SunnudagsMogginn - 28.03.2010, Blaðsíða 54

54 28. mars 2010
Helgin mín mun byrja á kósíkvöldi í faðmi fjölskyld-
unnar en í staðinn fyrir að horfa á sjónvarpið ætlum við
að spila langskemmtilegasta tölvuleik allra tíma: Super
Mario Bros í Wii-tölvunni.
Laugardagar eru skemmtilega hefðbundnir en þá fara
eldri börnin í myndlistarskólann á morgnana og ég skelli
mér í ræktina til ofurþjálfarans Callie í Baðhúsinu á
meðan. Eftir ræktina er viðeigandi að skella sér í kaffi og
„með því“ hjá ömmu og afa í Kópavogi. Við amma erum
báðar forfallnar prjónakonur svo ég hugsa að ég taki
prjónana með í þessa heimsókn. Eftir heimsóknina er
tilvalið að skella sér í sundlaug Kópavogs með ungana.
Um kvöldið er árshátíð hins marg-
rómaða fótboltafélags FC Tinnu
sem hefur æft saman einu sinni í
viku í allan vetur. Líklega verð-
ur horft á einn leik og slafrað í sig
hressingum.
Sunnudagurinn er tilvalinn
til skottúrs í sveitina og
hef ég hug á því að
skella mér í fjölskyldubíltúr í
Hvalfjörðinn. Gott er að
smokra sér í Brynjudal með
mokkakönnuna og prímusinn,
njóta lífsins og slaka á. Um
kvöldið ætla ég að láta helgina
líða úr mér yfir spennuþætt-
inum Glæpnum – það besta
við þáttinn er að sjálfsögðu
fallegu prjónuðu peysurnar
sem Lund klæðist.
Helgin mín Ilmur Dögg Gísladóttir
verkefnisstjóri
Ræktin, Super Mario
og prjónaskapur
Lesbók
Í
leiðara í Fréttablaðinu var nýlega bent á að „sin-
fónísk tónlist“ væri allt í kringum okkur. Þar á
meðal í kvikmyndum. Það er rétt upp að vissu
marki. Sú tegund klassískrar tónlistar sem fólk á
greiðastan aðgang að er einmitt kvikmyndatónlist. Oft
er sinfóníuhljómsveit notuð í kvikmyndum og margar
hendingar minna á sinfóníur nítjándu aldarinnar. Gott
dæmi er tónlistin eftir John Barry, sem samdi músíkina
við sumar myndirnar um James Bond. Tónlist hans hef-
ur á sér síðrómantískan keim í ætt við það sem Rakk-
manínoff og fleiri sömdu.
Ólíkt sinfónískum verkum Rakkmanínoffs er þó
sjaldnast framvinda í kvikmyndatónlist. Framvindan,
sem í sígildri tónlist byggist venjulega á flókinni úr-
vinnslu tiltekins tónefnis (hendinga, tóntegunda,
hrynjandi, o.s.frv.), felst í sjálfri atburðarás mynd-
arinnar, ekki tónlistinni. Þar sem framvindan er eitt
megineinkenni sígildrar tónlistar er „sinfónískt“ yf-
irbragð kvikmyndatónlistar venjulega klisjan ein. Tón-
listin er kannski leikin af sinfóníuhljómsveit, en hún er
ekki sinfónísk/sígild/klassísk, nema rétt á yfirborðinu.
Kvikmyndin hefur á vissan hátt tekið við af óperunni,
en þar er tónlistin svo nátengd leikhúsinu að hún virkar
sjaldnast ein og sér. Af þessum ástæðum hafa sum tón-
skáld búið til hreina tónlist úr óperum sínum eða ann-
arra, verk sem byggjast á stefjum úr óperum en þarfnast
ekki sviðsetningar. Þar á meðal er frábær sinfónía eftir
Hindemith sem hann byggði á óperunni sinni Mathis der
Maler (Matthías málari). Verkið var á dagskrá Sinfón-
íuhljómsveitar Íslands á tónleikum á fimmtudags-
kvöldið.
Í örstuttu máli fjallar óperan um togstreituna á milli
þess að vera listamaður í fílabeinsturni og að vera lista-
maður sem tekur fullan þátt í pólitískum hræringum
samtímans. Efni óperunnar er hér aukaatriði; aðalatriðið
er að sinfónían er full af óvæntum uppákomum, spenn-
andi framvindu, mögnuðum kringumstæðum, litum og
skáldskap. Tónlistin tengist engu nema sjálfri sér, hún er
algerlega sjálfstætt verk sem þarfnast engra útskýringa.
Engar klisjur þar.
Hljómsveitin spilaði þessa sinfóníu einstaklega fallega
undir óvanalega heillandi stjórn hinnar 28 ára gömlu
Evu Ollikainen. Bendingar hennar voru skýrar en lát-
lausar, og túlkunin byggð upp á sannfærandi hátt. Hún
hafði líka þægilega nærveru, var ekkert að troða sér
fram fyrir tónlistina eins og mörgum stjórnandanum
hættir til að gera. Tónlistin fékk að ráða, og hún skilaði
sér fullkomlega, a.m.k. til undirritaðs.
Hin tónsmíðin á efnisskránni var nær því að vera
kvikmyndatónlist. Þetta var tónlistin við ballettinn um
elskendurna Dafnis og Klói eftir Ravel. Rétt eins og
Hindemith bjó Ravel til hljómsveitarverk (tvær svítur)
úr ballettinum, og strangt til tekið hefði SÚ tónlist átt að
hljóma á tónleikunum, ekki balletttónlistin í heild. Ball-
ettinn tekur um klukkutíma og er fremur langdreginn á
köflum þegar maður fær ekki að sjá neitt annað en
hljóðfæraleikara í svörtum fötum og risavaxinn kór. En
það munaði þó um hversu flutningurinn var góður.
Söngur Hamrahlíðarkóranna undir stjórn Þorgerðar
Ingólfsdóttur var sérlega tær og hljómfagur. Ennfremur
var strengjaleikurinn safaríkur og vandaður, málmblás-
ararnir glæsilegir og tréblásturinn frábær. Vaskleg
hljómsveitarstjórn Ollikainen var líka unaðsleg; hnit-
miðuð, kraftmikil og lifandi. Ég vona að hún komi hing-
að fljótt aftur til frekara tónleikahalds!
Tónlistin
fékk að
ráða
TÓNLIST
Sinfóníutónleikar
bbbbb
Háskólabíó
Verk eftir Hindemith og Ravel. Hamrahlíðarkórarnir sungu undir
stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur. Sinfóníuhljómsveit Íslands lék und-
ir stjórn Evu Ollikainen. Fimmtudagur 25. mars.
Jónas Sen
Söngur Hamrahlíðarkóranna undir stjórn Þorgerðar Ingólfsdóttur var sérlega tær og hljómfagur.
Morgunblaðið/Kristinn
Þ
að er ekki ónýtt að eiga fyrstaklassa stórsveit og
ekki verra að eiga menn sem kunna að skrifa
fyrir slíka sveit. Stefán S. Stefánsson kann þann
galdur og svo er Samúel Jón slyngur. Samt held
ég að þrennir tónleikar Stórsveitarinnar rísi hæst af þeim
alíslensku undanfarið: tónleikar Kjartans Valdimars-
sonar, Hilmars Jenssonar og Agnars Más Magnússonar.
Það var mikil gæfa að Agnar Már skyldi fá listamannalaun
til að skrifa þessa tónlist; nefnd íslensku tónlistarverð-
launanna mætti líka vita af honum.
Tónleikarnir hófust á „Steik“. Notalegt verk sem brá
léttum blæ á tónleikana og Eddi Lár sló frasa sem hljóm-
sveitin greip á lofti og ryþminn þráspilaði síðan eins kon-
ar riff undir blæstri lúðranna. „Fjólublátt ljós“ fylgdi í
kjölfarið. Falleg lína sem minnti dálítið á Ellington í
austrinu, nema hertoginn skrifaði nær alltaf í fjór-
skiptum takti. Afrókúbanski ópusinn „Mugabe“ byrjaði á
lágstemmdum saxófónblæstri Sigga Flosa, svo æstist
leikurinn og endaði í miklum seið og þá fann maður
hversu Tjarnarsalurinn er kaldur tónleikastaður. „Lág-
stemma“ bar nafn sitt með sóma, einhverskonar bræð-
ingur milli norræns ljóðs og miðevrópskra núdjassskrifa.
Sóló Edda Lár var perla. „Sjúbbi dú“ var hvíld fyrir eyr-
un, en saxarnir í lokin hljómuðu geggjaðir – eins og fimm
bræður. „Prelúdía og fúga“ eða „Steve Reich hittir Jó-
hann Sebastian Bach“ var skemmtilegt áheyrnar. Brassið
mímalíserað og stakkató og svo spann Agnar yfir blás-
urunum áður en fúgan brast á. Sigurður Flosason blés
þarna athyglisverðan sópransaxófónsóló. „Djókur“ hófst
á tenórleik Steinars Sigurðarsonar (kannski í hlutverki
Seamusar Blake) og sveitin blés svo rokkað stakkató þar
til Agnar hellti sér út í magnaðan svingsóló sem aðeins er
á færi fínustu píanista. Lokanúmerið var „Sauðslakur“
sem tónskáldið sagðist hafa samið í Færeyjum spilandi
hljóma yfir trommulúpu úr tölvu sinni – síðan skrifað
stórsveitarpartana þar yfir. Þetta hljómaði frábærlega.
Jói Hjörleifs lék lúpuna meistaralega og svo kom bandið
og sólóinn Agnars var magnaður. Oft verða flottustu
ópusarnir til á örskotsstundu. Það höfum við fyrr heyrt
hjá Agnari – fyrir utan hjá Ellington og elítunni.
Hér hefur verið getið um örfáa sólista og ekki má
gleyma flygilhornsólóum Birkis Freys. Kannski hefði
mátt vera nákvæmar blásið á einstaka stað og að sjálf-
sögðu þarf maður að heyra þetta oftar til að ná kjarn-
anum. En flott við fyrstu heyrn!
Frá píanista til
tónskálds
TÓNLIST
Agnar Már Magnússon og
Stórsveit Reykjavíkur
bbbbn
Tjarnarsalur Ráðhúss Reykjavíkur
Einar Jónsson, Kjartan Hákonarson, Snorri Sigurðarson og Birkir
Freyr Matthíasson trompeta og flygilhorn; Edward Frederiksen,
Stefán Ómar Jakobsson og Bergur Þórisson básúnur; David Bo-
broff bassabásúnu; Ólafur Jónsson, Steinar Sigurðarson, Sig-
urður Flosason, Haukur Gröndal og Peter Thompkins saxófóna,
klarinettur og flautur; Edvarð Lárusson gítar, Gunnar Hrafnsson
raf- og kontrabassa, Jóhann Hjörleifsson trommur.
Stjórnandi, útsetjari og höfundur tónlistarinnar, Agnar Már Magn-
ússon, sem einnig lék á píanó.
Miðvikudagskvöldið 24.3. 2010.
Agnar Már Magnússson samdi fyrir Stórsveit Reykjavíkur.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vernharður Linnet