Morgunblaðið - 15.06.2009, Qupperneq 9

Fréttir 9INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 15. JÚNÍ 2009
www.veggfodur.is
Rafhitarar
í skip, hús og sumarhús
Neysluvatnshitarar
Hitöld (element), hitastillar,
hitastýringar og flest
annað til rafhitunar.
Við erum sérfræðingar í öllu
sem við kemur rafhitun.
Kaplahrauni 7a • Hafnarfirði,
Sími 565 3265 • Fax 565 3260
rafhitun@rafhitun.is • www.rifhitun.is
Rafhitun
Lín Design Laugavegi 176, gamla sjónvarpshúsið.
Sími 533 2220 www.lindesign.is
Í tilefni af þjóðhátíðardeginum bjóðum við 25% afslátt af
íslensku blómasængurverunum frá Lín Design. Holtasóley,
Blóðberg & Gleym mér ei.
Íslensk hönnun á frábæru verði.
Þjóðhátíðartilboð
Lín Design
Seljum og merkjum fatnað,
húfur og töskur.
Vel merkt vara er góð auglýsing
Bróderingar
og silkiprentun
www.batik.is • sími: 557 2200
Tunguhálsi 10, 110 Reykjavík
Sími: 544 5466 www.kemi.is
... vorið er komið
Smurolíur á öll
mótorhjól
fáðu ráðgjöf við val á olíu
FRÉTTASKÝRING
Eftir Gunnhildi Örnu Gunnarsdóttur
gag@mbl.is
NIÐURSTAÐA krufningar 318
lamba og 20 áa í Þingeyjarsýslum
sýnir að 70-80 prósent lambadauða í
burði stafar af fjórum þáttum. Það
eru innvortis blæðingar vegna
áverka, köfnun, sýking og selen-
skortur. Sigurður Sigurðarson dýra-
læknir vann rannsóknina fyrir Bún-
aðarsamband Norður-Þingeyinga.
Hann krufði fé af ríflega 50 bæjum.
Sigurður nefnir að innvortis blæð-
ingar hjá lömbum rétt fyrir burð, í
burði eða eftir hann séu meðal al-
gengustu ástæðna lambadauða.
Bændur geti dregið úr tjóninu þekki
þeir áhættuþættina. Hann segir al-
gengast að lömbin verði fyrir slysi
þegar kindurnar ryðjist hver um
aðra, út um dyr eða berji hver á ann-
arri. „Kindurnar eru viðkvæmari eft-
ir að byrjað var að rýja að vetrinum
og engin ull dregur úr álagi.“ Þá
nefnir Sigurður að meiri líkur séu á
erfiðum burði þegar lömbin séu stór.
Eins sé þá frekar hætt við að nafla-
strengurinn klemmist. „Kunni menn
til verka er hægt að draga úr þessari
hættu. Í fyrsta lagi með því að láta
lömbin ekki verða eins stór með
minni fóðrun, telja fóstrin og fóðra
ærnar eftir því hvort þær eru að
byggja sig upp með tvö fóstur eða
gangi með eitt lamb.“ Þá segir Sig-
urður að sé burðurinn erfiður sé
mjög mikilvægt að láta ána krjúpa að
framan og standa í afturlappirnar:
„Þá er ekki þrýstingur af melting-
arfærunum á legið og auðveldara að
rétta af lömb sem eru ekki rétt í
burði.“
Hreinlæti mikilvægt
Selenskortur nefnir Sigurður sem
algenga ástæðu lambadauða. Selen
sé snefilefni, sem vanti víða um land
og þurfi að huga að þegar kindur séu
fóðraðar. Þá nefnir Sigurður sýking-
arhættu, sem hægt sé að draga úr
með því að hafa þrifalegra í kringum
skepnurnar: „Allir geta hugað að því
að hafa hrein drykkjarílát. Sumir
hafa drykkjarílát við gólfið og skepn-
urnar slampast í þetta sjálfar og skíta
í það. Það er vís sýkingarhætta.“
Best sé að hafa sem allra þurrast og
þrifalegast í fjárhúsum, góða loft-
ræstingu og bjart auk aðstöðu til að
þvo sér um hendurnar.
Að lokum nefnir Sigurður köfnun.
Þá lokist fyrir naflastreng lambsins.
„Gerist það í móðurkviði dettur
súrefnið niður og „vélbúnaðurinn“ fer
af stað í lambinu. Það fær þau skila-
boð að anda. Gerist það inni í móð-
urinni drukknar lambið,“ segir hann.
Séríslenskur vandi
Sigurður nefnir fleiri ástæður svo
sem fósturdauða í gemlingum. Vand-
inn sé séríslenskur og tjónið veru-
legt. Hann þekkist ekki í íslensku fé
erlendis. „Tjónið er aðallega hjá
gemlingum og enginn veit hvað veld-
ur en margar kenningar eru á lofti,“
segir hann: „Lömbin leysast upp og
verða að vatni og enginn veit að
skepnan varð lambfull nema fyrir
þær sakir að talið er á fyrstu vik-
unum.“ Þá nefnir hann fósturlát sem
séu þó miklu sjaldgæfari hér en er-
lendis. „Hér er miklu minna af smit-
sjúkdómum vegna íhaldssemi við inn-
flutning.“
Draga má úr lambadauða
 Sigurður Sigurðarson dýralæknir krufði 318 lömb og 20 ær  Hann segir fjóra
þætti algengasta sem séu innvortis blæðingar, köfnun, sýkingu og selenskort
Morgunblaðið/RAX
Sauðburður í fjárhúsinu á Fjalli Það er að mörgu að huga þegar tekið er á
móti lömbum. Bændur geta minnkað hættuna á að missa lömbin.
Meðal algengustu ástæðna
lambadauða eru innvortis blæð-
ingar hjá lömbunum rétt fyrir
burð, í burði eða eftir hann.
Bændur kunna almennt vel til
verka en geta þó lágmarkað tjón.
„Lærðu bændur sjálfir að kryfja
lömb væri það stórt skref í þá átt
að draga úr tjónum á lömbum í
burði og að þau deyi.“ Þetta segir
Sigurður Sigurðarson dýralæknir,
sem krufði 318 lömb í Þingeyj-
arsýslum.
Sigurður kynnti niðurstöðu sína
í Skúlagarði í Kelduhverfi fyrir viku
þar sem ríflega 100 manns mættu
á sauðburðargleði. Auk niður-
staðna Sigurðar kynntu bændur í
sveitinni m.a. gulrótaræktun í
volgri mold, sápugerð og fleiri
spennandi hliðarbúgreinar. Þá var
kveðist á og sungið.
Jóhannes Sigfússon, stjórn-
armaður í Búnaðarsambandi Norð-
ur-Þingeyinga, segir lambadauða
vaxandi vandamál og því hafi sam-
bandið ráðið Sigurð til að kanna
ástæðurnar. „Það er allt eðlilegt í
burðinum en lömbin koma stein-
dauð og menn vita ekki af hverju.“
Bændur ættu að læra að kryfja lömbin
FYRSTU húðvörurnar með vaxt-
arþætti sem framleiddur er í
Grænni smiðju ORF Líftækni í
Grindavík fer á markað í Banda-
ríkjunum innan skamms. Þetta ger-
ist í krafti samnings milli ORF og
bandaríska húðvörufyrirtækisins
Ronalds L. Moy, MD. Inc.
Samningurinn er til þriggja ára
og hefur verulega þýðingu fyrir
ORF Líftækni sem mun í kjölfarið
auka framleiðslu sína.
Þetta er í fyrsta skipti sem vaxt-
arþættir, framleiddir í plöntum,
eru notaðir í húðvörur. „Við teljum
mikil tækifæri fyrir grænar afurðir
okkar á markaði fyrir húðvörur,
enda er mikið öryggi falið í því að
framleiða slík prótein í plöntum,“
segir Björn Lárus Örvar, fram-
kvæmdastjóri ORF Líftækni.
Það sérvirka prótein sem um
ræðir er vaxtarþáttur sem er húð-
frumum nauðsyn til vaxtar og við-
halds. Vaxtarþátturinn örvar m.a.
frumur til að lagfæra skemmdir af
völdum sólbruna og spornar gegn
almennri hrörnun húðar.
Úr grænu smiðjunni Verksmiða
ORF Líftækni er í Grindavík.
ORF selur vaxtar-
þátt í húðvörur
Ekkert verður af því að félagið 2012 -
Nýtt upphaf gangist fyrir opnu húsi í
Ráðhúsi Reykjavíkur á miðvikudag-
inn kemur, 17. júní, til að kynna
áform sín um að rafvæða íslenska
bílaflotann, eins og fram kemur í
sunnudagsútgáfu Morgunblaðsins.
Nánar má fræðast um starfsemi fé-
lagsins á heimasíðu þess, 2012.is.
Röng mynd
Ekki birtist mynd af Hallgrími
Magnússyni lækni við grein hans
Spillingu í sunnudagsblaði Morg-
unblaðsins. Myndin var af starfs-
bróður hans Hallgrími Þ. Magn-
ússyni svæfingarlækni. Beðist er
velvirðingar á mistökunum.
Rafbílar ekki kynntir
LEIÐRÉTT
MIÐSTJÓRN Framsóknarflokksins
skorar á þingmenn flokksins að
greiða ekki atkvæði með samningi
um uppgjör vegna Icesave-skuld-
bindinga Landsbankans, á grund-
velli fyrirliggjandi upplýsinga. Mið-
stjórnin telur koma til greina að efna
til þjóðaratkvæðagreiðslu um Ice-
save-skuldbindingarnar.
Samningar stjórnvalda við Breta
og Hollendinga vegna uppgjörs Ice-
save-skuldbindinga Landsbankans
var aðalefni ályktunar miðstjórnar
Framsóknarflokksins sem haldinn
var í Keflavík í fyrradag. Fram kem-
ur það álit að samningurinn, eins og
hann hefur verið kynntur þingmönn-
um og almenningi, virðist ekki við-
unandi þar sem engin gögn hafi ver-
ið lögð fram sem réttlæti það að
Alþingi samþykkti þær gífurlegu
skuldbindingar sem í þeim felast.
„Miðstjórnin telur að liggja þurfi
fyrir hlutlaust mat á eignasafni
Landsbankans, mat á áhrifum samn-
ingsins á lánshæfismat Íslands,
áhrifum á þróun gengis íslensku
krónunnar, áhrifum gengis breska
pundsins og evrunnar á greiðslu-
byrðina og möguleikum þjóðarinnar
á að geta staðið við þær greiðslur
sem í samningnum felast og hvaða
áhrif sú greiðslubyrði myndi hafa á
lífskjör á Íslandi,“ segir í ályktun
fundarins.
Fyrsti kostur að hafna
Miðstjórnin telur koma til greina
að bera ríkisábyrgð vegna Icesave
undir þjóðina í almennri atkvæða-
greiðslu. Höskuldur Þórhallsson,
þingmaður flokksins, og fleiri þing-
menn hafa opnað á þá leið. Sigmund-
ur Davíð Gunnlaugsson, formaður
Framsóknarflokksins, segir að mikil
samstaða hafi verið um það á mið-
stjórnarfundinum að hafna Icesave-
samningunum. Það sé fyrsti kostur.
Að öðrum kosti kæmi til greina að
efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um
það. „Nú er mikil áhersla lögð á að
þjóðin fái að taka afstöðu til mála.
Þetta mál er líklega eitthvert það
stærsta sem þjóðin þarf að taka af-
stöðu til,“ segir Sigmundur Davíð.
Þjóðaratkvæði um Ice-
save kemur til greina
Í HNOTSKURN
»Miðstjórn Framsóknar-flokksins telur mikilvægt
að fylgt sé markvissri og
skýrri stefnu um það hvernig
þjóðin á að geta unnið sig út
úr vandanum.
»Verður að huga að gjald-eyrisskapandi og gjaldeyr-
issparandi fyrirtækjum.
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
Vill að þjóðin taki afstöðu.
 Framsóknarmenn hafna Icesave