Morgunblaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 2010
Sigrún Ása Þórðardóttir
Fræðslufundur NLFR - 4. desember 2010
Skjöldur og sverð gegn streitu
Náttúrulækningafélag Reykjavíkur efnir
til fræðslustundar í Heilsuborg, Faxafeni 14,
laugardaginn 4. desember 2010 frá kl. 09:00-13:00
Náum tökum á streitunni
Njótum líðandi stundar - Öðlumst betra líf
Berum ábyrgð á eigin heilsu
Dagskrá
Morgunhressing, safi og ávextir
Magna Fríður Birnir hjúkrunarforstjóri HNLFÍ:
Slökunaræfingar
Sigrún Ása Þórðardóttir, sálfræðingur og verkefnisstjóri HNLFÍ:
Að meta eigin streitu og streituvalda
Magna Fríður Birnir, hjúkrunarforstjóri HNLFÍ:
Streita og slökun
Erla Gerður Sveinsdóttir, yfirlæknir HNLFÍ og Heilsuborgar:
Hvað á ég að gera til að bæta heilsuna?
Innifalið í verði er aðgangur að líkamsrækt Heilsuborgar til
10. desember 2010. Bókun og nánari upplýsingar hjá
Heilsuborg í síma 560-1010 eða heilsuborg@heilsuborg.is
Magna Fríður Birnir
Erla Gerður Sveinsdóttir
Allir velkomnir!
Verð kr. 4.900 –
Sveitarfélög lands-
ins standa frammi fyr-
ir ærnu verkefni á
komandi mánuðum.
Það er ljóst að rekst-
urinn hjá Kópavogi
verður erfiður og
tekjuaukning torsótt.
Það er frumskylda
allra bæjarfulltrúa að
gæta þess að ganga
ekki of nærri íbúum í
sparnaðaraðgerðum. Það er enn
sem komið er óljóst hvað hinn nýi
meirihluti í Kópavogi ætlar sér, þar
sem vinna við fjárhagsáætlun fer
a.m.k. afar hægt að stað. Afrekin í
sumar hafa verið m.a. Hamraborg-
arhátíð, sem ætluð var til að ýta
undir verslun í þeirri ágætu götu.
Hins vegar hefur verið kurr í öðrum
verslunar- og þjónustukjörnum sem
ekki nutu þess að fá tveggja millj-
óna króna hátíð fyrir framan tröpp-
urnar sínar. Miklum tíma og fjár-
munum hefur einnig verið eytt í að
skipa áheyrnarfulltrúa í nefndir og
ráð. Þar sem meirihlutinn skartar
tveimur stjórnmálaöflum og tveim-
ur hagsmunahópum telja þeir nauð-
synlegt að allir fjórir hóparnir hafi
sinn fulltrúa og varafulltrúa, þó svo
að atkvæðarétturinn fylgi ekki
áheyrnarfulltrúanum, heldur bara
launatékkinn. Fróðlegt verður að
sjá hversu mikið þetta mikla lýð-
ræði mun kosta bæjarfélagið í
launagjöldum.
Menntamálin
Þessi málaflokkur stendur
frammi fyrir niðurskurði líkt og
aðrir. Ekkert okkar vill að slíkur
sparnaður bitni á menntun
barnanna eða líðan. Hvað er því til
ráða?
Ríflega 60% útgjalda bæjarins er
varið til menntamála ef tekið er tillit
til fjárhagsáætlunar Kópavogs fyrir
árið 2010. Langstærsti hluti þessa
útgjaldaliðar er launakostnaður.
Samkvæmt tölum frá Hagstofunni
(tekið af hagstofan.is í okt. 2010)
hefur stöðugildum kennara á lands-
vísu fjölgað frá árinu 1998 (sjá
töflu). Lesa má úr töl-
um Hagstofunnar að
stöðugildum kennara
hefur fjölgað um 1264
til ársins 2009. Fjölgun
nemenda á sama tíma-
bili hefur hins vegar
einungis verið um 469
nemendur, því hefur
nemendum stórfækkað
á hvert stöðugildi. Al-
þjóðlegar kannanir á
borð við PISA benda
hins vegar til að þetta
hafi ekki bætt náms-
árangur. Þvert á móti
hrakar okkur í velflestum mældum
námsgreinum (PISA 2000, 2003 og
2006) og erum við undir meðaltali
OECD-ríkja t.d. í lestri. Þetta eru
sláandi niðurstöður í ljósi þess að
fáar þjóðir verja jafn miklu fjár-
magni til grunnskólastigsins. Vissu-
lega eru svona kannanir ekki eini
mælikvarðinn sem ætti að miða við
og alls ekki óumdeilanlegar, en þær
vekja sannarlega spurningar. Önnur
athyglisverð könnun er hefur verið
gerð á vegum OECD, er TALIS,
sem tekur á aðstæðum og við-
horfum kennara og skólastjórnenda.
Helstu niðurstöður Íslands benda til
að menntunarstig kennara, áhugi og
tækifæri til starfsþróunar sé lægra
en í samanburðarlöndunum. Kenn-
arar hér á landi aðhyllast hug-
myndir hugsmíðahyggju um
kennslu meira en í nokkru öðru
þátttökulandi. Jafnframt hafna þeir
hugmyndum um hefðbundna beina
kennslu. Hins vegar aðhyllast ís-
lenskir karlkennarar meira beina
kennslu. Fjörutíu prósent þeirra
telja að sveitarfélögin beri ekki
virðingu fyrir störfum þeirra. Ég tel
að niðurstöður þessar bendi til þess
að einhver pottur sé brotinn í skóla-
kerfinu og á því verði að gera stór-
tækar lagfæringar. Nú þegar að
kreppir og horfa þarf í hverja eydda
krónu þarf ný ráð. Enn og aftur
komum við að spurningunni um
hvernig megi skera niður án þess að
það bitni á þjónustunni. Kópavogur
líkt og önnur sveitarfélög þarf að
skoða hvar megi spara. Í mennta-
kerfinu vill enginn fara í stórtækar
uppsagnir né heldur draga úr
fræðslunni fyrir börnin. Samtök
sveitarfélagana hafa komið fram
með ýmsar hugmyndir um hvernig
megi koma til móts við sparnað í
skólunum án þess að segja þurfi
upp starfsfólki. Ein af þeim er sú að
stytta skólaárið um 10 daga. Slíkt
samkomulag yrði að vera í samráði
Launanefndar sveitarfélaganna við
Félag grunnskólakennara og Skóla-
stjórafélag Íslands um breytingu á
kjarasamningi þessara aðila. Sparn-
aður í launakostnaði yrði um 5,6%
sem er u.þ.b. sú upphæð sem
menntakerfinu er gert að spara.
Um það má svo deila hvort PISA
hækkar við þá ráðstöfun. Það er
ekki langt síðan skólaárið var lengt
með tilheyrandi tengingu við kjara-
mál kennara. Almennt séð hafa hins
vegar ekki fundist nein bein orsaka-
tengsl milli lengdar skólatíma og
námsárangurs. Ég tel að í stað þess
að fara í beinar uppsagnir á starfs-
fólki og jafnvel miklar sameiningar
á skólum sé vert að líta á aðra kosti
í þessari þröngu stöðu, meðal ann-
ars á lengd skólaársins án þess að
það þurfi að draga úr gæðum náms-
efnis. Við lifum nú á tímum sem
knýja okkur til þess að leita annarra
leiða en hefur verið gert hingað til.
Þetta verður hins vegar ekki gert
nema með aðkomu allra hags-
munahópa, foreldra, kennara, barna
og yfirvalda.
Nú þegar hefur mikið verið skor-
ið niður í menntakerfinu í Kópavogi.
Skólastjórnendur og starfsfólk hafa
unnið hetjulega að því verkefni. En
betur má ef duga skal. Meiri niður-
skurður í menntakerfinu krefst þess
að sveitarfélögin vinni saman að úr-
lausnum hvað þetta varðar. Annað
er ekki raunhæft án þess að það fari
að bitna á menntun barnanna.
Sveitarfélögin og niður-
skurður í menntamálum
Eftir Karenu
Elísabetu
Halldórsdóttur
»Meiri niðurskurður
í menntakerfinu
krefst þess að sveit-
arfélögin vinni saman
að úrlausnum hvað
þetta varðar.
Karen Elísabet
Halldórsdóttir
Höfundur er varabæjarfulltrúi í
Kópavogi, MS í mannauðsstjórnun.
Helgi Magnússon,
formaður stjórnar Líf-
eyrissjóðs verslunar-
manna (Live), svarar
umfjöllun Sigrúnar
Davíðsdóttur í spegli
RÚV með grein í
Morgunblaðinu þann
16. nóvember sl.
Þarna er hann að
svara umfjöllun sem
fór fram 9. nóvember
og svarar henni því
viku seinna. Ég hef verið með
skriflegar spurningar hjá Live síð-
an í vor á ársfundi sjóðsins og nú
er liðið hálft ár og ekkert svar hef-
ur fengist.
Spurningar mínar til sjóðsins
varða meðferð þeirra á fjármunum
hans til valinna vildarvina, eins og
t.d. KB banka, Existu, Bakkvarar
o.fl. og þá einnig kostnað sjóðsins
vegna erlendra bréfa og umsýslu-
gjalda vegna þeirra.
Þar er Live að fela hundraða
milljóna króna kostnað og það er
gert með því að lækka bara
ávöxtunarkröfu sjóðsins úr t.d.
3,5% í bara 3.3%. Einn lífeyr-
issjóður hafði þennan kostnað lengi
inni í sínum ársreikningi, en hætti
því vegna þess að með því var
rekstrarkostnaðurinn hjá þeim
mun hærri, en hjá hinum sjóð-
unum.
Hverjir fá þennan feita hundraða
eða milljarða kostnað í sinn vasa
og hverjir velja þá á jötuna? Er
þetta falið á þennan hátt til þess
að verðlauna útvalda eða eru það
vinir og vandamenn sem hnossið
fá? Er nema von að maður velti
þessu fyrir sér miðað við að engin
svör koma svo mánuðum skiptir.
Svar óskast og það innan viku frá
Live.
Eru lífeyrissjóðirnir
bara fyrir hina ríku?
Nú er talið að lífeyrissjóðskerfið
hafi tapað um 800 milljörðum
króna í heild sinni og enn stjórna
þar flestir sömu menn og bera
ábyrgð á þessu skuggalega tapi.
Sömu menn og fóru hamförum
gagnvart öryrkjum í sjóðunum fyr-
ir hrunið og þá töluðu þeir um ör-
orkubyrði sjóðanna. Þetta tap dug-
ar til að borga örorkulífeyri í
margar aldir. Eru þá ekki þessir
menn sem þessu töpuðu óhugn-
anleg byrði á sjóðunum og það
með sín háu laun og nær „þúsund
milljarða“ tap?
Öryrkjarnir voru teknir í vísi-
töluleik af sjóðsstjórunum og upp-
reiknaðir að geðþótta þeirra í
neysluvísitölu, launavísitölu eða
lánskjaravísitölu til þess eins að
geta skert veika og slasaða sjóðs-
félaga. Vísitalan er með beina
tengingu við skrímslið í sjóðunum,
verðtryggingaóskabarnið þeirra
sem er notað af verkalýðsforust-
unni (ASÍ), vinnuveitendum (SA)
og vinstri velferðarstjórninni (ekki
brandari, þeir kalla sig það sjálfir),
til að skerða bótaþega TR út fyrir
dauða og gröf.
Ef ég hef um tvö hundruð þús-
und krónur á mánuði frá lífeyr-
issjóði fæ ég ekkert frá TR. Ekki
þótt ég sé öryrki og sem slíkur
þurfi að bera aukakostnað vegna
lyfja og annarrar lífsskerðingar.
Hvað hefðu Jóhanna forsætisráð-
herra og Steingrímur fjár-
málaráðherra sagt og gert á Al-
þingi í stjórnarandstöðu ef
sjálfstæðismenn og framsókn-
armenn í stjórn hefðu skert grunn-
lífeyrinn upp til agna? Sjáið fyrir
ykkur lætin og hvernig þau hefðu
tekið Alþingi í gíslingu froðufell-
andi yfir svo svívirðilegu óréttlæti.
Munurinn á þeim og fyrri rík-
isstjórn er sá að fyrri
stjórn held ég hefði
ekki þorað að gera
svo fárálegan þjófnað
á lífsnauðsynlegum
grunnlífeyri öryrkj-
anna.
Grunnlífeyririnn er
fyrir öryrkjann líflína
til að eiga fyrir lyfj-
um, fæði, og vegna
aukakostnaðar hans af
fötlun sinni. Að nota
lífeyrissjóðsgreiðslur
og fjármagnsgreiðslur
til þess að stela öllum lífeyri af
slösuðu fólki eftir slys er ofbeldi af
verstu gerð og hvaða ríkisstjórn
sem er til ævarandi skammar. En
að nota einnig fjármagnstekjur
vegna slysabóta makans til að
ræna öllum bótum frá TR af maka
hans sem er öryrki er ekkert ann-
að en níðingsháttur sem á sér ekki
fyrirmynd hjá siðmenntuðum þjóð-
um, nema hjá okkur hér á Íslandi.
Þetta gerir okkur að þjóð sem er
með svo vanhæfa stjórnendur á Al-
þingi, í verklýðsforustunni að þeir
hugsa fyrst og fremst um eigin
rass og það með því að níðast á
þeim sem ekki geta varið sig og að
því er virðist til að upphefja sjálfan
sig á þeirra kostnað.
Með laun upp á milljón, tvær eða
hærri á mánuði og fá lífeyri upp á
sömu upphæð segir okkur að þeir
eru bara að hugsa vel um launa-
kjör síns sem ráðherrar, verkalýðs-
leiðtogar og stjórnendur í lífeyr-
issjóðunum. Sjálftökulið í góðum
málum sama hvað kemur fyrir þá.
En þegar um venjulegan lág-
launaþræl eða öryrkja er um að
ræða þá eiga þeir að eta það sem
úti frýs og svelta heilu hungri
þeirra vegna.
Verlýðsforustan ver verðtrygg-
inguna á lán, en ekki á laun. Hvers
vegna?
Það er talað um „tap“ þjóð-
félagsins ef vextir væru lækkaðir
um 3% á lánum heimilanna. Það
mundi „kosta“ um 240 milljarða
króna. Þetta er svo arfavitlaust að
það nær engri átt. Þetta er ekki
kostnaður heldur bara minni gróði.
Hver vaxtaprósenta er um 80 millj-
arðar og því er 1% til 1,5% vextir
um 80 til 120 milljarðar króna
gróði umfram verðtryggingu. 240
milljarðar í viðbót er bara hrein
græðgi, ekki tap.
Hættum að láta þessa fjársjúku
eiginhagsmunamenn stela frá veiku
fólki framfærslunni þannig að þeir
hafi það ógeðslega flott á meðan
láglaunaþrælar og bótaþegar
standi í yfirbyggðri röð eftir mat
sem brátt nær að Miklubraut. Lág-
marksframfærslu strax og einn líf-
eyrissjóð fyrir alla og allir fái jafnt
úr honum.
Nú er talið að lífeyrissjóðakerfið
hafi tapað um 800 milljörðum
króna í heild sinni og enn stjórna
þar flestir sömu menn og bera
ábyrgð á þessu skuggalega tapi.
Sömu menn og fóru hamförum
gagnvart öryrkjum í sjóðunum fyr-
ir hrunið og þá töluðu þeir um ör-
orkubyrði sjóðanna. Þetta tap dug-
ar til að borga örorkulífeyri í
margar aldir. Eru þá ekki þessir
menn sem þessu töpuðu óhugn-
anleg byrði á sjóðunum og það
með sín háu laun og nær „þúsund
milljarða“ tap?
Ekkert svar frá
Live og tap
lífeyrissjóðanna
Eftir Guðmund Inga
Kristinsson
Guðmundur Ingi
Kristinsson
»Hverjir fá þennan
feita hundraða eða
milljarða kostnað í sinn
vasa og hverjir velja þá
á jötuna?
Höfundur er öyrki og bótverji.
Morgunblaðið birtir alla útgáfu-
daga aðsendar umræðugreinar frá
lesendum. Blaðið áskilur sér rétt til
að hafna greinum, stytta texta í sam-
ráði við höfunda og ákveða hvort
grein birtist í umræðunni, í bréfum til
blaðsins eða á vefnum mbl.is. Blaðið
birtir ekki greinar, sem eru skrifaðar
fyrst og fremst til að kynna starfsemi
einstakra stofnana, fyrirtækja eða
samtaka eða til að kynna viðburði,
svo sem fundi og ráðstefnur.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins.
Formið er undir liðnum „Senda inn
efni“ ofarlega á forsíðu mbl.is. Einnig
er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við greinum
sem sendar eru í tölvupósti og grein-
ar sem sendar eru á aðra miðla eru
ekki birtar.
Í fyrsta skipti sem formið er notað
þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað
er nóg að slá inn netfang og lykilorð
og er þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri
grein en sem nemur þeirri hámarks-
lengd sem gefin er upp fyrir hvern
efnisþátt en boðið er upp á birtingu
lengri greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfs-
fólk greinadeildar.
Móttaka að-
sendra greina