SunnudagsMogginn - 08.11.2009, Blaðsíða 18

18 8. nóvember 2009
Svo liggur leiðin til Ghent í Belgíu, þar sem Ásdís
verður með gjörning í kvikmyndahúsi – „krassar“
kvikmyndahús eins og hún gerði í Róm á dögunum.“
Heimurinn krufinn
Það liggja bækur á víð og dreif um vinnustofuna, eftir
helstu menningarvita heimsbyggðarinnar, á borð við
Dylan Thomas og Truman Capote. Og samræðurnar eru
í þeim anda.
„Það er mjög góður vinnustaðamórall!“ segir Ragnar.
„Svo hafa Sigurður [Magnús Finnsson] og Þorlákur
[Einarsson] unnið með okkur, þeir eru miklir pælarar,
og það er búið að kryfja heiminn oft þessa mánuði,“
segir Ragnar.
Og hann hefur engar áhyggjur af neikvæðri gagnrýni
á The End. „Hver og einn skilur verkið sínum skiln-
ingi. Það finnst mér skemmtilegt. Í augum Dantes gon-
dólaræðara er þetta málari með lítið ímyndunarafl. Og
gömlu feneysku konurnar, sem eru brjálaðar yfir
subbuskapnum, sögðu setningu sem mér finnst gaman
að heyra: „Kallið þið þetta list?“ Skrýtnastur fannst
mér gaurinn sem grét yfir málverkunum. Ég starði
bara á hann opinmynntur. Hann sagðist vera svona
hrifnæmur!“
– Saknarðu einhvers í þessari einangrun?
„Já, maður saknar kreppunnar á Íslandi,“ segir hann
og hlær, en verður svo alvarlegri í bragði. „Ég sakna
Íslands, þannig er ég alltaf í útlöndum, ég get ekkert að
því gert. Ég sakna andrúmsloftsins þar. Það er svo
gaman að vera listamaður í Reykjavík, borg sem er
morandi af skapandi fólki. Munurinn er mikill á því og
að búa hér innan um pítsur, pasta og grímubúðir. Þó
að Feneyjar séu óneitanlega fallegri, þá eru þær ekki
eins inspírerandi.“
Endalokin eiga vel við um staðsetningu sýning-
arinnar, vatnið í Grand Canale sleikir hellurnar á stétt-
inni við vinnustofuna og tvisvar hefur flætt yfir gólfið.
„Þá mætum við í stígvélum, stöndum í vatninu,
málarinn og módelið,“ segir Ragnar. „Ef þetta væri at-
riði í bíómynd, jafnvel eftir Tarkovsky, þá væri það of
tilgerðarlegt. En þannig eru Feneyjar, allt snýst um
vatnið sem er alltumlykjandi og þess vegna magna ég
það upp með hljóðverki.“
Flissar sig í gegnum alvarleikann
Ótal þræðir úr listalífi heimsins eru samofnir í Fen-
eyjum mánuðina sem tvíæringurinn stendur yfir og
gerjunin er mikil. „Við fáum heimsóknir frá lista-
mönnum hvaðanæva úr heiminum,“ segir Ragnar.
„Þegar flæddi inn á vinnustofuna, þá var Florian [Reit-
ner] úr austurríska listahópnum Gelatin í óðaönn að
bjarga verkunum – það var ótrúlega sætt.“
– En hversu mörg eru málverkin orðin?
„Af einhverjum ástæðum veit ég það ekki,“ segir
Ragnar og yppir öxlum. „Ég forðast að vita það.“
– Ekki eitt á dag?
„Næstum því. Það dettur einn og einn dagur út, ef
maður gleymir sér í einu málverki.“
– Og eitt meistaraverk á viku hef ég heyrt …
„Það er kvótinn,“ svarar hann brosandi. „Einn af
fastagestunum, Gianni Sirch, ítalskur listfræðingur og
prófessor í arkitektaskóla hérna, heldur því fram og
vill að ég máli meistaraverk á hverjum degi! Það er því
farið að myndast svolítið gengi hérna í Feneyjum, Gi-
anni, Dante og svo Giovanni, sem rekur veitingastað í
götunni sem við förum gjarnan á.“
Og listamennirnir við kanalinn renna saman við
mannlífið í Feneyjum smám saman. „Maður gerir sig
heimakominn og lífið fer að ganga sinn vanagang. Páll
þoldi ekki Søren Kierkegaard, en hefur öðlast skilning
á honum í gegnum endurtekninguna – þannig er fyrir
okkur komið. Við förum til dæmis á sömu veitinga-
staðina, annars vegar til Giovannis og hins vegar á
Paradiso, sem er ódýr og skemmtilegur. Og eigandinn
er algjör nagli, Rúnar Marvins þeirra Feneyinga. Ég sá
hann sigla hérna framhjá á bát um daginn með sígar-
ettu í kjaftinum, aðra hönd á mótornum og djass-
grúppa spilaði um borð.“
– Svo var kvikmyndahátíð í sumar!
„Við vorum rosalega spenntir,“ segir Ragnar. „Við
héldum að það hlyti einhver frægur að líta við hjá okk-
ur, en sá frægasti sem rak inn nefið var maður sem
kynnti sig og sagðist vera formaður fuglaskoð-
unarfélags þeirra Ítala – ekki var það beysnara en það.
En skemmtilegt samt. Það var hins vegar magnað að
„Þá mætum við í stígvélum, stönd-
um í vatninu, málarinn og mód-
elið. Ef þetta væri atriði í bíómynd,
jafnvel eftir Tarkovsky, þá væri
það of tilgerðarlegt. En þannig eru
Feneyjar, allt snýst um vatnið sem
er alltumlykjandi...“
MoMA kaupir Endalokin
Nútímalistasafnið MoMA í New York hefur fest kaup á The
End, myndbandsverki úr Klettafjöllunum, sem er hluti af
Endalokasýningu Ragnars Kjartanssonar. Einnig er nútíma-
listasafnið í Dallas á meðal kaupenda.
Myndbandsverkið er selt í fimm eintökum. Samkvæmt
heimildum fer hvert þeirra á tæpar 10 milljónir, en til sam-
anburðar má geta þess að Listasafn Íslands hefur um 15
milljónir á ári til listaverkakaupa. Auk þess mun höfundurinn
eiga tvö eintök af verkinu. Og er það þegar uppselt, að sögn
Barkar Arnarsonar hjá galleríinu i8.
Ekki er afráðið hvort málverkin verða öll seld í einu lagi, þó
að Ragnar hallist að því, en einnig hefur verið rætt um að
selja hverja mynd fyrir sig eða mánuð fyrir mánuð. En ljóst er
að afurð gjörningsins verður sýnd í Hafnarborg um miðjan jan-
úar og geta Íslendingar séð þar öll málverkin á einum stað.
MoMA á fyrir verk eftir fjóra íslenska listamenn, Steinu Va-
sulka, Jóhönnu Boga, Elías Hjörleifsson og Ólaf Elíasson.
Kunn er sagan af því þegar forstjórar MoMA vildu kaupa Fjalla-
mjólk Kjarvals árið 1961, sem þá var í einkaeigu Ragnars í
Smára. Þeir buðu offjár fyrir verkið og sögðu að aðeins Munch
hefði gert jafnáhrifamikið verk á Norðurlöndum. En Ragnar
vildi ekki selja og var verkið síðar hluti af gjöf hans til Lista-
safns ASÍ. Hann skýrði ákvörðun sína þannig í bréfi, að Ís-
lendingar ættu að huga vel að andlegum uppsprettulindum
sínum, ekki síður bestu verkum listamanna, en fossum, gufu-
hverum og fiskimiðum.