Saga - 1984, Blaðsíða 165

TRÚARLEGAR HREYFINGAR í REYKJAVÍK
163
Serstöðu gagnvart Danmörku, og létu þeir ekkert tækifæri ónot-
að til þess að taka fram, að fyrirmyndir sínar hefðu þeir frá Eng-
tandi. í þessu sambandi er athyglisvert, hve margir íslenskir
Verslunarfulltrúar og ræðismenn annarra ríkja voru starfandi í
félögunum.
Hugmyndafræði dulspekinnar felst í því „að styðja sameigin-
^ega viðleitni félaga til andlegs þroska og tímanlegrar velgengni",
°g þessar nýju stefnur vildu efla anda kærleika og bræðralags
nieðal félag smanna. Ætla má, að í þessu andrúmslofti hafi þátttaka
1 félögunum stuðlað að því, að menn reyndu að kynnast sjónar-
tthðum og viðhorfum hver annars. Einnig má ætla, að hún hafi
aukið vilja þeirra til að leita sátta og málamiðlunar, er „félagsbróð-
lr atti í hlut. Leynd Frímúrarareglunnar og hálcit markmið Guð-
spekifélagsins hafa án efa skapað jákvætt umhverfi að þessu leyti
°g þannig eflt samstöðu og samkennd inn á við. Pessi samstaða
var á þjóðríkisgrundvelli (national brotherhood), en um leið var hún
einnig skilgreind í víðara samhengi. Þessir menn voru hluti af
t>ræðralagi allra manna og ísland viðurkennt meðal ríkja heims
(universal brotherhood). Nýalisminn, sem kallaður hefur verið
'slensk heimspeki, sameinar þessi tvö ólíku viðhorf, hlutverk
slendinga og íslenskrar menningar í alheiminum.
^að var „bjart yfir alheimi“ í augum hinnar nýju borgara- og
ni'Histéttar, og dulhyggjan varð henni skuggsjá yfir í gósenlandið,
hið nýja ísland, virkjað tækni og vísindum, með óendanlcga þró-
Unarmöguleika. í grein, sem birtist í Morgunblaðinu í október
1^19, undir fvrirsöeninni Vormerki íslensku bjóðarinnar, stendur
eftirfarandi:
Og mörg eru þau vormerki íslensku þjóðarinnar, meðan
aðrar þjóðir víðs vegar á hnettinum hafa særst holundarsár-
um. Verkföll, alls konar byltingar ytri og innri afla, uppþot
og ofsóknir, styrjaldarhörmungar margvíslegar, hafa
sundrað og eyðilagt framfarir fjölda þjóða og lamað þeirra
lífstrú, meðan hér hafa vaxið þeir frjóangar, er síðar munu
verða vegleg tré...Mannsandinn krefst réttar síns. Hann er
sjálfur straumur, sem brýtur sér nýja farvegi. Þess vegna er
farið að leika um okkur lífsloft nýrra skoðana og auðugri
trúarhugsana. Þjóðin er farin að svala trúarþörf sinni á full-