SunnudagsMogginn - 22.05.2011, Qupperneq 29

22. maí 2011 29
G
óði dátinn Svejk er athygl-
isverðasta áhugaleiksýning
vetrarins hér á landi, að mati
Þjóðleikhússins. Það var
Freyvangsleikhúsið sem bauð upp á sög-
una af þessum óborganlega hermanni, í
leikstjórn Þórs Tulinius, og formaðurinn
í Freyvangi segir það mikla hvatningu.
Mikill heiður sé „að standa uppi með Ís-
landsbikar áhugaleikfélaga“ eins og hann
orðar það, í fjórða skipti. Leikhópurinn
að norðan er því enn einu sinni á leið í
Þjóðleikhúsið; Svejk verður þar á sviðinu
um næstu helgi.
Starf Freyvangsleikhússins hefur verið
líflegt árum saman og stendur á gömlum
merg. „Það er löng hefð fyrir leiklist í
eyfirskum sveitum og á árum áður voru
þrjár leikdeildir með starfsemi í jafn
mörgum húsum; Sólgarði í Saurbæj-
arhreppi, Freyvangi í Öngulsstaðahreppi
og Laugarborg í Hrafnagilshreppi. Starfið
var mjög öflugt frá því fyrir 1960 en síð-
an lagðist öll starfsemi nánast af við
komu sjónvarpsins, og svo var víða um
land,“ segir Halldór Sigurgeirsson, for-
maður Freyvangsleikhússins.
Engin landamæri lengur
Ungmennafélagið Árroðinn endurvakti
síðan leikstarfsemi í Freyvangi og leik-
húsáhugafólk hvaðanæva úr firðinum
hefur átt þar afdrep síðan enda búið að
sameina áðurnefnda hreppa og heita
nú Eyjafjarðarsveit.
„Við erum mörg sem búum á Ak-
ureyri en eigum tengsl við sveitina. Við
sækjum því mannskap hvert sem er;
svona félagastamtök eru ekki rekin
lengur miðað við landamæri,“
segir járnsmiðurinn Halldór,
sem ættaður er frá Öng-
ulsstöðum.
Sama fólkið stígur á
svið ár eftir ár í Freyv-
angi og sömu sögu er að
segja af fólkinu á bak
við tjöldin. „Jónsteinn
Aðalsteinsson fagnaði
til dæmis 30 ára leikaf-
mæli í fyrra og nokkur
höfum við komið að
leikhúsinu, með hléum,
síðan starfsemin var
endurreist 1976.“
Halldór hefur sjálfur
stigið á svið einu sinni,
1978, en síðan helgað fé-
laginu krafta sína með
öðrum hætti. „Ég hafði
gaman af því að leika sem
krakki í barnaskóla, en tók
seinna að mér tæknivinnu
og smíðar og varð formaður
seinna eftir að hafa setið í
stjórn í mörg ár.“
Spurður að því hvers
vegna fólk sinni þessu
áhugamáli árum eða jafnvel
áratugum saman af jafn mikl-
um krafti og raun ber vitni
svarar Halldór því fyrst til að fé-
lagsskapurinn sé afskaplega góður.
„Svo eru margir sem hafa mikla tján-
ingarþörf og finna sig mjög vel á sviði.
Þetta er gríðarlega erfitt áhugamál og
álagið mikið á æfingatímabilinu – en
menn eru alltaf tilbúnir að byrja upp á
nýtt.“
Halldór situr í stjórn Bandalags ís-
lenskra leikfélaga og segir áhugaleikfélög
í miklum blóma um allt land. Mikil
vakning hafi orðið um allt land eftir
hrun.
Freyvangsleikhúsið hefur
sjaldan ráðist á garðinn þar
sem hann er lægstur. Góði
dátinn Svejk er gott dæmi
um það en nefna má að
nokkrum sinnum hafa
verið samin leikrit sér-
staklega fyrir hópinn í
Freyvangi og er þar
skemmst að minnast
söngleiksins Vínlands
eftir Helga Þórsson
sem valinn var
athygl-
isverðasta
áhugasýning landsins fyrir þremur ár-
um.
„Það sem hefur gert þetta félag að því
sem það er í dag er einmitt að við höfum
verið ófeimin að taka stór skref, til
dæmis að láta semja sérstaklega fyrir
okkur,“ segir Halldór og nefnir einnig
Kvennaskólaævintýrið, sem sett var á
svið veturinn 1994 til 1995.
Hæfilega brjáluð!
„Hugmyndin að því verki kom úr okkar
hópi og við fengum Böðvar Guðmunds-
son til þess að skrifa leikritið. Vínland
var mjög stórt verk og mörgum þótti við
taka djarfa ákvörðun og mikla áhættu
þá. Eins er það núna með Góða dátann;
leikgerðin sem við notuðumst við er eftir
Colin Teeven, samin fyrir stórt atvinnu-
mannaleikhús í London og síðan var
sýningin sett upp í stóru húsi í New York
og vakti gríðarlega lukku á báðum stöð-
um.“
Halldór segir hópinn í Freyvangi lík-
lega hæfilega brjálaðan „en við hikuðum
ekki. Eftir á að hyggja hefðum við þó lík-
lega ekki farið út í þetta, ef við hefðum
vitað hve erfitt verkið er í uppsetningu.
Leikararnir eru um 19 en hlutverk og
stöður um 70; menn leika bæði persónur
og dauða hluti! Æfingatímabilið var gríð-
arleg törn, frá fyrstu viku í janúar að
frumsýningu 25. febrúar; þá var æft sex
kvöld í viku og stundum oftar!“
Leikgerð Colin Teeven hefur ekki verið
sett upp hérlendis áður. „Okkur fannst
fyrri leikgerðir orðnar dálítið gamlar og
þegar við rákumst á þessa hugsuðum við
okkur ekki um og létum þýða hana.
Guðjón Ólafsson á Grísará sá um það.
Hermann Arason samdi tónlist og Emilía
Baldursdóttir íslenskaði söngtextana.“
Þrátt fyrir að enginn fái greitt fyrir
vinnu sína í áhugaleikhúsi nema leik-
stjóri kostar útgerðin sitt. Halldór vill
ekki nefna tölur en bendir á að kostn-
aður hafi hækkað en miðaverð í raun
staðið í stað.
Barnaleikritin mikilvæg
„Það má segja að barnasýningarnar okk-
ar beri starfsemina uppi því alltaf er góð
aðsókn að þeim.“ Á síðustu árum hefur
t.d. verið boðið upp á Kardemommu-
bæinn og Ronju ræningjadóttur, og Dýr-
in í Hálsaskógi síðastliðinn vetur þegar
aðsóknarmet var slegið hjá félaginu.
„Aðsókn var í meðallagi í vetur en við
erum í gríðarlegri samkeppni, þótt við
kvörtum alls ekki. Það er til dæmis fátt
sem styður okkur jafn mikið og að vera í
nágrenni við Leikfélag Akureyrar. Við
höfum átt mikið og gott samstarf við fé-
lagið.“
Þá er hann þakklátur sveitarfélaginu,
Eyjafjarðarsveit, fyrir að búa leikfélaginu
góðar aðstæður í Freyvangi. „Plássleysi
hefur háð okkur en síðasta vetur var far-
ið í framkvæmdir í húsinu og til dæmis
sett upp tækjabrú aftast í salinn sem var í
raun bylting fyrir okkur.“
Eins og áður sagði varð sýning Frey-
vangsleikhússins nú fyrir valin í fjórða
skipti sem áhugaverðasta áhugasýn-
ingin. Þær fyrri voru Kvennaskóla-
ævinýrið, 1995, Velkomin í Villta vestrið,
1998 og Vínland, 2009. „Það er mikill
heiður að verða fyrir valinu og standa
uppi með Íslandsbikar áhugaleikfélaga
eftir strangt leiktímabil. Þetta er mesta
viðurkenning sem íslensku áhugaleik-
félagi getur hlotnast,“ segir Halldór Sig-
urgeirsson.
Lífið er leikur
Leiklist stendur á
gömlum merg í sveitum
Eyjafjarðar. Í fjórða
sinn þykir Freyvangs-
leikhúsið setja upp
athyglisverðustu
áhugaleiksýninguna.
Skapti Hallgrímsson skapti@mbl.is
Halldór Sigurgeirsson formaður Freyvangsleikhússins fer hvunndags með hlutverk járnsmiðs á eigin verkstæði á Akureyri.
„Sýningin ber merki þess að vera unnin af dirfsku
og áhuga. Vilji, metnaður og geta lýsa einbeitt-
um ásetningi til að koma sögunni til skila með
snjöllum og hugvitsamlegum lausnum,“ segir í
umsögn dómnefndar Þjóðleikhússins um Góða
dátann Svejk í uppsetningu Freyvangsleikhúss-
ins.
Þar segir að allir sem að komu leggist á eitt
um að koma meistaraverki Haseks upp á svið
með glæsibrag. „Brynjar Gauti Schiöth, sem leik-
ur Svejk, stendur sig frábærlega sem hinn ein-
faldi en athuguli samfélagsrýnir og Ingólfur Þórs-
son er einkar trúverðugur í túlkun sinni. Svipaða
sögu er að segja um allan hópinn sem í samvinnu
við leikstjórann Þór Tulinius og tónlistarstjórann
Hermann Inga Arason nær að skapa heildstæða
og frumlega sýningu.“
Dirfska og áhugi
Brynjar Gauti Schiöth
sem Góði dátinn Svejk.