Morgunblaðið - 14.07.2011, Blaðsíða 4

BAKSVIÐ
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Hagstæð vindátt forðaði því að rýma
þyrfti íbúðir í Laugarneshverfi í ann-
að skiptið á sjö árum þegar eldur
blossaði upp í endurvinnslustöð
Hringrásar í Klettagörðum aðfara-
nótt þriðjudags. Árið 2004 lagði ban-
eitraðan reyk frá eldsvoða á sama
stað yfir íbúðahverfi í nágrenni fyr-
irtækisins og þurftu um sex hundruð
manns að flýja heimili sín. Í næsta
nágrenni við fyrirtækið búa hundruð
eldri borgara á hjúkrunar- og öldr-
unarheimilum. Þó rýmingaráætlanir
séu til fyrir heimilin er það meiri-
háttar mál að rýma þau ef frekari
óhöpp verða á svæðinu.
Hrafnista á Brúnavegi er stærsta
öldrunarheimili landsins með um 240
heimilismenn. Þar eru meðal annars
tvær deildir fyrir heilabilaða. Á
hjúkrunarheimilinu Skjóli eru svo 94
einstaklingar og er meðalaldur
þeirra um 85 ár. Margir þeirra eru
rúmfastir og því ekki auðvelt um vik
að flytja þá í neyðarástandi.
Á báðum stöðum eru í gildi rým-
ingaráætlanir til að bregðast við
þegar mengungarslys sem þessi eiga
sér stað. Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson,
framkvæmdastjóri Skjóls, segir að
öryggisáætlanir þar hafi verið upp-
færðar fyrir tveimur til þremur ár-
um en þessi mál verði skoðuð enn
frekar eftir eldsvoðann á aðfaranótt
þriðjudags.
Á hvorugu heimilinu voru þó til
viðmið um hversu langan tíma rým-
ing tæki. „Það fer eftir því á hvaða
tíma dags þetta gerist hve fljótt er
hægt að rýma. Það eru færri starfs-
menn á nóttunni en þá væri kallað út
fólk,“ segir Vilhjálmur.
Vilja finna Hringrás nýjan stað
Það er þó ekki hlaupið að því að
finna starfsemi Hringrásar annað
svæði í höfuðborginni eins og borg-
arfulltrúar og embættismenn hafa
látið í veðri vaka að verði skoðað eftir
eldsvoðann. Dekkin sem fyrirtækið
tekur við eru mulin niður og gúmmí-
ið og málmurinn svo seldur til út-
landa. Það er því lykilatriði fyrir
Hringrás að vera við bryggju
eins og á núverandi stað.
Í vinnu við aðalskipu-
lag Reykjavíkurborgar
á síðasta kjörtímabili
var rætt um að aðkall-
andi væri að finna fyr-
irtækinu, auk fleiri
fyrirtækja í grófiðnaði,
annan stað í borginni og
var þar litið til nýrrar
hafnar á Álfsnesi við
Kollafjörð. Þar
eru meðal ann-
ars nefnd fyrir-
tæki eins og
Björgun við
Bryggjuhverfi
auk steypu-
stöðva. Ekkert
virðist þó í spilunum um að uppbygg-
ing iðnaðar sé á næsta leiti þar.
Enginn augljós staður í boði
„Ég held að það sé nú augljóst af
hafnarsvæðunum í Reykjavík að þar
er enginn staður sem maður sér í
fljótu bragði sem gæti gengið upp,“
segir Gísli Gíslason, hafnarstjóri
Faxaflóahafna. Hafnarsvæði borgar-
innar séu því merki brennd að vera í
næsta nágrenni við íbúðahverfi og
aðra starfsemi sem megi illa við
uppákomum sem þessum. Það eigi
eftir að koma í ljós hvaða framgang
höfn á Álfsnesi hafi. Það sé töluvert
mikil framkvæmd sem hugsa þurfi
vel áður en ráðist sé í hana. Hann
segir það fyrst og fremst óskir fyr-
irtækisins að vera við bryggju en það
sé ekki endilega forsenda starfsem-
innar.
Engin lausn í höfn fyrir Hringrás
 Nokkur hundruð eldri borgara búa á hjúkrunar- og öldrunarheimilum í næsta nágrenni Hringrásar
 Hafnarstjóri segir enga augljósa staði á hafnarsvæðum þangað sem hægt væri að flytja starfsemina
Morgunblaðið/Eggert
Þéttbýli Fjöldi eldri borgara býr á öldrunarheimili Hrafnistu og í þjónustuíbúðum í grenndinni. Allar þessar bygg-
ingar þyrfti að rýma ef mengunarreyk legði yfir hverfið. Tvisvar hefur kviknað í dekkjum á síðustu sjö árum.
Starfsemi endurskoðuð
» Borgarráð fjallar um
öryggismál og almannaheill í
tengslum við brunann í Hring-
rás á næsta fundi sínum.
» Formaður stjórnar Faxa-
flóahafna hefur sagt að flestir
séu sammála um að finna
þurfi starfseminni annan stað
fjær íbúðarhverfum.
» Í starfsleyfi Hringrásar er
fyrirtækinu veitt heimild til að
hafa þúsund rúmmetra af
gúmmíi á starfssvæði sínu.
» Í skoðun Heilbrigðiseftirlits
Reykjavíkur í síðustu viku var
magn gúmmís innan marka
leyfisins.
» Einar Ásgeirsson, fram-
kvæmdastjóri Hringrásar,
segir fyrirtækið hafa í hyggju
að leggja fram tillögu um að
takmarka magn gúmmís á
svæði fyrirtækisins frá því
sem kveðið er á um í starfs-
leyfi þess.
4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JÚLÍ 2011
Jón Viðar Matthíasson, slökkviliðsstjóri höfuðborgarsvæðisins, segir
slökkvilið hafa áætlanir um hvernig svæði séu rýmd en rýmingaráætlanir
húsa eins og Hrafnistu og Skjóls séu á ábyrgð forsvarsmanna þeirra.
Þegar grípa þarf til rýmingar eins og gerðist árið 2004 geti Neyðarlínan
rammað inn svæði á korti og hringja þá allir símar á viðkomandi
svæði. Þá gegni fjölmiðlar stóru hlutverki í rýmingaráætlunum.
Mikilvægt sé að fólk kveiki strax á þeim til að vita hvernig
eigi að bregðast við.
Slökkviliðið hefur einnig þann möguleika að keyra um
götur á bíl með gjallarhorni til að kalla á fólk eða ganga í
hús og banka. Þá beri íbúar sjálfir sína ábyrgð. „Við
treystum á eðlileg viðbrögð almennings líka. Það skiptir
gríðarlegu máli í fjölbýli að fólk sé meðvitað um að vekja
nágranna og það hugsi um náungann,“ segir Jón Viðar.
Nota síma og gjallarhorn
SLÖKKVILIÐ HEFUR ÝMSAR LEIÐIR TIL AÐ STANDA AÐ RÝMINGU
Hjalti Geir Erlendsson
hjaltigeir@mbl.is
Í næstu viku verður ár liðið frá opn-
un Landeyjahafnar. Nú er ljóst að
miklar frátafir hafa orðið á ferðum
Herjólfs og höfnin hefur því ekki
staðið undir þeim væntingum sem
menn höfðu í upphafi. Til dæmis var
ekkert siglt til Landeyjahafnar frá
febrúar til og með apríl.
Askan til vandræða í höfninni
Siglingastofnun segir niðurfell-
ingar ferða Herjólfs til Land-
eyjahafnar tilkomnar vegna dýpis
og erfiðleika við siglingar fyrir utan
höfnina. Í fyrsta lagi hafi höfnin
verið hönnuð fyrir grunnristari
ferju en Herjólf og í öðru lagi hafi
gosinu í Eyjafjallajökli fylgt mikið
hlaup í Markarfljót sem flutt hafi
milljónir rúmmetra af sandi og
ösku. Þá hafi þrálátar austlægar
ölduáttir flutt efnið fyrir höfnina.
Sigurður Áss Grétarsson, for-
stöðumaður hafnarsviðs Sigl-
ingastofnunar, segir að alltaf hafi
verið gert ráð fyrir að dæla þyrfti
úr höfninni.
„Allar okkar rannsóknir miðuðust
við að það þyrfti að dæla 30 þúsund
rúmmetrum á ári, miðað við grunn-
rist skip en margföldu því magni
miðað við Herjólf,“ segir Sigurður.
„Það var ljóst að ef við fengjum
stór hlaup í Markarfljóti yrðu trufl-
anir á rekstri Landeyjahafnar.“
Hann segir ástandið í höfninni m.t.t.
dýpis margfalt betra nú en fyrir ári
síðan.
„Það komu tvær milljónir rúm-
metra af sandi með hlaupinu í fyrra
og tuttugu milljónir rúmmetra af
ösku. Það er óvíst hvað það mun
taka langan tíma fyrir öskuna að
setjast. Efnisburðurinn í Landeyja-
höfn er bara brot af því sem hann
var síðasta sumar.“ Sigurður trúir
því að dýptarvandamálið sé leysan-
legt. Í versta falli verði settur upp
fastur dælubúnaður og það komi í
ljós á næstunni. „Dýpkunarskip
geta ekki unnið nema ölduhæðin sé
undir tveimur metrum og að fá af-
kastameira skip en Skandia kostar
mikið.“ Sigurður segir það ekki rétt
að hafstraumar flytji sand upp í
Landeyjahöfn. Hins vegar flytji haf-
straumar ösku í höfnina þar sem
askan sé mun léttari en sandurinn.
Hann vonast þó til að um tímabund-
ið ástand sé að ræða. Hvað varðar
siglinguna segir Sigurður að það
muni vonandi lærast með tímanum.
„Við erum með hafnir á suður-
ströndinni þar sem öldur eru ekkert
lægri en í Landeyjahöfn, til dæmis
má nefna Grindavík og Hornafjörð.“
Sigurður segir kostnað vegna
hafnarinnar vera undir áætlunum
þrátt fyrir erfiðleikana. Þá sé
rekstrarkostnaður Herjólfs þegar
siglt sé til Landeyjahafnar 1 til 1,5
milljónum króna minni en þegar
siglt er til Þorlákshafnar.
Höfnin ekki hönnuð fyrir Herjólf
 Herjólfur hefur ekki getað siglt eins oft til Landeyjahafnar og vonir stóðu til  20 milljónir rúm-
metra af ösku bárust í höfnina eftir gosið í Eyjafjallajökli  Ástandið mun betra nú en í fyrra
Morgunblaðið/RAX
Landeyjahöfn Í næstu viku verður ár liðið frá opnun Landeyjahafnar.
Síðan Landeyjahöfn var opnuð
20. júlí í fyrra hefur Herjólfur
farið samtals 757 ferðir í Land-
eyjahöfn. Ekki hefur alltaf verið
hægt að sigla þangað og því
hefur Herjólfur farið 336 ferðir
til Þorlákshafnar. Samtals hafa
svo 44 ferðir verið felldar niður.
Vegna slæmra aðstæðna var
svo engin ferð farin til eða frá
Landeyjahöfn frá febrúar til og
með apríl.
Það tekur Herjólf rúman hálf-
tíma að sigla milli Vestmanna-
eyja og Landeyjahafnar. Hins
vegar tekur um þrjá klukkutíma
að sigla milli Þorlákshafnar og
Eyja og það sem af er ári hafa
fleiri ferðast með Herjólfi held-
ur en gerðist á heilu ári þegar
einungis var siglt til Þorláks-
hafnar.
Stopular
vetrarferðir
FLEIRI MEÐ HERJÓLFI
Jón Viðar
Matthíasson