Vera - 01.12.1989, Blaðsíða 19

vilja fá að vita hvað er undir blæj-
unni.“
Nýlega las ég í viðtali við konu að
nafni Nadia Hijab — en hún er rithöf-
undur og blaðamaður frá Jórdaníu —
að Arabarfkin 22 hefðu hvert st'na
fjölskyldulöggjöf en hvert um sig
teldi sína löggjöf í samræmi við
„sharia“, en það er sá hluti Kóransins
sem um þessi mál fjallar. Löggjöf
þessara landa er rnjög innbyrðis ólík
og má í því sambandi nefna að hún er
„Eva notaöi greind-
ina til aö sanntœra
Adam og tókst þaö.
Hvar vœrum við
stödd et hún hetöi
ekki gert það? Ég
held aö líffrœðin og
raunvísindin séu
ekki verri trúarbrögð
en hver önnur.“
talsvert frjálslynd í Túnis, þar hafa
konur sama rétt og karlar til að sækja
um skilnað og fjölkvæni er bannað. f
Saudi Arabíu er fjölkvæni hins vegar
viðurkennt og þar hefur „sharia"
verið tekin upp óbreytt og notuð sem
fjölskyldulöggjöf landsins. Það má
með öðrum orðum segja að sínum
augum líti hver á silfrið og valdhafar
á hverjum stað túlki Kóraninn eins og
þeim best hentar. Nadia Hijab viðrar í
viðtalinu þá skoðun sína að það séu
ekki endilega sjálf trúarbrögðin,
Islam, sem séu afturhaldssöm og
haldi konum niðri. Á ferðinni sé
miklu flóknara efnahagslegt, menn-
ingarlegt og félagslegt fyrirbæri.
Bendir hún t.d. á að það sé útbreidd
ranghugmynd, jafnt í Arabalöndun-
um sem á Vesturlöndum, að Kóran-
inn fyrirskipi umskurð á konum. Ekk-
ert slfkt sé þar að finna og það sé ein-
mitt mjög mikilvægt fyrir konur að
geta vísað til þess í baráttunni gegn
umskurði. Það sé með öðrum orðum
ekki átrúnaðurinn sjálfur sem sé kon-
um fjandsamlegur heldur notkun
hans og túlkun í karlstýrðu samfélagi.
Hver er skoðun Faridu á þessu?
„Það er bæði átrúnaðurinn og not-
kun hans sem undirokar konur. í Kór-
aninum er t.d. kveðið á um að erfða-
réttur stráka og stelpna skuli ekki
vera sá sami; strákar erfa tvisvar sinn-
um meira en stelpur. Það er líka sagt
í Kóraninum að karlmaður megi taka
sér fjórar eiginkonur ef hann geti séð
þeim farborða, enda átti Múhameð
sjálfur fjórar konur þó ekki væri hann
giftur þeim öllum á sama tíma. Það
kann vel að vera að þetta hafi átt sér
eðlilegar skýringar á þeim tíma, en
j?etta á ekki heima í nútímanum. Ef
við tökum t.d. erfðaréttinn, þá mið-
aðist hann við að allar konur væru á
framfæri ýmist feðra sinna, eigin-
manna, bræðra eða sona og þ.a.l.
kærni erfðahlutur karlmannsins þeim
til góða. í dag er það hins vegar þann-
ig, að það er fjöldinn allur af Mús-
limakonum sem mennta sig og sjá sér
farborða sjálfar og það er fáránlegt að
þær skuli ekki hafa sama erfðarétt og
bræður jteirra. Þó auðvitað megi nota
allt sem Kóraninn boðar í yfirfærðri
merkingu, þá er hann engu að síður
sterkt kúgunartæki þar sem hann er
túlkaður bókstaflega s.s. í Saudi-
Arabíu þar sem auga kemur fyrir auga
og tönn fyrir tönn. Trúarbrögðin eru
víða notuð til að halda konum niðri á
Jteirri forsendu, að engin ástæða sé til
að hrófla við tilveru þeirra sem eru
óupplýstir og ánægðir. Og vegna þess
að menn gefa sér að óupplýstar konur
séu ánægðar þá finnst jjeim ekkert at-
hugavert við jtað að ráðstafa þeim í
hjónaband án samráðs viö þær sjálfar.
Feðurnir hittast í Moskunni og einn
þeirra lýsir því yfir að hann eigi gjaf-
vaxta dóttur til að kanna hvað til
boða standi. Prófessorinn minn í írak
sagði mér t.d. að þannig hefði hann
fengið sína eiginkonu. Hún hafði
aldrei hitt hann fyrir hjónabandið en
hefur nú alið honum 7 börn og geng-
ur um með blæju. Hann er mjög
ánægður með hana.“
En ekki er þetta neitt algilt? Væntan-
lega er þetta mismunandi eftir lönd-
um, eftir því hvort um er að ræða
sveit eða borg og hvort konan sem í
hlut á er menntuð eða ómenntuð?
Hvernig er þetta t.d. í nánasta um-
hverfi Faridu?
„Eftir því sem menntunarstigið
verður hærra þeim mun fleiri múrar
hrynja. í minni fjölskyldu tíðkast það
að konur velji sér eiginmenn sjálfar
og feðurnir þurfa ekki endilega að
vera sáttir við það val. Strákar og
stelpur eyða kannski löngum stund-
um saman til að kynnast vel áður en
til hjónabands kemur en þau sofa
aldrei saman fyrr en eftir giftinguna.
Reyndar er ýmislegt til í þessu og það
er t.d. til ættbálkur meðal Kúrda þar
sem karl og kona giftast ekki. Pörun á
sér þannig stað að karl og kona, sem
lýst vel hvoru á annað, koma sér sam-
an um að hann ræni henni og fari með
hana til fjalla. Það er mjög miður fyrir
konuna ef henni er ekki rænt. Þau
dveljast til fjalla nokkurn tíma en
koma svo til baka með börn og búa
saman eftir það. Sambúð þeirra er
ígildi hjónabands.
En talandi um konur og karla þá er
ég sannfærð um að konur eru upp-
runalegri en karlar. Ég trúi því ekki að
Adam hafi verið skapaður á undan
Evu — j^að er eitthvað á bak við þá
sögu sem ekki hefur komið fram.
Sjáðu til, konur eru með tvo X litn-
inga en þeir litningar eru nauðsynleg-
ir fyrir lífið. Karlar eru hins vegar
með einn X litning og einn Y litning
sem ekki er nauðsynlegur fyrir lífið
þó hann hati áhrit a kyn mns oræaaa
barns. Ég hugsa að konur hafi líka
betra heilabú en karlar. Karlar hafa
meira vöðvaafl og ég held að það sé
einhvers konar uppbót fyrir það sem
á vantar með greindina. Eva notaði
t.d. greindina til að sannfæra Adam og
tókst jtað. Hvar værurn við stödd ef
hún hefði ekki gert f>að? Ég held að
líffræðin og raunvísindin séu ekki
verri trúarbrögð en hver önnur.
Annars er ég alltaf að bíða eftir
Guði — þessum sem Gamla testa-
mentið og Kóraninn segja frá, sem er
einn og hinn sarni. Það er alltaf verið
að segja að það sé von á honum og ég
hef svo margt að segja honum. Ég
j^arf t.d. að segja honuni að hann sé
kúgandi, afbrýðisamur, svikull og á
stundum ósannsögull. Sjálfsagt hrýs
hinum trúuðu hugur við þessum orð-
um mínum en það getur tæpast átt við
um Guð. Ekki ef hann er Guö.' ‘
-isg.
19