Birtingur - 01.06.1967, Blaðsíða 10

ustumaður stúdenta og hinnar ungu kynslóð-
ar sem leit öðruvísi á endurskoðunina held-
ur en hinir eldri menn sem kenndu sjálfum
sér (og máttu líka sjálfum sér um kenna)
um hvernig hinar góðu meiningar höfðu
leiðst afvega og spillzt. Háðið var stundum
grimmara hjá hinum ungu sem höfðu átt
bernsku sína í víti styrjaldarinnar; fyrsta leik-
ritið eftir Mrozek átti vel við í því andrúms-
lofti sem ríkti eftir stjórnarskiptin á hinni
stóru stund endurskoðunarinnar: Polic-
janci, Lögreglan, leikið 1958.
Er það ekki árátta á okkur íslendingum að
þurfa alltaf að vera að rekja ættir, ef ekki
sveitunga okkar og samlanda, leita uppi sauða-
þjófa sem bakhjarla í ættum þeirra sem okkur
er í nöp við en skreyta okkur sjálfa með Har-
aldi hilditönn, Jóni Arasyni og Agli, Sigurði
ormi í augu og Ragnari Ioðbrók, ja annars
tökum við merka hrúta í ættum okkar ást-
kæru sauðkindar sem hefur framfleytt okkur
öld eftir öld, hesta og merkar hryssur, eða út-
lendar konungaættir sem við erum búnir að
rekja saman svo rækilega að kóngafólk álf-
unnar getur sótt alla sína pappíra hingað. Að
undanskilinni Mediciættinni sem aldrei hefur
slegið hér í gegn. Ef við reynum að beita þess-
ari ættfærsluáráttu okkar á því sviði sem hér
er rætt um þá dettur mér í hug að Mrozek sé
skyldur Adamov að ýmsu leyti, sem er einn
helztu framúrstefnuhöfunda í París, armensk-
ur að ætt en skrifar á frönsku. Sama skarpa
kjarnleitandi rökvísin kemur fram hjá báð-
um, þeim er báðum lagið að láta einfalda fá-
ránlega hugmynd eða fjarstæðu vaxa rökvisst
á sviðinu samkvæmt sínum eigin innbornu
forsendum sem höfundurinn virðist í fyrstu
gefa sér líkt og væri bríerí og gæti sýnzt auð-
keypt en reynist þó æði drjúg burðargrind
þessum höfundi að bera uppi ísmeygilega á-
litsgerð höfundarins og hugvekjur um heim
okkar og útvega ný sjónarhorn á margvíslega
þætti þess veruleika sem býr á sviði heimsins
í dag, mannlífið í dag.
Annar myndi kannski nefna Dúrrenmatt og
þann þurra glottsára húmor einsog í Eðlis-
fræðingunum sem við sáum í Iðnó þar sem
hrollur fylgir hlátrinum. Eða í Loftsteininum
í Þjóðleikhúsinu (sem kemur þó ekki nógu
vel fram í þeirri sýningu). Líka væri réttmætt
að nefna Kafka. En þó er gamansemi Mrozeks
grallaralegri, búrleskari. Úr því ég nefndi
Adamov ætti kannski að nefna leikritið Ping-
pong eftir hann þar sem hann fjallar um hið
óða fálm og hlaup í þjóðfélaginu eftir vindi
og sperringi við tilbúnar stærðir, hvernig
manneskjan er fangi vélar sem fær goðsögu-
legt gildi án þess goðsagan sé ítarlega formuð
til að mætti koma sér upp kerfisbundnum
átrúnaði á hlaupunum.
8
BIRTINGUR