Morgunblaðið - 12.09.2009, Side 14

14 FréttirINNLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. SEPTEMBER 2009
Morgunblaðið/RAX
Samkeppniseftirlit Forstjórar norrænna stofnana er fylgjast með samkeppnismálum eru allir karlmenn, utan Agnete Gersing frá Danmörku.
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
ÞAÐ er sameiginleg sýn og stefna
samkeppnisyfirvalda á Norð-
urlöndum að standa skuli vörð um
og efla virka samkeppni, ekki síst nú
á tímum samdráttar og erfiðleika á
fjármálamarkaði. Norðurlöndin eru
lítil en opin hagkerfi og vegna þess
er samkeppnisgeta þeirra á al-
þjóðavettvangi ein meginforsendan
fyrir hinni norrænu velferð.
Kom þetta fram á fundi þar sem
fulltrúar norrænna samkeppniseft-
irlitsstofnana kynntu þær sameig-
inlegu áherslur, sem byggt verður á
næstu misserin.
Var þar rætt um yfirstandandi
fjármálakreppu, sem hófst í Banda-
ríkjunum en barst síðan þaðan um
allan heim. Hefur hún valdið veru-
legum búsifjum á Norðurlöndunum
öllum en þó hvergi meiri en á Ís-
landi. Á fundinum og í skýrslunni er
einnig rætt um fyrri bankakreppur á
Norðurlöndum, í Noregi, Svíþjóð og
Finnlandi snemma á síðasta áratug
liðinnar aldar, og þann lærdóm, sem
draga má af þeim og Kreppunni
miklu, sem hófst í Bandaríkjunum
árið 1929.
Minnt er á, að ýmsar ráðstafanir,
sem bandarísk yfirvöld gripu þá til í
því skyni að vinna gegn kreppunni,
hafi beinlínis orðið til að herða á
henni. Sýni það vel nauðsyn þess að
huga vel að þeim aðgerðum, sem
gripið sé til svo þær reynist ekki síð-
ar vera verri en engar.
Í skýrslunni er fjallað um sam-
keppnismál á Norðurlöndum og þær
ráðstafanir, sem stjórnvöld þar hafa
gripið til vegna fjármálakreppunnar.
Er kaflinn um Ísland hvað ítarleg-
astur enda ljóst, að samkeppnisyf-
irvöldum hér er vandi á höndum.
Hrunið hér á landi, gjaldþrot
helstu fjármálastofnana og geng-
ishrun íslensku krónunnar, hefur
aftur leitt til þess, að fjöldi fyr-
irtækja hefur lagt upp laupana og
mörg önnur eiga í miklum erf-
iðleikum. Þátttakendum á sam-
keppnismarkaði hefur fækkað og við
þær aðstæður er meiri hætta en ella
á tilraunum til að hindra samkeppni,
til dæmis með ólöglegu samráði.
Það, sem einkennir ekki síst
ástandið hér á landi, er, að stóru
bankarnir eru nú í ríkiseigu og þeir
eiga síðan aftur mörg fyrirtæki að
öllu eða miklu leyti. Samkeppniseft-
irlitið leggur hins vegar áherslu á, að
bankarnir, burtséð frá eignarhaldi,
séu undir samkeppnislög seldir.
Sameiginleg samkeppnissýn
 Samkeppniseftirlitsstofnanir á Norðurlöndum eru sammála um að virk samkeppni sé ein helsta for-
senda velferðarinnar  Kreppan kemur niður á fyrirtækjum á Norðurlöndunum líkt og á Íslandi
Það kom fram hjá Páli Gunnari
Pálssyni, forstjóra Samkeppn-
iseftirlitsins, að undirrót fjár-
málakreppunnar og þá einnig
ástandsins hér á landi væri ekki
of mikil samkeppni, heldur þvert
á móti. Líklega hefði það sjaldan
verið mikilvægara en nú fyrir ís-
lenska neytendur, að samkeppnin
væri virk. Sagði Páll Gunnar, að
bein og skýr tenging væri á milli
samkeppni og velferðar. Heil-
brigð samkeppni stuðlaði að
efnahagslegum vexti og nýsköp-
un, ekki síst á erfiðum tímum,
enda væri það dómur reynsl-
unnar, í Bandaríkjunum, Norð-
urlöndum og víðar, að þar sem
gripið hefði verið til aðgerða til
að takmarka samkeppni, hefði
það ávallt gert endurreisn efna-
hagslífsins erfiðari.
Samkeppnin mikilvæg neytendum
Brot úr ferðasögu Halldóru Krist-
ínar um hestaferð á Snæfellsnesi:
„Á Fossi býr maður sem heitir
Svenni, hann á mörg falleg dýr. Til
dæmis fjórar litlar sætar kanínur,
hesta, kindur, hund sem mér
fannst alveg voðalega líkur Káti í
framan og svo landnámshænur og
á hananum höfðu hænurnar
kroppað af honum stélið þegar
hann var ungur og Svenni hélt að
það myndi vaxa með árunum en
svo gerði það það ekki og haninn
er með minna stél en hænurnar.
Eftir að við fórum frá Fossi þá fór-
um við á Stakkhamar og í fjósið
þar sem okkur systkinunum hafði
verið boðið að taka þátt í að
mjólka.
Í fjósinu fengum við að þrífa
spenana og bera á þá krem. Við
fylgdumst líka bara með og mér
fannst alveg ótrúlegt að bóndinn
mundi flest nöfn kúnna sem voru
um 30. Á Stakkhamri er fjósið
voðalega tæknilegt og þegar mað-
ur mjólkar þá stendur maður ofan í
svona gryfju og kýrnar eru fyrir of-
an mann þannig að maður þarf
ekkert að beygja sig eða neitt
þannig.“
Úr Hestaferð á Löngufjörum
Verðlaunasagan Ferð Ástu Bær-
ings hefst á þennan hátt:
Það verður að segjast eins og
það er, að það varð uppþot á heim-
ilinu, þegar Ásta tilkynnti okkur í
vetur, að hún væri búin að ákveða
að fara í fimm vikna ferðalag í maí
til Afríku. Fara átti til Egyptalands
og ferðast svo meðfram Miðjarð-
arhafsströnd Afríku og enda svo í
Casablanca í Marokkó. Hún ætlaði
semsagt að henda bakpoka á bak-
ið og leggja bara af stað, EIN.
Ég, pabbinn, vil samt taka það
skýrt fram, að orðrómur um tauga-
áfall mitt er stórlega ýktur. Það
var mamman. Ég að vísu skal við-
urkenna, ef það fer ekki lengra, að
nokkrar neglur hurfu í nagi, en
hvað með það? Ég lagðist á bæn,
og spurði þann í Efra, sem öllu
ræður, hvernig honum dytti þessi
ósköp í hug. Það hefur alltaf verið
sagt, að það væri foreldranna fag,
að móta börnin sín. Það væru
vörusvik, að láta okkur fá barn,
sem fyrirfram væri mótað. Og það
stelpu! Ekkert svar.
Úr Ferð Ástu Bærings
NÚ ERU ljós úrslitin í samkeppni
ferðavefjar mbl.is um bestu ferða-
sögu sumarins. Þátttaka var góð í
keppninni en alls bárust liðlega 20
sögur. Tvenn verðlaun voru í boði –
annars vegar ferð fyrir tvo með Ice-
land Express til einhvers áfanga-
staðar félagsins og hins vegar ferð
fyrir tvo til einhvers áfangastaðar
Flugfélags Íslands.
Niðurstaða dómnefndar var sú að
bestu ferðasögurnar teljast Ferð
Ástu Bærings eftir Bjarna Hall-
dórsson og Hestaferð á Löngu-
fjörum eftir 12 ára stúlku frá Stykk-
ishólmi, Halldóru Kristínu
Lárusdóttur. Hreppir Bjarni ferða-
vinninginn hjá Iceland Express, en
Halldóra ferðavinninginn með Flug-
félagi Íslands.
Sjónhorn sögunnar um ferð Ástu
Bærings verður að teljast nokkuð
óvenjulegt því sögumaðurinn fer
hvergi heldur lýsir hann, faðirinn,
ferðalagi dóttur sinnar einsamallar
með bakpoka til Egyptalands, og
hvernig hún lætur örvæntingarfulla
foreldra sína á barmi taugaáfalls
vita af sér, aðallega með sms-
skilaboðum.
En hvernig vildi það til að Bjarni
ákvað að taka þátt í keppninni? „Ja,
það kom þannig til að ég var búinn
að lofa dóttur minni þegar hún
ákvað að fara þessa ferð að við
skyldum hafa samband á hverjum
degi í gegnum SMS,“ svarar hann.
“Hún var síðan að því leytinu svolítið
brottgeng, en ég varð alltaf svolítið
trekktur ef hún svaraði ekki kalli á
hverjum degi. Ég sendi henni þá
stökur og alls kyns athugasemdir
bara til að gera eitthvað. Svo þegar
ferðinni var lokið og hún komin
heim, þá ætlaði ég að fara að eyða
þessu úr símanum en hugsaði svo
með mér að það væri kannski vit-
leysa og ákvað að skrifa þetta niður
úr símanum og smám saman varð til
þessi saga. Og ég var bara rétt búinn
með þessa sögu þegar þið byrjuðuð
með þennan ferðavef ykkar og aug-
lýstuð eftir ferðasögum. Dóttir mín
sá það og vildi endilega að ég sendi
þetta inn. Þannig gerðist þetta.“
Hestaferð Halldóru Kristínar lýs-
ir viðburðaríku ferðalagi eftir
Löngufjörum á Snæfellsnesi og les-
andinn verður þátttakandi í barns-
legri upplifun hennar á öllu því sem
fyrir augun ber í ævintýraför.
„Ég sá auglýsinguna um ferða-
sögu í blaðinu og ákvað að taka
þátt,“ segir Halldóra. „Við erum
mikið hestafólk, eigum eitthvað um
20 hesta og förum svona hestaferðir
helst á hverju sumri. En mér fannst
þessi ferð svolítið sérstök og ákvað
bara að skrifa um hana.“
Svolítið sýnishorn úr sögunum má
sjá hér til hliðar, en hægt er að lesa
verðlaunasögurnar í heild sinni inn á
ferðavef mbl.is sem og aðrar sögur
sem bárust í samkeppninni.
Úrslit í ferðasögukeppni
Morgunblaðið/Heiddi.
Verðlaunahafar Halldóra Kristín Lárusdóttir og Bjarni Halldórsson urðu
hlutskörpust í samkeppninni um bestu ferðasögurnar.