð vel
um fólkið í kringum
ykkur og eftir að þú
fórst á Víðihlíð höfðu
margir áhuga á að vita
hvernig þú hefðir það,
greinilegt er að það er
mikið af fólki sem þyk-
ir vænt um þig. Þau
munu minnast þín sem
manns sem lét vellíðan
fólks í kringum þig
mikið varða og þess
góða starfs sem þú
skilaðir til samfélagsins.Við kveðjum
þig með miklum söknuði en vitum að
þú og amma vakið yfir okkur og gerið
það sem þið getið til að okkur líði vel,
eins og þið hafið alltaf gert. Í okkar
augum verður þú alltaf afi okkar sem
hafðir mikinn áhuga á því að fjöl-
skyldunni liði vel og gladdist yfir
sigrum okkar, stórum sem smáum.
Við munum fylgja þér síðasta spöl-
inn hér í Grindavík, í bænum sem þér
var mjög kær eins og þú lýstir í ævi-
minningum þínum:
Hér er minn staður.
Hér er mitt fólk.
Hingað leitar hugurinn hvert sem
ég fer.
Heiðar, Tómas, Gunnlaugur,
Gunnar og fjölskyldur.
Ég veit ekki hvar ég á að byrja
þegar ég hugsa mág minn Tómas,
Todda eins og ég kallaði hann alltaf.
Ég var svo ung þegar þau kynntust,
Hulda systir mín og hann. Ég var
yngst fimm systra. Toddi var mér
eins og annar faðir og Hulda var mér
eins og önnur móður.
Ég gleymi aldrei þegar ég fór fyrst
að heimsækja þau til Grindavíkur.
Við mamma fórum saman í vörubíl og
ég sat með pissudúkkuna mína sem
ég hélt mikið upp á, hún var svört.
Það var alltaf að springa á bílnum.
Það tók allan daginn að komast þang-
að, það er annað en núna. Ég var átta
ára þegar ég var heilt sumar í
Grindavík að passa Eirík frænda
minn, það var skemmtilegt sumar, ég
var í leikjanámskeiði sem einhver
maður var með, hann kenndi okkur
krökkunum allavega leiki. Svo hjálp-
uðust allir að að sólþurrka fiskinn á
reitunum. Það var sett upp rautt
flagg þegar var að koma rigning, þá
hlupu allir út að setja fiskinn í stæð-
ur, það hjálpuðust allir að að bjarga
fiskinum. Ég gæti skrifað heila bók
um minningar mínar úr Grindavík.
Toddi reyndist móður minni mjög
góður, og góður var saltfiskurinn sem
hann sendi henni. Mömmu dreymdi
draum og draumurinn rættist svo
sannarlega og sagði Todda, að hann
væri búinn að byggja yfir hálfa
Grindavík. Tómas varð stórútgerðar-
maður, dugnaðarforkur í öllu sem
hann tók sér fyrir hendur og voru það
mörg störf. Enda ól hann börnin sín
vel upp og eru þau tekin við fyrirtæk-
inu – hann vildi að við lærðum að
vinna. Ósjaldan hrósaði hann mér
fyrir dugnað.
Hulda systir mín lést um jólin í
fyrra – það er ekki ár á milli þeirra,
núna eru þau saman á ný. Guð blessi
minningu þeirra. Elsku Eiríkur,
Gunnar, Stefán og Gerður Sigríður
og fjölskyldur, ég votta ykkur inni-
lega samúð mína.
Gerður J. Ben.
Mig langar til að skrifa nokkrar
línur um mág minn Todda, eins og
hann var kallaður af þeim nánustu.
Tómas var stórbrotinn persónuleiki.
Hann var ákveðinn og fastur á sínum
skoðunum. Toddi kom inn í líf mitt
þegar ég var sex ára og hann trúlof-
aðist Huldu systur minni. Við vorum
þrjár systur, allar sín á hverju árinu
svo það fór svolítið fyrir okkur. En
þegar Toddi kom að heimsækja kær-
ustu sína var okkur sagt að hann væri
prestur svo við þorðum ekki að láta
heyra bofs í okkur. Toddi var höfðingi
í lund og mátti ekkert aumt sjá og þar
stóðu hjónin saman. Ég tók Todda
sem pabba minn enda siðaði hann
mig til ef með þurfti og bar ég mikla
virðingu fyrir honum. Ég var mjög
trúgjörn þegar ég var barn og Toddi
sagði mér ótrúlegar sögur sem ég
gleypti alveg í mig. Hann gat ekki
skrökvað að mér. Ég var á vertíð í
Grindavík þegar ég var sextán ára
gömul. Ég bjó þá hjá þeim hjónunum.
Þar leið mér vel og hef ég búið að því
alla ævi. Ekki má gleyma samveru-
stundunum sem við hjónin áttum með
þeim Huldu og Todda í sumarbústað
þeirra og svo í okkar líka. Þá var glatt
á hjalla, grillað, sagðar sögur og þá
var það Toddi sem sagði lífssögu sína,
þegar hann byrjaði í útgerð sem ung-
lingur að aldri og kallaði hana Þor-
björn. Margt væri hægt að segja
meira, en það verður ekki sagt hér.
Minningu um góðan dreng, geymi
ég í hjarta mínu. Við hittumst bráð-
um vinur minn við sólarströndu
bjarta.
Elsku vinir okkar, Gerður, Gunnar
og Stefán.
Guð blessi ykkur á þessari erfiðu
stundu.
Þóra og Lúðvík.
Látinn er í Grindavík heiðursmað-
urinn Tómas Þorvaldsson, í okkar
huga Toddi frændi á Gnúpi. Hann var
móðurbróðir okkar og okkur afar
kær, hann var alltaf boðinn og búinn
til að veita okkur lið í smáu sem stóru.
Þegar mamma var ung og ein með
Stellu nýfædda þá fluttust þær að
Gnúpi og bjuggu þar í tvö ár undir
hans verndarvæng. Þarna myndaðist
strengur á milli Stellu og Todda sem
aldrei slitnaði og þegar hún var ung-
lingur í Reykholtsskóla og hann á
ferðum sínum um heiminn þá keypti
hann á hana árshátíðarkjóla í Car-
naby Street sem svo sannarlega
vöktu lukku. Við minnumst sumar-
daga þar sem fjölskyldurnar fóru
saman í sunnudagsferðir bæði austur
fyrir fjall og í Reykholt til frænd-
fólksins, skautaferða á Seltjörn þar
sem Toddi sýndi listir sínar á skaut-
um og við spreyttum okkur á því að
leika þær eftir.
Síðasta ár hefur verið erfitt fyrir
fjölskylduna frá Gnúpi, báðir foreldr-
arnir fallnir frá en eftir eru ljúfar
minningar um góðar manneskjur
sem skipuðu stóran sess í lífi okkar
allra.
Við systur, ásamt Valgerði móður
okkar, þökkum fyrir tryggð og góð-
mennsku í okkar garð og vottum
systkinunum og fjölskyldum þeirra
okkar innilegustu samúð.
Stella og Dröfn.
Elsku Tómas minn! Það eru
blendnar tilfinningar sem bærast í
brjósti mínu þegar ég sest niður og
skrifa þessar línur til þín, annarsveg-
ar sorg vegna þess að þú ert horfinn
úr lífi mínu, hinsvegar gleði, nú líður
þér vel, kominn til Huldu þinnar og
annara ástvina í Drottins helgidóm.
Ég sit hér með myndina af ykkur
hjónum fyrir framan mig, búin að
kveikja á kerti og hugsa um allar okk-
ar góðu samverustundir. Þið hjónin
voruð mér afar kær og ég sakna ykk-
ar af öllu hjarta.
Andlát þitt kom eins og þruma úr
heiðskíru lofti, ég er ekki ennþá búin
að meðtaka það. Ég ætla að kveðja
þig með sálmi eftir M. Joch.
Þú, Guð míns lífs, ég loka augum mínum
í líknarmildum föðurörmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu föðurhjarta.
Þín líknarásján lýsi dimmum heimi,
þitt ljósið blessað gef í nótt mig dreymi.
Í Jesú nafni vil ég væran sofa
og vakna snemma þína dýrð að lofa.
Elsku Gessa, Eiríkur, Gunnsi,
Stebbi og fjölskyldur. Guð geymi
ykkur og blessi á sorgarstund.
Takk fyrir allt, Tómas minn.
Þín,
Ester.
Mig langar að þakka Tómasi Þor-
valdssyni fyrir hlýhug, virðingu og
alla þá hvatningu sem hann veitti mér
meðan ég starfaði í forystu fyrir
Knattspyrnudeild UMFG. Kynni mín
af Tómasi urðu fljótlega eftir að ég
flutti til Grindavíkur 1974. Nokkru
síðar, 1981 hóf ég störf á skrifstofu
Þorbjarnar hf. sem er í eigu fjöl-
skyldu Tómasar. Tómas var giftur
Huldu Björnsdóttur frá Kjalvarar-
stöðum í Reykholtsdal, hún lést 12.
janúar sl. Eignuðust þau fjögur börn,
Eirík, Gunnar, Stefán og Gerði Sig-
ríði.
Það eru forréttindi að hafa fengið
að kynnast þessum merka manni sem
stóð alla tíð vörð um sína heima-
byggð, Grindavík þar sem hann
fæddist 1919. Tómas var einn af
stofnendum Íþróttafélags Grindavík-
ur 3. feb. 1935 ásamt nokkrum ung-
um mönnum. Síðar var nafni félags-
ins breytt í Ungmennafélag
Grindavíkur, UMFG. Tómas var for-
maður Íþóttafélags Grindavíkur 1948
til 1963. Honum var mjög annt um fé-
lagið og tengslin voru aldrei rofin,
Gunnar sonur hans tók við for-
mennsku UMFG nokkru síðar og
hélt m.a. utan um Svartsengishátíðir
sem voru haldar til ársins 1976 og
voru stór þáttur í fjáröflun UMFG.
Eiríkur er í varastjórn Knattspyrnu-
deildar UMFG og hefur verið áhrifa-
maður þar. Eftir að Tómas hætti dag-
legri stjórn í Þorbirni hf. 1985 tóku
börnin hans við og hefur fyrirtækið
verið einn stærsti stuðningsaðili
Knattspyrnudeildar UMFG ásamt
öðrum útgerðar- og fiskvinnslufyrir-
tækjum hér í Grindavík.
Að leiðarlokum vil ég þakka sam-
fylgdina og mun í huganum geyma
minninguna um einstakan mann og
votta börnum hans og fjölskyldum
þeirra mína dýpstu samúð.
Jónas Karl Þórhallsson.
Tómas Þorvaldsson var um ára-
tugaskeið einn af helstu máttarstólp-
um íslensks sjávarútvegs. Hann var
einn af þeim mönnum, sem hvað mest
áhrif höfðu á mótun, uppbyggingu og
þróun íslensks sjávarútvegs, bæði
veiði og vinnslu, á mikilvægustu
framfaratímum greinarinnar, eftir
miðja síðustu öld. Hvarvetna var
hann í fararbroddi, ekki síst í upp-
byggingu á sölumálum íslenskra
sjávarafurða, sem hann lét sig miklu
varða, ekki síður en almenna hags-
munagæslu útgerðar og fiskvinnslu.
Tómas var einstakt glæsimenni og
framkoma hans, fas og málafylgja
með þeim hætti að ekki kom óvart, að
til hans væri leitað um forystu bæði í
leik og starfi. Hvar sem hann kom að
starfi lagði hann sig allan fram, at-
kvæðamikill og fórnfús í öllu, sem
hann tók sér fyrir hendur. Þrátt fyrir
miklar annir við rekstur eins af
stærstu sjávarútvegsfyrirtækjum
landsins og þátttöku í stjórnum hags-
muna- og sölusamtaka í sjávarútvegi,
gaf hann mikið af sér í alls kyns fé-
lagsstarfsemi í heimabyggðinni, þar
sem upp úr stendur áratuga forysta í
Björgunarsveitinni Þorbirni í
Grindavík.
Ég var svo lánsamur að kynnast
Tómasi, þegar ég ungur maður árið
1976, kom beint úr háskóla til starfa
hjá Síldarútvegsnefnd, í upphafi síld-
aráranna hinna síðari. Sjálfur á ég
rætur og uppvöxt að rekja í lítið, en
atkvæðamikið sjávarpláss og varð
Tómasi fljótt ljós áhugi minn og
metnaður fyrir hagsmunum sjávarút-
vegsins. Segja má að ég hafi komið
inn í greinina, þegar í hönd fóru tölu-
verð kynslóðaskipti. Sameiginleg
áhugamál okkar Tómasar og vilji
hans til að styðja og fræða ungan
mann, sem var að stíga sín fyrstu
spor í greininni leiddu til góðrar vin-
áttu, sem ég hef metið mikils alla tíð
síðan. Eigum við Maja ýmsar góðar
minningar af samveru okkar með
þeim Tómasi og Huldu, bæði hér-
lendis og erlendis, sem við minnumst
með gleði.
Við Maja sendum börnum Tómas-
ar og fjölskyldum þeirra okkar ein-
lægustu samúðarkveðjur. Blessuð sé
minning Tómasar Þorvaldssonar.
Einar Benediktsson.
Kynni okkar Tómasar hófust fyrir
tæpum fjörutíu árum er undirritaður
gerðist stýrimaður á einu af skipum
Þorbjarnar hf., Hrafni Sveinbjarnar-
syni
Vetrarvertíðirnar á Hrafninum og
öðrum bátum útgerðarinnar urðu
gjöfular á þessum árum og saltfisk-
stæðurnar í húsum Þorbjarnar hf.
miklar að vöxtum í vertíðarlok, enda
fyrirtækið þá stærsti saltfiskfram-
leiðandi landsins.
Þetta var blómatími athafna-
mannsins Tómasar Þorvaldssonar og
það fór ekki fram hjá okkur sem hjá
honum unnum að maðurinn hafði
mikla starfsorku, sem ekki veitti af.
Þótt Tómas hefði með höndum um-
fangsmikinn atvinnurekstur með út-
gerð og fiskverkun í Grindavík og
gegndi samtímis fullu starfi sem
stjórnarformaður í Sölusambandi ís-
lenskra fiskframleiðenda, lét hann
það ekki aftra sér frá því að vera í
góðu sambandi við fólkið sem vann
hjá honum til sjós og lands. Við sáum
honum daglega bregða fyrir á
bryggjunni og ekki aðeins það heldur
kom hann oft um borð til þess að
heyra í okkur hljóðið og spjalla um
daginn og veginn. Það kunnum við
skipverjar hans vel að meta og það
var líka gott að leita til hans um að-
stoð.
Skömmu fyrir jólin árið 1975, rúmu
ári eftir að ég hætti hjá útgerðinni,
hringdi Tómas í mig. Ég hafði rösk-
um mánuði áður sótt um það starf að
gerast erindreki fyrir Slysavarna-
félag Ísland og Tómas vildi vita hvort
ég hefði einlægan áhuga á starfinu,
sem hann taldi mikilvægt skilyrði. Ég
tjáði honum að svo væri.
Fáum dögum síðar var ég ráðinn í
starfið og við tók nýr kafli í samskipt-
um okkar Tómasar Þorvaldssonar.
Tómar var þá í forustu fyrir björg-
unarsveitinni Þorbirni í Grindavík og
var í hópi áhrifamestu manna innan
Slysavarnafélags Íslands, enda frétti
ég síðar að hans liðsinni réð úrslitum
um ráðningu mína.
Það var gott og gefandi að fá tæki-
færi til þess að kynnast þessari hlið á
Tómasi.
Saga björgunarsveitarinnar Þor-
bjarnar og þau mörgu afreksverk
sem sveitin hefur unnið við björgun
manna úr sjávarháska markar mik-
inn og merkan kafla í sögu Slysa-
varnafélagsins og raunar þjóðarinnar
allrar. Þar var Tómas forustumaður í
sveitinni um áratugaskeið.
Í ræðu sem hann hélt í mjög fjöl-
mennu sextugsafmæli sínu, kom
skýrt fram hve björgunar- og slysa-
varnamál voru honum hjartfólgin.
Síðar tóku synir hans við sem for-
ystumenn í björgunarsveitinni Þor-
birni og fyrirtækinu einnig.
Ég minnist Tómasar Þorvaldsson-
ar með þakklæti í huga fyrir öll okkar
góðu samskipti og sendi fjölskyldu
hans hugheilar samúðarkveðjur.
Óskar Þór Karlsson.
Glæsimenni sem geislaði af vinar-
þeli og hlýju. Hvar sem Tómas Þor-
valdsson kom fyllti hann herbergin af
persónuleika sínum, persónuleika
sem einkenndist af festu, tillitssemi
og markvísi til árangurs. Tómas Þor-
valdsson skilur eftir sig eftirminnileg
spor, enda lagði hann hönd á plóginn í
svo mörgu er varðar hag og heill sam-
félagsins. Hann var sjómaður á tíð
opnu bátanna á fjórða áratug síðustu
aldar. Það var harður skóli og hann
kom víða við í störfum. Glæsilegt er
fyrirtæki fjölskyldunnar Þorbjörn í
Grindavík, eitt af grónustu útgerðar-
og vinnslufyrirtækjum landsins. Það
var sama hvar Tómas kom að verki,
árangur náðist. Hann lagði mikið af
mörkum í björgunarmálum, íþrótta-
málum og þannig mætti lengi telja á
þeim vettvangi sjálfboðaliða sam-
félagsins sem drifmikið starf byggist
oft á.
Tómas Þorvaldsson var í rauninni
eins og sólskinsstund því af nærveru
hans stafaði svo góðum anda, trausti,
skynsemi, baráttugleði þar sem
hugsað var stórt en siglt með seigl-
unni.
Tómas Þorvaldsson er einn af at-
hafnamönnum Íslands sem skiluðu
íslensku samfélagi til heilla inn í
framtíðina. Ekkert kom af sjálfu sér,
vinna var á bak við allan árangur,
verðmæti sem fylgja þurfti eftir með
handverki og hugans útsjónarsemi.
Það var alltaf gott að hitta Tómas
Þorvaldsson og reyndar er það að-
alsmerki ættar hans að búa yfir slík-
um töfrum. Hvað er betra en hitta
fólk sem veitir jákvæða návist, yfir-
vegaða, æðrulausa og létta í bragði.
Það er söknuður að svipmiklum
manni eins og Tómasi, afkastamanni í
svo mörgu, en minningin er sterk og