Morgunblaðið - 30.07.2010, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 30. JÚLÍ 2010
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Umfjöllunutanríkis-ráðherra í
tengslum við aðild-
arumsókn Íslands
að Evrópusam-
bandinu og skýrsla
sú sem hann dreifði til kollega
sinna í Brussel er mikið furðu-
verk og afar fjarri raunveru-
leikanum. Dæmi þar um hafa
þegar verið nefnd á þessum
stað, en dæmin eru mun fleiri.
Þar má benda á að í skýrsl-
unni, sem nefnist Almenn af-
staða ríkisstjórnar Íslands,
segir svo: „Íslenska rík-
isstjórnin stendur þétt að baki
því ferli sem við nú hefjum.“
Raunveruleikinn er sá að
ríkisstjórnin stendur svo þétt
að baki þessu ferli að annar
ríkisstjórnarflokkurinn er
beinlínis andvígur aðild Ís-
lands að Evrópusambandinu.
Þar við bætist að einn af ráð-
herrum ríkisstjórnarinnar hef-
ur lýst því yfir að hann telji
ástæðulaust að halda aðlög-
unarviðræðunum áfram og vill
að þeim verði hætt.
Hver er trúverðugleiki ut-
anríkisráðherra sem lætur
slíkt plagg frá sér fara og við
hverju er að búast með fram-
hald viðræðnanna þegar lagt
er af stað með slíkum óheil-
indum?
Annað dæmi um fjarstæðu-
kenndar yfirlýsingar í skýrslu
utanríkisráðherra til Evrópu-
sambandsins snýr að efna-
hagsmálum. Í kafla um þann
málaflokk er að vísu við-
urkennt að aðild að ESB sé
„ekki töfralausn fyrir íslenska
efnahagskerfið“, en því er
fylgt eftir með þessum orðum:
„Þó er ákvörðun
Alþingis um að
sækja um aðild að
ESB órjúfanlegur
hluti af efnahags-
legri endurreisn
Íslands og stöð-
ugleika til langs tíma litið.“
Þessi fullyrðing er vitaskuld
víðs fjarri raunveruleikanum.
Aðildarviðræðurnar hafa
þvert á móti tafið fyrir end-
urreisninni og þvælst fyrir á
ýmsan hátt, meðal annars í
tengslum við Icesave.
Þá má, vegna þess sem nefnt
var hér að framan um að full-
yrt væri að ríkisstjórnin stæði
þétt að baki umsókninni, einn-
ig velta því fyrir sér hvort rík-
isstjórnin stendur þétt að baki
þessari fullyrðingu. Efast
verður um að þingmenn eða
ráðherrar Samfylkingarinnar
trúi þessu, en dettur nokkrum
í hug að þingmenn og ráð-
herrar Vinstri hreyfingarinnar
- græns framboðs trúi því að
aðild að Evrópusambandinu sé
„órjúfanlegur hluti af efna-
hagslegri endurreisn Íslands
og stöðugleika til langs tíma“?
Að sjálfsögðu eru þeir ekki
þessarar skoðunar, sem sýnir
ágætlega hversu fráleitur mál-
flutningur utanríkisráðherra
hefur verið.
Um leið staðfesta þessar
þversagnir og óheilindi hversu
ógæfulegt það var að leyfa
Samfylkingunni að draga Ís-
land út í aðildarviðræður. Ís-
land er í kjölfar aðildarum-
sóknarinnar búið að flækja sig
í vef fjarstæðukenninga og
ósanninda sem nauðsynlegt er
að Alþingi losi það út úr hið
allra fyrsta.
Útilokað er að VG
trúi fjarstæðunni í
rökstuðningi utan-
ríkisráðherra}
Fjarstæðukenningar
Hvar eru allirfagmennirn-
ir?Hvar eru allir
samfylking-
arprófessorarnir?
Hvar eru allir fem-
ínistarnir? Þessir
og fleiri „álitsgjafar“ virðast
allir hafa fengið sömu pestina
og eru þegjandi hásir. Sterk-
ustu lyf virðast ekki duga.
Fagmenn og femínistar koma
ekki upp orði vikum saman.
Það er bagalegt vegna þess að
einmitt núna ættu að vera
kjöraðstæður fyrir þá að koma
„hlutlægum“ og „faglegum“
sjónarmiðum sínum á fram-
færi. Störfum er ráðstafað án
auglýsingar til vildarvina og
flokksgæðinga í stærri stíl en
áður hefur sést. Flokks-
skírteini í stjórnarflokkunum
virðast eyðileggja á auga-
bragði næmustu tæki í kynja-
greiningu sem völ er á í land-
inu. Þess vegna er
gengið fram hjá
konum, sem ekki
eru aðeins jafn-
hæfar flokks-
bundna karlinum
sem valinn er,
heldur svo augljóslega hæfari,
að sést með berum augum án
atbeina sérfræðinga í jafnrétt-
isfræðum. Þetta hefur gerst
eftir að öll mál sem áður töld-
ust hafa einhverja vigt hafa
verið flutt burt úr forsæt-
isráðuneytinu og jafnrétt-
ismálin ein komið á móti í
ráðuneytið. Kannski er nauð-
synlegt að ráða í snatri ópóli-
tískan karl þar sem samfylk-
ingarkona sækti á móti. Það
gæti dugað. Auðvitað mjög
harkaleg aðgerð. En tilgang-
urinn hlýtur að helga meðalið
þegar svo illvígur faraldur
leggst á þörfustu málpípur
samfélagsins.
Fagmenn, femínistar
og „óhlutdrægir“
álitsgjafar þegja
þunnu hljóði}
Pest að ganga?
L
ífið er gott þegar maður er barn.
Mamma og pabbi taka allar erfiðu
ákvarðanirnar fyrir mann, enda
er maður soddan kjáni á þeim
aldri að ef maður ætti að ákveða
matinn sjálfur myndi maður nærast alla daga á
rjómapönnukökum. Mamma og pabbi ákveða
þess vegna hvað maður borðar, hverju maður
klæðist og passa einnig upp á að maður slasist
ekki, að því marki sem það er hægt.
Sumar ákvarðanir eru þó það lítilvægar að
hægt er að treysta börnunum fyrir þeim og í
flestum tilfellum fá börn einhvern vasapening.
Hann geta þau notað til að kaupa sér dót,
nammi eða myndasögublöð. Það er gaman að
hafa smá klink í vasanum þegar maður er
krakki og vill fara með vinunum að kaupa sér
Matchbox-bíl.
Þegar börn eru að vaxa úr grasi er það hlutverk foreldr-
anna að ala þau upp. Að gera þau að fullorðnu, ábyrgu
fólki, eða sú er allavega pælingin. Samfélagið sem við bú-
um í virðist hins vegar ganga út frá því að fullorðið, ábyrgt
fólk sé ekki til, heldur er komið fram við okkur eins og
börn. Ríkið hefur tekið við hlutverki mömmu og pabba.
Okkur er ekki treyst til þess að taka ákvarðanir um lík-
ama okkar og heilsu nema að takmörkuðu leyti. Hann er
langur listinn yfir efnin sem okkur er bannað að setja ofan
í okkur af ýmsum ástæðum. Við ráðum því ekki hvernig
við viljum hátta okkar heilsutryggingum. Ef við verðum
veik getum við ekki ráðið því til hvaða sjúkrastofnunar við
leitum eða hvaða læknir á að sjá um okkur. Við
ráðum því ekki nema að mjög takmörkuðu
leyti hvernig við högum okkar lífeyristrygg-
ingum, enda lítur hið nýja foreldravald svo á að
okkur sé ekki treystandi til þess að gera áætl-
anir um framtíðina. Nýja stóra mamma sér um
allt þetta fyrir okkur.
Líkt og pabbinn sem segir barninu sínu að
láta eins og ekkert sé þegar hrekkjusvínið ber
á því segir ríkið okkur að láta eins og ekkert sé
ef á okkur er ráðist niðri í bæ. Sjálfsvörn er
nánast álitin jafnalvarlegur glæpur og árásin
sjálf.
Foreldravaldið gerir þetta ekki allt af góð-
mennskunni einni, heldur hefur af okkur meg-
inpartinn af þeim peningum sem við öflum
okkar. Þegar teknir eru saman tekjuskattar,
útsvar, fjármagnstekjuskattar, virð-
isaukaskattar, fasteignagjöld og annað í þeim dúr er lítið
annað eftir í vasanum en vasapeningar.
Við erum í raun í sömu stöðu og við vorum sem börn.
Við fáum að taka ákvarðanir um það hvaða dót við kaupum
og hvaða afþreyingu við veljum og við fáum vasapeninga
til að eyða í þessa vitleysu. Vasapeningarnir eru meiri en
þeir voru þegar við vorum yngri og leikföngin eru dýrari.
Flatskjáir í staðinn fyrir skrípóblöð, alvöru bifreiðar í
staðinn fyrir Matchbox-bíla. Mamma og pabbi sjá um allt
þetta erfiða í lífinu, enda líta þau svo á að okkur sé ekki
treystandi fyrir neinu öðru en að ákveða hvort tími sé
kominn til að endurnýja gasgrillið. bjarni@mbl.is
Bjarni
Ólafsson
Pistill
Dót og nammi handa börnunum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Jónas Margeir Ingólfsson
jonasmargeir@mbl.is
H
inn 23. júlí sl. voru
kveðnir upp tveir úr-
skurðir í Héraðsdómi
Reykjavíkur þar sem
kröfu Trygginga-
miðstöðvarinnar um að tveir læknar
skyldu meta varanlega örorku í stað
læknis og lögfræðings var hafnað.
Í þessu máli er ekki átt við ör-
orku sem Tryggingastofnun ríkisins
greiðir heldur fjárhagslega örorku
sem metin er einstaklingsbundið
skv. skaðabótalögum og greiðist af
tryggingafélagi, t.d. í gegnum lög-
boðnar tryggingar bifreiða. Ef ein-
staklingur lendir í umferðarslysi,
líkt og í málsatvikum úrskurðanna
tveggja, liggur fyrir skaðabótarétt-
ur ef varanlegar afleiðingar verða
af tjóninu.
Fyrra matið þótti of hátt
Málin hófust þegar mat á var-
anlegum afleiðingum bílslysa
tveggja einstaklinga lágu fyrir. Það
mat var framkvæmt af lækni og
lögfræðingi en lögmaður tjónþola
og hið bótaskylda tryggingafélag
komu sér saman um þá matsmenn.
Tryggingafélagið kvaðst
óánægt með mat læknis og lögfræð-
ings en matið þótti telja of miklar
afleiðingar af slysinu að sögn trygg-
ingafélagsins. Það óskaði því eftir
að málinu yrði skotið til héraðs-
dóms og þar yrðu dómkvaddir
matsmenn.
Óðinn Elísson, lögmaður tjón-
þola, telur mat tveggja lækna ekki
eiga sér lagastoð lengur eftir gild-
istöku skaðabótalaga, sem tóku þó
gildi fyrir sautján árum síðan.
„Tryggingafélögin hafa þó
byggt áfram á því að halda eigi
þessum tveggja lækna mötum
áfram. Allt frá árinu 1993. Dóm-
arinn féllst samt núna á okkar sjón-
armið með vísun til þess að það
hefði orðið breyting með setningu
skaðabótalaganna, þar sem vikið er
frá tveggja lækna mati og að mati
læknis og lögfræðings,“ segir Óð-
inn.
Læknar meta lægri örorku
Að sögn málsaðila hefur úr-
skurður þess efnis aldrei verið
kveðinn upp fyrr en gjarnan hefur
myndast togstreita á milli tjónþola
og tryggingafélaga við val á mats-
mönnum. Óðinn segir tvo lækna oft-
ast meta fjárhagslega örorku minni
en læknir og lögfræðingur gera.
Þannig sjái tryggingafélögin hag
sinn í því að fá tvo lækna til verks-
ins í stað læknis og lögfræðings.
„Árið 1993 var horfið frá þessu
læknisfræðilega mati og farið yfir í
það sem við köllum fjárhagslegt
mat. Þannig er metið hvaða áhrif
slys hefur á tekjuöflunarhæfi þitt,
út frá á þínum forsendum. Þetta er
ekki lengur læknisfræðilegur skali
þar sem bara er litið á töflu og ekk-
ert horft á hvaða áhrif þetta hefur á
einstaklinginn út frá menntun, bú-
setu, aldri og fleiru. Í nýja matinu
er vikið að þessum þáttum,“ segir
Óðinn sem kveður málið eiga sér
djúpar rætur. „Tryggingafélögin
eru alltaf í endalausum bardögum
því læknisfræðilegu mötin voru
þeim hugnanlegri.“
Fer líklega fyrir Hæstarétt
Tryggingamiðstöðin vildi ekki
tjá sig um málið að öðru leyti en að
benda á málsástæður sínar í úr-
skurðinum en þar er meginregla
einkamálaréttarfars ítrekuð um for-
ræði málsaðila á sönnunarfærslu og
að dómari eigi einungis að taka við
henni. Ætla má að Trygginga-
miðstöðin kæri úrskurðinn til
Hæstaréttar en hún hefur tvær vik-
ur frá uppkvaðningu til þess.
Morgunblaðið/Þorkell Þorkelsson
Dómstóll Úrskurðirnir voru kveðnir upp í Héraðsdómi Reykjavíkur hinn
23. júlí. Ætla má að Tryggingamiðstöðin kæri úrskurðina til Hæstaréttar.
Lögfræðingar þóttu
meta tjónið of mikið
Í málinu greindi málsaðila á um
það hvaða fagþekkingu sé best
að dómkvaddir matsmenn hafi
til að svara matsspurningum
um orsakatengsl og örorku.
Að mati dómsins er ekki
hægt að fullyrða að fagþekking
lækna geri þá betur til þess
fallna en löglærða að leggja mat
á sennilega afleiðingu umferð-
arslyss og orsakatengsl þess og
meints líkamstjóns, nema þeir
hafi sérstaklega lagt sig eftir að
skilja þessi skilyrði skaðabóta-
réttar umfram það sem lög-
lærðir þurfa að gera. Að mati
dómsins var því ekki slegið
föstu að önnur fagþekking vegi
þyngra en hin við val á mats-
manni.
Þá er áréttað í úrskurðinum
að með gildistöku skaðabóta-
laga hafi verið horfið frá því að
dómkveðja ætíð tvo lækna en
þess í stað eigi að jafnaði að
dómkveðja lækni og lögfræðing
til slíkra verka.
Féllst á rök
varnaraðila
NIÐURSTAÐA Í HÉRAÐI