Skólablaðið - 01.12.1962, Síða 6

- 98 -
heldur óþjóðlega borgarastétt hefur alið
þennan vanskapnað. Þar að auki má
nefna ofurtrú á raunvísindum og efnis-
hyggju, þó eru áhangendur ameríkan-
ismans ófeimnir við að skríða undir
sauðagæru trúarbragða og lista, ef þeir
sjá sér hag 1 því. Ofan á þetta bætist
svo afar takmörkuð þjóðerniskennd og
þar undir heyrir kæruleysi um tungumál
og ræktarleysi við fortíðina. Og til að
kóróna þetta allt saman kemur stórgall-
að siðferði og almennt mannúðarleysi.
Þessi stefna birtist sem sagt í því að
rífa niður fornar dyggðir og mannkosti,
veitir ekkert í staðinn nema siðleysi og
spillingu anda og efnis. Og þessi háska-
stefna hefur birtSt á íslandi með meiri
fádæmum en nokkru sinni hefur áður
þekkzt 1 menningarsögu okkar. Hún
birtist í uggvænlegum skriðdýrahætti og
lítilþægni við þá stórþjóð, er við höfum
sambúð við. Við erum raunverulega, í
okkar eigin landi, orðnir auðsveipir
rakkar, sem gera sér að góðu að þiggja
með þakklæti hvern bita af því náðar-
brauði, sem húsbóndinn fleygir í okkur.
En ekki nóg með það, að þessi feikn,
sem af hinum tryllta dollaradansi hefur
leitt, hafi bitnað á hernámskynslóðinni.
Það sem verra er, æskulýður landsins
er orðinn svo gjörspilltur af völdum
amerikanismans, að undrun má sæta, ef
ekki hlýzt af algjört skipbrot.
Það sem gerzt hefur er nánast þetta :
Dvöl hins erlenda hers ásamt með of
nánum menningarlegum tengslum við
Bandaríkin er hægt og rólega,en þó
djöfullega markvisst, að strjúka burt öll
þau einkenni, sem greina Tslendinga frá
öðrum þjóðum. Það er verið að svipta
okkur þeirri menningu, þeim sérkennum,
sem gera okkur kleyft að kallast sjálf-
stæð þjóð. Þetta er ekki gert með
vopnavaldi eða ofbeldi, heldur með hin-
um nýtízkulegu landvinningaaðferðum,
sem eru öllum drápsvopnum hættulegri
fyrir smáþjóðir. Og hvað er okkur
veitt í staðinn? tJrkynjað og sjúkt and-
rúmsloft amerískrar sjónvarpsómenn-
ingar ásamt öllum þeim nádraugum, er
helriða húsum þar vestra.
Það eru þessir uppvakningar, sem
íslenzk borgarastétt hefur tekið upp á
arma sína og gert að kjörbarni sínu.
Það eru þessar vofur, sem ganga ljós-
um logum á íslandi í dag. Og verst er,
að við höfum sjálf vakið þær upp og
magnað til óhappaverkanna.
fslenzka borgarastéttin á hér höfuð-
sökina og hefur með þætti sínum í þessu
máli sannað, að hún er nákvæmlega eins
og borgarastéttir allra annarra landa,
ávallt reiðubúin til þess að fórna öllu,
sæmd, tungu, þjóðerni, ættlandi, aðeins
ef peningar standa í boði.
III.
Og ennþá er blika á lofti. Stórveldi
Vestur-Evrópu, þau er áður þreyttu deilu-
mál og háðu blóðug hjaðningavíg, boða nú
sátt og samlyndi og birta hugmynd rnn
stofnun stórkostlegrar ríkjasamsteypu.
Og þetta eru ekki orðin tom, eins og
samvinna þjóða og eining hefur oft verið.
Það hefur þegar verið hafizt handa um
framkvæmd málsins, efnahagslegur sam-
rúni er þegar kominn vel á veg og stjórn-
málaleg eining virðist á næsta leiti.
Það er vissulega gleðilegt, að fornir
fjendur skuli hætta deilum sínum og
blóðsúthellingum og ganga á vit samvinnu
og einingar. En í krafti hvaða fyrirætl-
ana, hvaða hugsjóna,má slík breyting
verða? Með það í huga, að ekki einung-
is efnahagsleg sameining heldur og
stjórnmálaleg er á döfinni, má fullyrða,
að fjámála- og viðskiptasjónarmiðið er
ekki höfuðmarkmið þessarar stefnu, eins
og mjög hefur verið haldið á lofti af
stuðningsmönnum þessarar hugmyndar.
Það sem hér er á ferðinni er gamall
stórveldisdraumur meginlandsþjóðanna,
draumurinn um stóru Evrópu, hin líf-
seiga germanska hugsjón um tvíleik blóðs
og moldar í sínu frumræna ægiveldi.
Og nú er um það rætt, hvort íslend-
ingar eigi að gerast þátttakendur í þess-
um stórkostlegu fyrirætlunum. Þó hefur
hér lítið verið talað um hina hugsjóna-
legu hlið málsins, en þeim mun meira
verið karpað um hina fjárhagslegu, hvort
við græðum einni krónu meira, einni
krónu minna á tengslum við Efnahags-
bandalag Evrópu. Og ennþá einu sinni
hefur íslenzk borgarastétt sannað eðli sitt.
Með taumlausu írafári og skammsýni hef-
ur hún rokið upp til handa og fóta.
Hugsanlegur fjárhagslegur ávinningur hef-
ur fyllt hana ofurgræðgi, svo nú æpir hún
hástöfum, að afkomu Islands og framtið