Birtingur - 01.06.1967, Blaðsíða 15

staðar átak hans til að sigrast á þeim ægilegu
myndum stríðsins sem ógna, tilfinningadofan-
um og tómleikanum sem fylgdi hinni skelfi-
legu reynslu og viðleitnina að finna af nýju
einföld sannindi til að byggja lífið á þeim.
Fyrir Rozewicz er skáldskapurinn tæki til þess
að sýna veruleikann með einföldum orðum
þar sem hlutirnir og fyrirbærin eiga að tala
án þess að töfrar orða og líkinga togi afvega;
hann er tortrygginn gagnvart skörpum og lýs-
andi myndum, freistingum hugmyndaflugs-
ins. Kafka sagði að allt byggðist á myndlík-
ingunni, metafórnum og hnitmiðaðri ýkingu.
En Rozewicz óttast að glæsilegar líkingar
heilli lesandann og skapi honum óraunsætt
ástand hugarins þar sem ávöxtur hugmynda-
flugsins kemur í staðinn fyrir hlutina sjálfa
og þau fyrirbæri sem ekki mega gleymast. í
ljóðinu Et in Arcadia ego segir hann:
Veruleikinn
er hlaðinn
veruleika
gegnum rifur í veruleikann
getur hugmyndaflugið þrýst sér inn
„innra með okkur vakna blekkingar
hugmyndaflugsins
vegna þeirra skynjum við
eftirmyndir hlutanna
einsog hlutirnir sjálfir væru
líkt og gerist hjá sofandi og vitskertum
mönnum"
Skildu ekki neitt rúm eftir
ekki einu sinni hvítan díl
handa hugmyndafluginu.
í verkum sínum reynir Rozetvicz að sýna það
sérstaka ástand nútímans þar sem manneskjan
hrærist í skugga yfirgengilegleikans og það
sem hefur gerzt er of stórt fyrir orðin sem
áður giltu eða fyrir fyrri merkingar þeirra.
Hann segir: ég bjó til skáldskap fyrir þá
skelfdu. Fyrir þá sem áttu á hættu að verða
slátrað. Fyrir þá sem eftir lifðu. Við lærðum
málið af nýju. Þeir og ég, segir hann. Árið
1945 sagði hann um sig sjálfan:
Er tvítugur
er morðingi
er verkfærið
blindur svo sem sverðið
í böðulshendi
hef myrt manneskju
hef rauðum fingrum
þuklað hin hvítu konubrjóst.
Rozewicz reynir að sýna nútímamanninn, og
sambýli kaldlyndisins og viðkvæmni, ofbeldið
og bróðurþelið, viðmiðunarskort; lífsgeiginn
og óttann við dauðann og einsemdina og
ÍMRTIJVGUR
13