Líf og list - 01.12.1950, Blaðsíða 19

höfundum, og einn þeirra hefir
verið gæddur heppilegri málkennd
og skáldlegri sköpunargáfu, en
Shaw flæktist í þá gildru að gera
einn rnann úr höfundi „Coriolan-
us“ og höfundi „A Midsummer
Night’s Dream“ (Jónsmessudraums)
og heildarárangurinn af því varð
sá, að Shaw fann þar hættulegan
keppinaut, sem hann varð að bera
ofuriiði og skara fram úr.
Ein aðferð hans til að öðlast
sjálfsöryggi var fólgin í því að
safna andlitsmyndum. Ótrúlegur
var sá aragrúi ljósmynda, brjóst-
líkana og andlitsmynda, sem í-
þyngdi heimili Shaws. Mér datt
oft í hug, að þar væri mikill bylt-
ingarseggur að skapa nýtt Herkúl-
usarsafn í London. Þá er hver list-
munurinn væri grafinn upp á fæt-
ur öðrum, mundi heimurinn bráð-
lega að fara að trúa því, að Lon-
don hafi eingöngu verið byggð af
kynþætti, sem líktist mjög ásýnd-
um hinum fyrstu Etrúríubúum —
mönnum með kartöflunef og til-
gerðarlegan limaburð.
Þetta var ein aðferð Shaw til
þess að öðlast trú á sjálfan sig og
auðkenndi hann svo mjög. Önnur
almennari aðferð til þess að öðl-
ast öryggi um sjálfan sig hefir ver-
ið notuð frá upphafi mannkyns-
ins ,en það er að sæia aðra.
☆
Frumhlaup hans og fljótræði.
^haw gerði mér þennan grikk
þrátt fyrir mótbárur sinnar ynd-
islegu konu:
Ég var erlendis, er mér bárust
þau skilaboð frá sonum mínum að
snúa hið bráðasta heim til Eng-
lands aftur. Konan mín hafði fyrir
nokkrum árum verið skorin upp
við óeðlilegu æxli og innvortis-
meini, án þess að tekizt hefði til
fullnustu að nema það á brott, og
Frh. á bls. 16
Persónuleiki SHAWS
Eftir HESKETH PEARSON
G. B. Shaw
raw kom öllum lesendum sínum
til þess að taka við sér, kom
þeim eftir eðli þeirra og sannfær-
ingu annaðhvort til þess að dásama
sig eða bölva sér. Og jafnvel þeir,
sem höfðu ímugust á skoðunum
hans, gátu ekki varizt því að ræða
um og lesa hann.
Áður á tíðum voru það einkum
prófessorarnir og bókmenntafræð-
ingarnir, sem voru honum reiðir
og höfðu liorn í síðu hans, en nú
hefja eftirmenn þeirra hann til
skýjanna eins og sígildan gullald-
arhöfund (klassiker). Hann fylltist
hryllingi, þegar ég sagði honum
eitt sinn á ævihausti hans, að nú
væru ritsmíðar hans um leikbók-
menntir á góðri leið með að verða
kennslubækur í æðri skólum lands-
ins. ,,Ef það fer ekki alveg með mig
— þá veit ég ekki hvað!“ sagði
hann.
Jafnframt því, sem hann á sín-
um tíma kepptist við að koma
helztu mönnum tónlistar og leik-
listar út úr jafnvægi með skrifum
sínum, lá hann ekki á liði sínu að
reyna að skapa bylting og umrót í
stjórnmálum og efnahagsmálum.
Rösklega fjörutíu ár fórnaði
Shaw megnið af tíma sínum til
að boða sósíalisma, skrifaði í sífellu
greinar, flugrit og bækur í því
skyni, hélt ótal fundi, skipulagði
og lagði á ráðin, efndi til kapp-
ræðna og flutti ræður, hvar sem
hann fór, allt frá hafnarhverfinu
East End upp í viðhafnarsali
VVest End hverfis, réri í öllum
stéttum, allt frá námuverkamann-
inum til auðkýfingsins.
***
þó að Shaw hal'i haft mikil áhrif á
bókmenntir, trúarlíf, vísindi,
stjórnmál og hagfræði kynslóðar
sinnar, lagði hann drýgsta og var-
anlegasta menningarskerf sinn til
leiklistarmenningarinnar bæði sem
gagnrýnir og leikritahöfundur. Á
fyrri árum hans var brezk leikrita-
gerð komin á það stig, að líkja
næstum því alveg eftir hinni
frönsku. Leikhúsin sýndu þá nær
eingöngu sjónleiki í eftirlíkingu
við leikrit eftir- Scribe og Sardou.
Brezkt leiksvið var þá alveg undir-
lagt af orðagjálfri um föðurlands-
ást, væmnum sælukcnndarkómedí-
um og æsandi harmleikjum, sem
gerðir voru til þess eins að sam-
jjýðast leikendunum.
Shaw blés lífsneista í hefð hinna
sígildu leikbókmennta af einurð
Frh. á bls. 16
Hesketh Pearson hefir ritað
Hcr kveður við annan tón en hjó Wclls.
ævisögur ýmissa brezkra skálda og rithöfunda — þykir sanngjarn gagnrýnir og
vandur að heimildum. Hann hefir einkum tekið til mcðfcrðar höfunda leikbók-
mennta, en sjálfur er Pcarson gamall lcikari, gagnkunnugur brezkri leikhús-
menningu af sjón og raun. Hann hefir m. a. ritað um ævi Shakespcarcs og Oscars
Wildcs — og, siðast en ekki sízt, hcilmikið rit um Bernard Shaw, sem út kom fyr-
ir nokkrum árum.
LÍF og LIST
15