Morgunblaðið - 14.07.2011, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JÚLÍ 2011
FRÉTTASKÝRING
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Gagnaöryggi hefur verið í brenni-
depli að undanförnu eftir að upp
komst um óvönduð vinnubrögð
blaðamanna breska sunnudags-
blaðsins sáluga, News of the World,
þar sem gögn voru tekin ófrjálsri
hendi úr símum fólks. Málið vekur
ýmsar spurningar um gagnaöryggi,
hvernig hægt sé að komast yfir ann-
arra manna gögn, hvort möguleiki sé
á því að þetta gæti gerst hér á landi
og hvað fjarskiptafyrirtæki og ein-
staklingar geti gert til þess að fyr-
irbyggja þetta.
Jón Kristinn Ragnarsson, sér-
fræðingur í upplýsingaöryggi hjá
Deloitte, hefur rannsakað og fjallað
um tölvuöryggi. Hann segir tölvuá-
rásir eina stærstu ógn okkar tíma og
segir lítið mál að brjótast inn í gögn
annarra. Gildi þá einu hvort um sé að
ræða snjallsíma eða tölvur. „Síma-
hlerunarmálin í Bretlandi fólust að
hluta til í því að brotist var inn í tal-
hólf fólks,“ segir Jón Kristinn. Hann
segir lítið mál að komast inn í talhólf,
svo fremi sem þau séu ekki læst með
lykilorðum. „Það er hægt að finna
allar leiðbeiningar um hvernig á að
gera þetta á netinu,“ segir Jón Krist-
inn.
Snjallsímar verða sífellt algengari
og Jón Kristinn segir að um þá gildi
að mörgu leyti sömu lögmál og um
tölvur. „Fólk þarf að passa sig á því
hverju það hleður niður í símana
sína, sumt af því sem er í boði í App
store er ekki viðurkenndur hugbún-
aður.“
Passa upp á Bluetooth
Að sögn Jóns Kristins ættu snjall-
símaeigendur að varast að vera með
kveikt á gagnaflutningsforritinu
Bluetooth, nema verið sé að nota
það. „Ef það er kveikt á Bluetooth,
þá er hægt að tengjast símanum
hvar sem er, hægt er að fá aðgang að
gögnum og jafnvel stela þeim. Síma-
eigandinn veit yfirleitt ekkert af
þessu og mun aldrei komast að því,
nema gögnunum sé eytt eða átt við
þau á einhvern hátt,“ segir Jón
Kristinn og bendir á að símahlerun-
armál News of the World hefði að
öllum líkindum ekki komist upp, ef
blaðamennirnir hefðu ekki eytt
gögnum úr talhólfi sem þeir hlustuðu
á. Hann segir að þeir sem stundi
þessa iðju skilji yfirleitt ekki eftir sig
slóð og að ekki þurfi að vera há-
menntaður tölvusnillingur til að gera
þetta. „Það er nóg að fara á YouTube
til að sjá hvernig á að gera þetta.“
Jón Kristinn segir að eina leiðin til
að koma í veg fyrir að þetta sé að
vera meðvitaður um að þetta geti
gerst. „Og svo er mikilvægt að
snjallsímaeigendur séu með vírus-
varnarforrit og gæti sín á því hverju
þeir hlaða niður í símana sína.“
Friðrik Skúlason tölvunarfræð-
ingur hefur starfað að tölvuörygg-
ismálum um árabil. Hann segir Ís-
lendinga verr undirbúna en margar
aðrar þjóðir til að takast á við gagna-
öryggismál, fyrirtæki séu þó talsvert
betur meðvituð en einstaklingar.
Auðvelt að tengjast símum
„Við höfum verið andvaralaus í
þessu, kannski er það vegna þess að
það er ekki eftir miklu að slægjast
hérna; hér eru fá iðnaðarleyndarmál
og lítið af viðkvæmum
skrám sem gætu
valdið skaða og hér
er engin leyniþjón-
usta. Það væru þá
helst fjármálaupplýs-
ingar sem gætu verið
bitastæðar,“ segir Frið-
rik.
Hann segir að fólk telji
sig oft ekki þurfa á neinum
öryggisráðstöfunum að
halda til að verja gögn sín, en
skipti um skoðun þegar upp
komi vandamál. „Fólk verður að
spyrja sig hvort það sé með einhver
gögn sem það vill ekki að allir getu
komist í. Sumir segja að þeir séu
ekki með neitt merkilegt inni á tölv-
unni sinni, en við erum flest með
upplýsingar sem við viljum ekki að
aðrir komist í,“ segir Friðrik og á
þar t.d. við lykilorð.
Hann bendir á að flestir noti sama
lykilorðið á fleiri en einum stað. „Það
er hægt að hrella fólk með tiltölulega
lítilli fyrirhöfn með því að komast yf-
ir lykilorð þess; senda tölvupósta og
blogga og versla í þess nafni, svo fátt
eitt sé nefnt,“ segir Friðrik. „Ef fólk
skilur tölvuna eftir opna í fimm mín-
útur, er auðveldlega hægt á örskots-
stundu að finna öll lykilorð sem eru
geymd í tölvunni“ segir hann.
„Að vissu marki gilda sömu lögmál
um snjallsíma og tölvur. Símarnir
eru litlar tölvur og eru með meiri
reiknigetu en fyrstu tölvurnar. Ef
fólk er með tækniþekkingu, þá er lít-
ið mál að tengjast símum utanfrá.“
Pin-númer nauðsyn í talhólf
Öryggisstjóri Símans segir inn-
brot í talhólf vera möguleg, rétt eins
og í Bretlandi, en segist ekki vita til
þess að reynt hafi verið að komast í
gögn viðskiptavina fyrirtækisins.
„Oftast virkjast talhólfið ef hringt er
í það úr viðkomandi símtæki og því
miður nota fáir pin-númer í þessu
sambandi,“ segir öryggisstjórinn og
segir að ekki liggi fyrir upplýsingar
um hversu hátt hlutfall notar pin-
númer til að komast inn í talhólfið
sitt. „Fólk álítur öryggisráðstafanir
oft óþægilegar og finnst þær óþarfar
þangað til eitthvað kemur upp á.“
„Það er allur gangur á því hvort
fólk læsir snjallsímanum sínum með
lykilorði og ef síminn týnist, þá er oft
opinn aðgangur að miklum gögnum.
Krimmarnir eru auðvitað löngu bún-
ir að átta sig á því að fólk fer í heima-
bankann í gegnum snjallsímann
sinn. Við erum sífellt að velta örygg-
ismálum fyrir okkur. Það besta sem
fólk getur gert er að hugsa um
snjallsímann sinn eins og tölvuna
sína. Öryggið byrjar hjá notandan-
um og hann þarf að vera meðvitaður,
sér í lagi um hverju hlaðið er niður í
símann, en sumt af þessum viðbótum
er spillihugbúnaður, sem tölvu-
glæpamenn hafa komið fyrir.“
Nokkur mál hafa komið upp hér á
landi, þar sem fólk telur að blaða-
menn eða fjölmiðlar hafi með ein-
hverjum hætti komist í tölvupósta
þeirra eða önnur persónuleg rafræn
gögn. „Slík mál eru lögreglumál,“
segir Þórður Sveinsson lögfræðing-
ur hjá Persónuvernd.
Þurfum að taka okkur á
 „Lítið mál að komast inn í talhólf annarra“  Á YouTube má sjá hvernig á að brjótast inn í síma
 Vírusvarnir eru nauðsynlegar í snjallsíma  Íslendingar andvaralausir í gagnaöryggismálum
Morgunblaðið/Eggert
Á förnum vegi Óprúttnir geta tengst snjallsímum á förnum vegi og skoðað gögn þeirra í gegnum Bluetooth.
Auðvelt að brjótast inn
» Ekki þarf að leita lengi á net-
inu til að finna vefsíður með
upplýsingum um hvernig kom-
ast á inn í talhólf og tengjast
símum annarra.
» Þar eru t.d. leiðbeiningar um
hvernig hægt sé að villa um
fyrir talhólfi, þannig að það líti
út fyrir að verið sé að hringja
úr síma eiganda þess.
» Þar er líka hægt að sjá
hvernig tengjast má snjall-
símum með því að nota Blue-
tooth gagnaflutningaforritið.
» Samkvæmt fjarskiptalögum
er hvers konar hlerun bönnuð
meðan á gagnaflutningi stend-
ur.
» Þar segir einnig að fjar-
skiptafyrirtæki skuli vernda
viðskiptavini sína gagnvart
hlustun og annars konar vökt-
un fjarskipta.
Margir kjósa að nota ekki pin-
númer til að fá aðgang að talhólfi
sínu, heldur fá þeir aðgang að
hólfinu þegar þeir hringja í það úr
símanum sínum. „Það er eins og
að skilja eftir opna hurð,“ segir
öryggisstjóri Símans og mælist
til að fólk noti pin-númer bæði í
talhólfin og símana sína.
Á mörgum heimilum er
þráðlaust net. Friðrik Skúla-
son, tölvufræðingur, segir
að fólk þurfi að gæta að
því hvort óviðkomandi
geti komist inn á netin . „Það er
til dæmis ekkert gamanmál, ef
einhver situr í bíl fyrir utan hjá
þér og hleður niður barnaníði eða
einhverjum öðrum ósóma í gegn-
um nettenginguna þína,“ segir
Friðrik. Hann segir að sumir eldri
gagnabeinar (routerar) séu með
fast lykilorð, þannig að öll tæki
af þeirri tegund séu með sama
lykilorðið. Þessu þurfi fólk að
huga að og auðveldlega sé hægt
að breyta lykilorðinu, kjósi fólk
svo.
Að mörgu er að hyggja
GAGNAÖRYGGISMÁL
Belgískur ferðamaður, sem leitað
var að í allan gærdag, fannst heill á
húfi á áttunda tímanum í gær-
kvöldi.
Björgunarsveitamenn gengu
fram á manninn við Steinholtsá í
norðanverðum Eyjafjallajökli.
Hann var nokkuð þrekaður þegar
komið var að honum. Hann hafði
gengið yfir Eyjafjallajökul.
„Þetta fór sem betur fer vel,“
sagði Gunnar Stefánsson, hjá
Landsbjörgu, en um 70 manns voru
við leit í gær ásamt þyrlu Land-
helgisgæslunnar.
Spor sem fundust seinni partinn í
gær voru hugsanlega talin vera eft-
ir manninn. Á sjöunda tímanum
fannst bakpoki mannsins á norðan-
verðum Eyjafjallajökli, nánar til-
tekið við Kirkju. Rétt áður hafði
sími hans komið inn á endurvarpa
við Þórólfsfell.
Hjálparbeiðni barst snemma í
gærmorgun. Þá var maðurinn bú-
inn að vera á gangi í tíu klukku-
stundir. Hann var orðinn ramm-
villtur enda þoka og rigningarsuddi
uppi á hálsinum. Að auki var hann
slasaður á fæti. Var mikið lið björg-
unarmanna þá kallað til leitar þeg-
ar í stað.
Að sögn Kristins Ólafssonar
framkvæmdastjóra Landsbjargar
var mikið annríki hjá björgunar-
sveitum á Suðurlandi og Suðvestur-
landi í gær. Auk leitarinnar voru
björgunarsveitamenn á hálendis-
vakt og við gæslustörf við Múla-
kvísl. Voru björgunarsveitir á Suð-
urnesjum og Vestmannaeyjum því
kallaðar út í leitina á Fimmvörðu-
hálsi.
Rammvilltur Belgi fannst
heill á húfi í gærkvöldi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Erfið leit Björgunarsveitamenn
höfðu í nógu að snúast í gær.
 Var heill heilsu
en þrekaður