Morgunblaðið - 29.11.2010, Síða 11

Einbeiting í listakrók Í íslensku heilsustefnunni er ekki unnið markvisst með listsköpun til jafns við mataræði og
hreyfingu. Hér fylgist Hulda Jóhannsdóttir leikskólastjóri með listsköpun barnanna á Króki.
plan við að hreyfa sig. Á milli ár-
anna 2003 og 2004 fækkaði veik-
indadögum svo um munaði og hefur
fækkað jafnt og þétt síðan þá. Í
dag býður fyrirtækið starfsfólki að
fara í líkamsræktarstöð og til að
koma á móts við sem flesta fengum
við jógakennara til að koma tvisvar
í viku í sal leikskólans sem við
greiðum sjálfar.“
Framúrskarandi stundvísi
Hulda sagði ekki síður mikil-
vægt að gera vel við starfsfólk og
sagði í því sambandi að kraftmikil
stjórnun skapi verðmæti sem í
þeirra tilfelli liggur bæði í fram-
úrskarandi stundvísi starfsfólks og
fagmennsku. „Ég hef lagt á það
áherslu að styðja við mitt starfs-
fólk, t.d. þegar það þarf að koma
með börn sín í vinnuna eða fá leyfi
til að sinna foreldrasamstarfi við
skóla þeirra. Við höfum ávallt verið
með hollt kaffimeðlæti og boðið
starfsfólki upp á ávexti. Allt þetta
tel ég skipta sköpum um líðan
starfsfólks sem skilar sér í stund-
vísi og sterkri ábyrgðartilfinningu.
Ég hef einnig hvatt ófaglært starfs-
fólk til að afla sér frekari mennt-
unar. Faglærðu starfsfólki hefur
fjölgað um átta á þessum 10 árum,
þar af hafa sex farið í fjarnám með
vinnu hér og lokið leikskólakenn-
aranámi. Leiðbeinendur sem starfa
við skólann hafa rúmlega 6 ára
starfsreynslu að meðaltali og hafa á
þessum tíma sótt ýmis námskeið
um starfshætti í leikskóla og hafa
víðtæka reynslu,“ sagði Hulda að
lokum.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. NÓVEMBER 2010
» Hulda sagðist trúa því að sá skólabragur sem skapaður hefði verið á
Króki væri verðmæti sem ekki hefðu komið af sjálfu sér. Hún sagðist
vona að ráðamenn horfðu til þess að velferð barna er mikilvæg og að
krafmikil stjórnun gæti skapað verðmæti.
» Fyrir 2 árum hófst á Króki þróunarvinna varðandi umhyggju og vin-
samlega snertingu en hugmyndin að verkefninu kom frá leiðbeinendum
innan skólans. Vinsamleg snerting er bæði notuð í samskiptum og sem
agastjórnunartæki.
» Í heilsuleikskólanum Króki er stundað öflugt þróunar- og nýbreytn-
istarf sem hefur skilað sér í fjölbreytni í leik og námi barnanna svo og
góðum vinnuanda, fagmennsku og samheldni meðal starfsfólks.
» Hulda sagðist telja leikskólana hafa unnið gott starf meðan góðærið
gekk yfir. Víða voru erfiðleikar í starfsmannahaldi þar sem fólk áttaði
sig á að enginn græddi peninga á því að vinna með börnum.
Vinsamleg snerting
KRÓKUR Undanfarið hafa farið fram miklar
umræður um transfitusýrur bæði
hér og erlendis. Í nokkrum lönd-
um, t.d. Danmörku, hafa verið
settar reglur um hámarksmagn
transfitusýra í matvælum og þar
er talið að reynslan þar sýni að
takmörkun transfitusýra var mik-
ilvægt skref til bættrar lýðheilsu
þar í landi.
Það hefur lengi verið ljóst og
fjölmargar rannsóknir hafa sýnt
fram á að transfitusýrur eru skað-
legar heilsu manna. Neysla á
transfitusýrum eykur umtalsvert
líkurnar á hjarta- og æða-
sjúkdómum og því er mælst til að
fólk neyti matvæla sem innihalda
transfitusýrur í eins litlum mæli
og kostur er.
Transfitusýrur eru ákveðin gerð
harðrar/hertrar fitu sem getur
bæði verið í matvælum frá náttúr-
unnar hendi, þó að algengara sé að
þær myndist við meðhöndlun eða
vinnslu matvæla, t.d. þegar olía er
hert að hluta. Hlutfall trans-
fitusýra í slíkri hertri fitu getur
verið hátt en hægt er að framleiða
harða fitu án transfitusýra.
En hvernig er ástandið hér á
landi? Árið 1995 var framkvæmd
stór rannsókn á þessu sem leiddi í
ljós að hlutfall transfitusýra á Ís-
landi var það hæsta í Evrópu. En
hver hefur þróunin verið síðan
þessar niðurstöður komu fram?
Síðan þá hefur matvælaiðnaður-
inn á Íslandi fundið leiðir til að
minnka magn transfitusýra í mat-
vælum þónokkuð. Þetta kom ber-
lega í ljós í rannsókn sem gerð var
árið 2009 sem sýndi að hlutfall
transfitusýra hafði lækkað umtals-
vert. Engu að síður eru hérlendis
enn fæðutegundir sem innihalda
óþarflega mikið af transfitusýrum.
Sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðherra hefur nú kosið að
fara að fordæmi Dana með setn-
ingu reglugerðar sem heftir notk-
un transfitusýra í matvælum um-
talsvert.
Setning reglugerðar um tak-
markanir á transfitusýrum er hörð
aðgerð sem líklegt er að skili ár-
angri mjög skjótt. Auk þess að
stuðla að bættri lýðheilsu mun
reglugerðin stuðla að bættum
framleiðsluháttum, sem reynslan
sýnir að matvælaframleiðendur
eiga auðvelt með að laga sig að.
Nú er Ísland að stíga það skref
til fullnustu að takmarka notkun
transfitusýra í matvælum með lög-
um líkt og hefur verið gert í Dan-
mörku, Austurríki og Sviss. Mat-
vælastofnun heldur af þessu tilefni
opinn fræðslufund um trans-
fitusýrur þriðjudaginn 30. nóv-
ember 2010 kl. 15-16 í umdæm-
isskrifstofu Matvælastofnunar í
Reykjavík á Stórhöfða 23. Á fund-
inum verður fjallað nánar um áhrif
transfitusýra á lýðheilsu, greiningu
transfitusýra í íslenskum mat-
vælum og væntanlega reglugerð
um takmörkun transfitusýra í mat-
vörum hérlendis. Sjá www.mast.is.
Zulema Sullca Porta, sérfræðingur
hjá Matvælastofnun.
Örugg matvæli – allra hagur!
Tími transfitu liðinn
Morgunblaðið/Kristinn
Matvæli „Setning reglugerðar um takmarkanir á transfitusýrum er hörð
aðgerð sem líklegt er að skili árangri mjög skjótt.“
Það er áhugavert að kynna sér
fuglana og á morgun, þriðjudag,
kl. 20.30 mun Fuglavernd standa
fyrir fundi í húsakynnum Arion
banka í Borgartúni 19. Tómas
Grétar Gunnarsson vistfræðingur
mun fjalla um tengsl atferlis og
fuglastofna. Atferli hefur mikil
áhrif á lífslíkur og varpárangur
einstaklinga og getur þannig
stýrt stofnum. Ýmsum brennandi
spurningum í vistfræði og nátt-
úruvernd verður ekki svarað
nema með því að kanna hvernig
atferli tengist stofnvistfræði.
Hvað gera fuglar ef búsvæðum þeirra er spillt? Hvaða áhrif hafa truflun og
veiðar á stofna?
Í erindinu verður leitast við að varpa ljósi á fræðin á bak við slíka spádóma og
tekin verða dæmi um rannsóknir og viðfangsefni á þessu sviði. Aðgangur er
ókeypis fyrir félaga í Fuglavernd en aðgangseyrir er 500 krónur fyrir aðra.
Frekari upplýsingar: www.fuglavernd.is.
Erindi á vegum Fuglaverndar
Fuglalíf Heiðagæsapar með unga.
Hvaða áhrif hafa truflun og
veiðar á fuglastofna?
Ljósmynd/Jóhann Óli Hilmarsson.
Norðurljósin eru einmitt út-
gangspunktur listaverkefnisins en
hverjum og einum listamanni er
frjálst að fara með þemað að vild. Það
verk sem markaði upphafið var verk
Mireyu Samper og Víðis Árnasonar
„Í faðmi vindanna“ sem Dorrit Mo-
ussiaeff afhjúpaði á Garðskaga á sól-
seturshátíðinni í júní sl. en hún er
verdari verkefnisins Verkið er 36
tonn að þyngd og þegar blaðamaður
spurði Mireyu hvort von væri á fleiri
listaverkum af þessari stærðargráðu
sagði hún að svo þungir steinar sem
þyrfti til lægju ekki á víð og dreif.
„Ég lofaði hins vegar Ása [Ásmundi
Friðrikssyni] bæjarstjóra að gera
listaverk sem ekki myndi fjúka.“
Ásamt því að auðga andann og
læra hvert af öðru er markmið lista-
veislunnar að mynda tengslanet milli
innlendra og erlendra listamanna.
„Ég hef tekið þátt í sambærilegum
verkefnum í 11 ár og unnið með öll-
um þessum listamönnum. Ég veit því
nákvæmlega við hverju má búast af
hverjum og einum og það skiptir máli
þegar halda á listaveislu sem þessa.
Aðkoma að svona verkefni er auk
þess skemmtileg leið til að kynnast
fólki og góð aðferð við að dreifa
ávöxtum lista um samfélagið,“ sagði
Mireya að lokum.
Aukin aðsókn að
nýju bókasafni
Bókasafnið í Garði hefur búið
samfélagið undir listaveisluna með
útstillingu listaverkabóka en safnið
var nýverið opnað í nýjum og glæsi-
legum húsakynnum í Gerðaskóla. Að
sögn Kolbrúnar Þórlindsdóttur
starfsmanns hefur samfélagið tekið
vel í bætta aðstöðu og þjónustu en af-
greiðslutími safnsins jókst úr þremur
klukkustundum á viku í 27 klukku-
stundir. „Ég er að sjá fullt af nýjum
andlitum og mér sýnist margir ekki
hafa vitað að hér væri bókasafn. Um
það leyti sem bókasafnið var opnað á
nýjum stað dreifðum við kynning-
arbæklingi í öll hús hér í Garði og lét-
um þannig vita af okkur. Í kjölfarið
jukust útlánin til muna,“ sagði Kol-
brún í samtali við blaðamann.
Kolbrún nefndi sérstaklega að
fólk væri hrifið af barnakróknum en
þar er appelsínugulur sófi sem auð-
veldar börnum og foreldrum að láta
fara vel um sig við lestur bóka.
„Námsmenn nýta sér einnig náms-
aðstöðuna á efri hæðinni en upp á
slíkt gátum við ekki boðið í fyrra hús-
næði.“ Kolbrún sagðist þó vilja fá
fleiri unglinga inn á safnið, fyrri við-
skiptavini sem allir virðast hafa horf-
ið af safninu. Einnig að almenningur
nýti sér betur fjölbreytt úrval blaða
og tímarita.
Jan Antoni las af kappi þegar
blaðamaður leit inn á safnið fyrir
skömmu og fannst hann ótrúlega
heppinn að hafa bókasafn í næsta ná-
grenni við heimili sitt. „Ég kem oft
hingað til að lesa í ró og næði,“ sagði
Jan sem fagnaði því sérstaklega að
bók á hans móðurmáli, pólsku, var
komin á safnið, en það er íslensk-
pólska bókin Þankaganga Myslobieg
sem nýlega var gefin út.
Ferskir vindar í Garði
» Ýmis fyrirtæki, stofnanir
og einstaklingar styrkja lista-
veisluna í formi húsnæðis,
ferða, matar og annars efn-
iskostnaðar og enn er hægt
að leggja verkefninu lið.
» Íbúafundur verður í
Flösinni 4. desember kl.
16.00 til þess að kynna íbú-
um sveitarfélagsins verk-
efnið og með hvaða hætti
þeir geti aðstoðað við fram-
kvæmd þess.
» Forsýning og listaverka-
sala verður í salnum við bæj-
arskrifstofur Garðs 10. des-
ember og verða á boðstólum
smærri listaverk eftir þátt-
takendur listaveislunnar.
Opnun sýninganna verður 6.
janúar með þátttöku allra
listamanna og ókeypis fyrir
alla.
» Samkomuhúsið er mið-
stöð verkefnisins og þar
verður kynning á listamönn-
unum ásamt opnum vinnu-
stofum allan desem-
bermánuð. Hægt er að
nálgast dagskrárupplýsingar
á heimasíðunni http://fresh-
winds.com.