Morgunblaðið - 12.02.2010, Page 22

22 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. FEBRÚAR 2010
ÞRÍR andstæðingar
innanlands- og sjúkra-
flugsins svöruðu illu til
eftir að hafa lesið þrjár
greinar í Morg-
unblaðinu um flugvöll-
inn í Vatnsmýrinni og
nú síðast frá mér 19.
desember 2009. Tíu
dögum seinna gleymdu
þremenningarnir því
að hlutverk Reykjavík-
ur sem höfuðborgar
felur í sér ábyrgð og skyldur gagn-
vart öllum landsmönnum hvort sem
búið er á höfuðborgarsvæðinu eða úti
á landi. Í Reykjavík eru stærstu
sjúkrahús landsins sem bjóða upp á
helstu tækni- og sérfræðiþekkingu í
læknisþjónustu hérlendis. Árangurs-
laust hefur talsmönnum Betri byggð-
ar verið bent á að þeir landsmenn
sem búa fjarri höfuðborginni þurfa að
reiða sig á ákveðna öryggiskeðju þeg-
ar neyðartilfelli koma upp. Tillöguna
um að miðstöð innanlands- og sjúkra-
flugsins verði í 50 km fjarlægð frá
Reykjavík myndi brjálæðingur sam-
þykkja. Hugmyndin um að öllum
bráðatilfellum á landsbyggðinni verði
sinnt með hægfleygum þyrlum frá
Reykjavík í stað sjúkraflugvéla sem
staðsettar eru á Ísafjarðarflugvelli og
Akureyri er dæmd dauð og ómerk.
Hún lengir flutningstímann sem af
þessu hlytist þegar sjúklingur úti á
landi verður að komast undir lækn-
ishendur í Reykjavík. Þegar þetta er
haft í huga geta þyrlur ekki leyst af
hólmi vel útbúnar flugvélar með jafn-
þrýstibúnaði. Þyrlur gagnast vel þar
sem flugvélar geta ekki lent svo sem
úti á sjó, inni á hálendi og þar sem
langt er í næsta sjúkraflugvöll. Vel
útbúnar flugvélar sem mest hafa ver-
ið notaðar við sjúkraflug hér á landi
fljúga meira en helmingi hraðar en
þyrlur Landhelgisgæslunnar og geta
flogið meira en þrisvar sinnum
hærra.
Andstæðingar Reykjavík-
urflugvallar gleyma því að sjúkra-
flugvélarnar geta farið stystu og fljót-
förnustu leiðir milli staða þegar mikið
liggur við. Í slæmum veðrum og mik-
illi ísingu þurfa þyrlurnar að fara með
ströndum, í hlýrra lofti vegna þess að
þær taka á sig mun meiri ísingu en
flugvélar. Þá þurfa þyrilblöðin að fara
mun lengri vegalengd í ísingunni en
flugvélavængurinn vegna snúnings
þeirra í kringum þyrluna. Aukabún-
aður utan á þyrlunum safnar á sig ís
sem þyngir þær og dregur úr afköst-
um, má þar nefna björgunarspil,
kastara o.fl. Af þessum sökum eins og
öðrum skiptir veðurfar minna máli ef
annar hreyfill þyrlunnar bilar á flugi,
þá er útilokað að hún geti haldið lág-
markshæð á blind-
flugsleiðum víða yfir
landinu og þarf því oft af
þeim sökum í örygg-
isskyni að fljúga lengri
leið með ströndum fram.
Fyrir þetta þræta tals-
menn betri byggðar
þegar þeir krefjast þess
að öllum bráðatilfellum
verði sinnt með þyrlum
frá höfuðborgarsvæðinu
án þess að fjarlægðin
skipti nokkru máli.
Hvaða bull er þetta sem
andstæðingar Reykjavíkurflugvallar
hlaupa með í fjölmiðla þegar þeir vita
ósköp vel að þessi tóma vitleysa
myndi strax kosta alltof mörg manns-
líf?
Þessar rangfærslur setja þre-
menningarnir fram gegn betri vitund
í þeim tilgangi að afskræma allar
staðreyndir tengdar sjúkrafluginu.
Vegna veðurfarslegra aðstæðna í
Reykjavík skipta allar flugbrautirnar
þrjár miklu máli til að flugvöllurinn
geti áfram þjónað öllum lands-
mönnum af sama öryggi og hingað til.
Til eru mörg dæmi um að sjúkra-
flugmenn á leiðinni frá Vestfjörðum,
Norður- og Austurlandi hafi þurft að
treysta á gömlu NA-SV-brautina
vegna mikils hvassviðris. Haft skal í
huga að þar sem flugvöllurinn í
Vatnsmýrinni hefur alltaf verið teng-
ing landsbyggðarfólks við sjúkrahús
borgarinnar er tilvera hans helsta
meginforsenda þess að þungamiðja
læknisþjónustu landsins verði áfram í
höfuðborginni. Krafan um að loka
einni aðalflugbrautinni 2016 er sett
fram á fölskum forsendum sem allir
sjúkraflugmenn snúast gegn. Stjórn-
endur sjúkrahúsanna á höfuðborg-
arsvæðinu, talsmenn sveitarstjórn-
anna á landsbyggðinni og meirihluti
borgarstjórnar leggjast gegn þessari
kröfu Einars Eiríkssonar, Gunnars
H. Gunnarssonar og Arnars Sigurðs-
sonar. Undanfarin ár hafa sjúkraflug-
vélar sinnt nærri 600 neyðartilfellum
á ári á meðan sjúkraflugferðir með
þyrlum hafa verið um 100 á jafn-
löngum tíma.
Rangfærslurnar
um sjúkraflugið
Eftir Guðmund
Karl Jónsson
Guðmundur
Karl Jónsson
» Árangurslaust hefur
talsmönnum Betri
byggðar verið bent á að
þeir landsmenn sem búa
fjarri höfuðborginni
þurfa að reiða sig á
ákveðna öryggiskeðju
þegar neyðartilfelli
koma upp.
Höfundur er farandverkamaður.
ÖLL ÆTTUM við
að geta verið sammála
um að brýnasta verk-
efni okkar um þessar
mundir er að efla með
öllum ráðum verð-
mætasköpun í landinu.
Og þegar við tölum
um verðmætasköpun
hljótum við að vera að
tala um útflutning eða
gjaldeyrisöflun og í
þeim efnum erum við Íslendingar
sem betur fer sæmilega vopnum
búnir til sóknar, með alla þá orku,
sjávarafla og hreinan landbúnað
sem við eigum, það er að segja ef
við hefðum við stjórnvölinn fólk
sem þorir að nota þau tækifæri
sem við höfum. Sala á raforku hef-
ur gefið okkur vaxandi gjaldeyr-
istekjur undanfarin ár
í formi ál- og járn-
blendisframleiðslu og
gætum við gert mun
betur í þeim efnum ef
ekki væri sífellt á ferð-
inni eitthvert aft-
urhaldslið sem virðist
halda að peningarnir
vaxi á trjánum og jafn-
vel að verðmæta-
sköpun sé fólgin í auk-
inni skattheimtu og rís
upp á endann með
mótmæli ef eitthvað á
að gera til framfara fyrir þessa
þjóð okkar.
Forsætisráðherra okkar leyfði
sér að lýsa þeirri ofureðlilegu von
sinni að atvinnulíf á Suðurnesjum
yrði komið á sæmilegt skrið með
vorinu, það varð til þess að aft-
urhaldsliðið á stjórnarheimilinu
hundskammaði ráðherra fyrir að
leyfa sér slíkt og annað eins. – Er
annars yfirleitt nokkur von til þess
að svona stjórnvöld komi einhverju
góðu til leiðar í atvinnumálum okk-
ar?
Nú verðum við að gera þá ský-
lausu kröfu til þingmanna vorra að
þeir taki virkilega saman höndum
og vinni af fullum krafti og heil-
indum að framgangi þeirra mála
sem geta orðið þjóð vorri til bjarg-
ar á þessum erfiðu og alvarlegu
tímum.
Er kannski kominn tími til að
flengja eitthvað annað í miðbænum
en potta og pönnur? Kannski þó
fyrr hefði verið.
Við verðum einfaldlega að selja
orkuna þeim sem tilbúnir eru að
kaupa og það vill bara svo til að í
heiminum hefur verið ágætur
markaður fyrir ál undanfarna ára-
tugi og það höfum við notfært okk-
ur, en sem betur fer virðast vera að
opnast fleiri möguleikar fyrir okkur
um þessar mundir og er það mjög
af hinu góða að fá fleiri stoðir undir
atvinnulíf okkar.
Auk þess búum við yfir þeim
kostum að geta framleitt ál með
mun minni mengun en aðrar þjóðir
og þar með lagt okkar af mörkum í
baráttunni við gróðurhúsaáhrifin
sem virðast vera ein stærsta ógn
við heimsbyggðina á okkar dögum
Varðandi það sem reynt er að
halda á lofti í dag að við séum að
rýra kosti framtíðarinnar í virkj-
unarmálum – hvað ef forfeður okk-
ar hefðu hugsað þannig? Líklega
værum við ennþá í moldarkofunum
með lýsislampann sem ljósgjafa. Á
sextándu öld skrifaði enskur hugs-
uður eitthvað á þá leið að nú væri
búið að finna allt upp sem hægt
væri og tími uppfinninga væri því
liðinn, ættum við kannski að gera
hans væntingar að okkar?
Nei, við getum verið viss um að
nýjar kynslóðir eiga eftir að gera
stórar og miklar umbætur á þeim
aðferðum sem við notum í dag við
okkar raforkuframleiðslu og eins
getum við reiknað með merkilegum
uppgötvunum á nýjum orkugjöfum
sem okkur órar ekki fyrir í dag,
þannig að við ættum ekki að búast
við því að það verði einhver sérstök
stöðnun í framförum á plánetu okk-
ar þegar okkar kynslóð kveður
þessa jörð.
Við verðum að gera okkur fulla
grein fyrir alvöru þess að uppbygg-
ing í dag er virkilega til að hlúa að
lífvænlegri framtíð barnanna í land-
inu okkar.
Eftir Hjálmar
Magnússon » Varðandi það sem
reynt er að halda á
lofti í dag að við séum að
rýra kosti framtíð-
arinnar í virkjunarmál-
um – hvað ef forfeður
okkar hefðu hugsað
þannig?
Hjálmar Magnússon
Höfundur er fyrrv.
framkvæmdastjóri
Atvinna eða ekki atvinna
ÓLÍNA Þorvarð-
ardóttir, alþingismaður
og varaformaður sjáv-
arútvegsnefndar Al-
þingis, vandar endur-
skoðunarfyrirtækinu
Deloitte hf. ekki kveðj-
ur í Morgunblaðsgrein
11. febrúar 2010 í tilefni
úttektar Deloitte á
áhrifum fyrningarleiðar
á stöðu sjávarútvegs á
Íslandi. Skýrslan var unnin fyrir
Landssamband íslenskra útvegs-
manna og út af fyrir sig ber að þakka
þingmanninum fyrir að vekja ræki-
lega athygli á úttektinni, því nið-
urstaða hennar á vissulega erindi í
þjóðmálaumræðuna nú þegar það er
yfirlýst stefna og ásetningur rík-
isstjórnarinnar að feta leið fyrningar
gegn sjávarútvegsfyrirtækjum lands-
ins. Skýrsluna er að finna á heimasíðu
LÍÚ.
Úttektin var unnin fyrir Lands-
samband íslenskra útvegsmanna og
færð eru þar rök fyrir því að fyrning-
arleiðin myndi kollvarpa núverandi
skipulagi sjávarútvegsins og „setja
flest núverandi sjávarútvegsfélög í
þrot og afskrifa þyrfti stóran hluta af
skuldum þeirra, sem þýddi tap fyrir
bankakerfið.“ Ólína lætur sér sæma
að útvegsmenn hafi hreinlega „keypt“
niðurstöður Deloitte og að úttektin sé
„einfaldlega litprentað áróðursrit á
glanspappír: Villuflagg sem þeir
[LÍÚ-menn] veifa til þess að afvega-
leiða umræðuna“. Lái mér hver sem
vill að Deloitte sitji ekki þegjandi und-
ir slíkri árás eins helsta talsmanns Al-
þingis í sjávarútvegsmálum á fyr-
irtækið mitt. Að vísu verður að segja
að þessi umræðuhefð er kunnugleg.
Sumir stjórnmálamenn kjósa helst að
svara andstæðum skoðunum eða nið-
urstöðum með því að ata sjálfa mál-
flytjendurna auri frekar en svara því
sem þeir segja eða meina! Vita skal
Ólína það, og aðrir sem
vita vilja, að niðurstöður
úttekta af hálfu Deloitte
hafa aldrei verið sölu-
vörur og fást ekki
keyptar, enda vinnum
við í samræmi við verk-
lagsreglur Deloitte og
siðareglur endurskoð-
enda.
Ólína leiðir fram á
völlinn háskólaprófess-
orinn og hagfræðinginn
Þórólf Matthíasson og
segir að sá hafi látið sér í té skriflegt
álit á fyrningarskýrslu Deloitte. Pró-
fessorinn heldur því meðal annars
fram, að það að sjávarútvegsfyrirtæki
skipti á aflaheimildum eða leigi afla-
heimildir sín á milli sé sambærilegt
við það að háar fjárhæðir séu teknar
út úr sjávarútveginum í formi auð-
lindagjalds. Sú niðurstaða hans er al-
gjörlega galin. Okkar nálgun og að-
ferðarfræði gengur út á að kanna
hvaða áhrif ný skattlagning í formi
fyrningarleiðar myndi hafa á sjóð-
streymi sjávarútvegsfélaga fram í
tímann í þeim raunveruleika sem við
búum við en ekki tilbúnu hagfræðilík-
ani á borð við það sem prófessorinn
lagði fyrir Ólínu. Það dylst engum
sem málið hefur skoðað að fyrning-
arleiðin er stórhættuleg fyrir rekstur
starfandi sjávarútvegsfyrirtækja og
myndi setja rekstur margra þeirra í
þrot með tilheyrandi kostnaði fyrir
bankakerfið og ríkisvaldið.
Þingmaðurinn heldur því fram að
Deloitte skorti forsendur fyrir úttekt
sinni. Það er einfaldlega rangt. For-
sendurnar sem við styðjumst meðal
annars við koma fram í landsfund-
arályktun Samfylkingarinnar frá 29.
mars 2009, en þar segir í svokallaðri
„sáttargjörð um fiskveiðistefnu“: „All-
ar aflaheimildir í núverandi fisk-
veiðistjórnunarkerfi verða innkallaðar
eins fljótt og auðið er og að hámarki á
20 árum“ og einnig: „Auðlindasjóður
býður aflaheimildir til leigu.
Greiðslum fyrir aflaheimildir er dreift
á það ár þegar þær eru nýttar.“ Skýr-
ara getur það ekki verið og auðvitað
er unnt að meta áhrif þessa á rekstur
sjávarútvegsfyrirtækja. Ef til eru
villuflögg í þessari umræðu þá er
grein þingmannsins sjálfs og boð-
skapur hagfræðiprófessorins nær-
tækustu dæmin um slíkt.
Formælendur fyrningarleiðarinnar
hafa hátt á torgum um óskaplegar
skuldir sjávarútvegsins. Ýmsir álits-
gjafar og þáttastjórnendur ljós-
vakamiðla bergmála og auka jafnvel
við skuldirnar svo hundruðum millj-
arða króna skipti, svo betur fari í mál-
flutningi þeirra. Heildarskuldir sjáv-
arútvegsins hafa vissulega aukist á
undanförnum árum en heildarskuldir
atvinnulífsins hafa hins vegar aukist
mun meira. Deloitte telur að sjávar-
útvegurinn geti að mestu staðið undir
skuldbindingum sínum og sú atvinnu-
grein er reyndar betur í stakk búin til
slíks en flestar aðrar greinar.
Fyrningarleið í sjávarútvegi myndi
breyta þessari stöðu á dramatískan
hátt því hún kallar á afskriftir skulda,
sem myndi lenda á bönkum og þar
með á ríkissjóði, sem þyrfti þá að fjár-
magna bankana á nýjan leik. Umræð-
an ein um fyrningarleiðina hefur þeg-
ar skapað mikla óvissu í
sjávarútveginum og fjármálakerfinu.
Íslensk þjóð og burðargreinin í at-
vinnulífi hennar þurfa á allt öðru að
halda nú um stundir en óvissu og pólí-
tískri ævintýramennsku.
Eftir Þorvarð
Gunnarsson
» Fyrningarleið í sjáv-
arútvegi kallar á af-
skriftir skulda, sem
lendir á bönkum og þar
með ríkissjóði sem
þyrfti þá að fjármagna
bankana á nýjan leik.
Þorvarður Gunnarsson
Höfundur er löggiltur endurskoðandi
og forstjóri Deloitte hf.
Fyrning
og villuflagg Ólínu
MORGUNBLAÐIÐ birtir alla útgáfudaga aðsend-
ar umræðugreinar frá lesendum. Blaðið áskilur sér
rétt til að hafna greinum, stytta texta í samráði við
höfunda og ákveða hvort grein birtist í umræðunni,
í bréfum til blaðsins eða á vefnum mbl.is. Blaðið
birtir ekki greinar, sem eru skrifaðar fyrst og
fremst til að kynna starfsemi einstakra stofnana,
fyrirtækja eða samtaka eða til að kynna viðburði,
svo sem fundi og ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morgunblaðinu greinar
eru vinsamlega beðnir að nota innsendikerfi blaðs-
ins. Formið er undir liðnum „Senda inn efni“ of-
arlega á forsíðu mbl.is. Einnig er hægt að slá inn
slóðina www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við greinum sem sendar eru
í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið en næst þegar kerfið
er notað er nóg að slá inn netfang og lykilorð og er
þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri grein en sem
nemur þeirri hámarkslengd sem gefin er upp fyrir
hvern efnisþátt en boðið er upp á birtingu lengri
greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfsfólk greinadeild-
ar.
Móttaka aðsendra greina