Vera - 01.12.1989, Blaðsíða 30

EKKERT GERIST
ÁN AÐGERÐA
Á landsfundinum kynnti Valgerður Magnús-
dóttir fjölritaðan bækling sem atvinnumála-
hópur kvenna á Norðurlandi eystra hefur
unnið. Heitir bæklingurinn „Ný — hugsun,
— sköpun, — störf“. í honum er að finna
skoðun hópsins á stöðunni í atvinnumálum
kvenna og tillögur til úrbóta með sérstöku
tilliti til landsbyggðarinnar. Er þetta hið
merkasta og vandaðasta plagg og mjög nyt-
samlegt sem umræðugrundvöllur. Hér á eftir
verða birtar nokkrar glefsur úr því en les-
endum jafnframt bent á að það má nálgast á
skrifstofu Kvennalistans.
í inngangsorðum að bæklingnum er varað
við því að líta svo á að við séum inni í einhverju
þróunarskeiði sem óhjákvæmilega leiði til auk-
ins jafnréttis kynjanna. ,,Við verðum að gera
ráð fyrir að ekkert gerist án beinna aðgerða og
jafnvel þá er full ástæða til að vera á verði gagn-
vart breytingum í samfélaginu.“ Þá er bent á þá
staðreynd að konur koma inn á vinnumarkað-
inn á allt öðrum forsendum en karlar. „Ef þeim
er ætlað að lúta sömu lögmálum og körlunun
sem hafa ákveðið alla hluti eftir sínu höfði og
þörfum, er það líkt og að api segi fiski að þeir
skuli klifra upp í tré á jafnréttisgrundvelli. Það
er alger nauðsyn að konur líti á sjálfar sig sem
sérstakan hóp, en ekki, ,líka menn‘ ‘. Það verður
kannski ekki alltaf þörf á því en nú er sú þörf
fyrir hendi. Konur þurfa sérstaka ráðgjöf, sér-
stakan stuðning, eyrnamerkt fjármagn, sérstak-
ar kennsluaðferðir, sérstakar ívilnanir og tíma-
bundin forréttindi á sem allra flestum sviðum.
í rauninni er það þetta allt sem karlar fá alltaf en
við tökum bara ekkert eftir því.‘ ‘
Fjallað er um nauðsyn þess að búa til nýja
þekkingu hjá konum og bent á fordæmi frá öðr-
um löndum. ,,Sú stefna að fá konur með ýms-
um aðgerðum og hvatningu til að fara í óvenju-
leg og óhefðbundin störf (þau störf sem karl-
arnir hafa setið einir að) hefur tekist misjafn-
lega vel. Best hefur sú stefna kannski tekist hjá
íslenska Kvennalistanum, þ.e. að fá konur til að
fara inn á kynhreina karlasviðið stjórnmál. í
rauninni hafa Kvennalistakonur beitt sömu að-
ferðum og gert er á öðrum Norðurlöndum í
þessum tilgangi, konum er veittur stuðningur
af ákveðnu tagi og þær fá hvatningu til að sækja
inn á óhefðbundnar brautir. En á öðrum Norð-
urlöndum eru það vinnumálayfirvöld sem hafa
mest beitt sér í þessum tilgangi, auk skólakerf-
isins. Aðgerðir af því tagi vantar algerlega hér á
landi og full ástæða fyrir Kvennalistann að beita
sér fyrir þeim. Ef vinnumarkaðurinn, stjórn-
málin og skólakerfið beita sér í sameiningu ætti
árangur að nást. Að vinna einhliða að endur-
mati á kvennastörfum þýðir að gert sé ráð fyrir
30
að konur eigi að vinna ákveðin störf og láti
körlum öll hin algerlega eftir.“
Sagt er frá því að í Noregi sé mest framboð
alls konar aðgerða í þágu kvenna. Það er þó
ekki bara kvennasjónarmið sem þar liggja til
grundvallar heldur ekki síður byggðasjónarmið
og atvinnuleysi. „Til þess að halda konunum í
byggðunum (og byggðunum þar með í byggð)
verður að finna atvinnu sem hentar konum.
Veittir eru styrkir til námskeiða, t.d. í fiskeldi
og til stofnunar fyrirtækis, til breytinga á
atvinnuháttum, til uppfinningakvenna o.m.fl.
Sem dæmi má nefna að í Noregi hafa framlög
vegna nýsköpunar f landbúnaði verið nýtt til
fræðslu fyrir konur um stofnun fyrirtækja.“
Lögð er áhersla á að konur þurfi að hafa
stuðning hver af annarri og nota til þess ýmsar
leiðir og skipulagsform s.s. starfsgreinafélög,
samvinnufélög og stuðningshópa. Aðalatriðið
sé að þær bregðist við byggðaröskun og at-
vinnuleysi sem kemur harðast niður á konum.
Þær eigi næsta leik. „Það er ljóst að framtíð
byggðarinnar hvílir að miklu leyti á konum,...
Hjá konum er að hluta til ónýttur forði hug-
mynda, orku og tilfinninga, en það er ekki síst
á því síðastnefnda sem baráttan gegn byggða-
röskun byggir. Stjórnvöld virðast nær uppi-
skroppa með úrræði í atvinnumálum lands-
byggðarinnar, hver sú stefna sem tekin hefur
verið í þeim málum hefur að því er virðist
stuðlað að enn meiri byggðaeyðingu. Konur
geta og verða sjálfar að marka stefnuna í eigin
atvinnumálum. Ef nauðsynlegar forsendur eru
fyrir hendi, fjármagn, stuðningur og fræðsla er
möguleiki á að hrinda af stokkunum einhverju
verkefni en það er nauðsynlegt að konur standi
sjálfar fyrir því, ákveði hvað gert verður, nýti
eigin hugmyndir og visku og taki sjálfar áhætt-
una sem því fylgir.“
Þá er konum bent á hvernig þær geti sjálfar
átt frumkvæði hér og nú í atvinnumálunum í
sínu byggðalagi. Þær ábendingar fara hér á eftir
í mjög styttri útgáfu.
1) I.eitaðu uppi eldsálirnar, hafðu samband
við konurnar í kringum þig.
2) Kynntu þér hvaða möguleika lánasjóðirnir
bjóða upp á fyrir konur.
3) Ef þú hefur góða hugmynd sem þú hefur
aldrei þorað að nefna upphátt, skaltu fyrst setja
hana niður á blað og stynja henni síðan upp í
góðum hópi.
4) Vertu ekki ein með hugsanir þínar. Vinnið
fleiri saman að undirbúningi.
5) Hafðu samband við einhverja aðila sem
hugsanlega gætu staðið fyrir námskeiði um at-
vinnurekstur í ykkar byggðalagi.
6) Hvaða stuðning hefur þú vísan varðandi
fjármagn, dagleg störf á heimilinu o.fl.?
7) Kvennahús. Er ekki einhvers staðar laust
húsnæði þar sem konur gætu hist til að sækja
styrk hver til annarrar?
„Nú tekur tíundi þingmaður Reyknesinga
til máls“ segir hæstvirtur forseti neðri
deildar Alþingis og hver skyldi tíundi þing-
maður Reyknesinga vera. Jú, það er
Kvennalistakonan Anna Ólafsdóttir Björns-
son sem tók sæti á Alþingi nú í haust. Hún
tók við af Kristínu Halldórsdóttur sem
hafði setið á Alþingi í sex ár fyrir Kvenna-
listann. Anna er sagnfræðingur, tveggja
barna móðir, húsmóðir, Álftnesingur, fyrr-
verandi blaðamaður og hreppsnefndarfull-
trúi og núverandi þingkona eins og fyrr
segir.
ER ÓFOR-
BETRANLEGA
BJARTSÝN
— SEGIR ANNA ÓLAFSDÓTTIR
BJÖRNSSON ÞINGKONA
Hvernig líður þér svo inni á hinu háa
Alþingi?
Mjög vel, mér hefur verið tekið vel af sam-
starfsfólkinu og fengið mikinn stuðning frá
Kvennalistakonum. En þótt mér líði notalega
ætla ég samt ekki að fara að hreiðra um mig eins
og malandi köttur og gleyma til hvers ég er
þarna. Það kom mér á óvart hve léttir fyrstu
tveir mánuðirnir hafa verið þrátt fyrir mikið
annríki. Að mörgu leyti minnir starfið á blaða-
mennskuna sem ég kem úr, þar sem maður þarf
að vera fljótur að setja sig inní margvísleg mál-
efni. Munurinn er kannski helstur sá, að á
Alþingi veit maður ekki hvernig málunum reið-
ir af og hvort erfiðið skilar einhverjum sýnileg-
um eða ósýnilegum árangri.
Hvaða mál hefur þú lagt fram á þessu
fyrsta hausti?
Ég byrjaði á því að endurflytja þingsályktun-
artillögu um réttindi og skyldur á vinnumark-
aði sem fyrst og fremst er ætlað að taka á vanda
þeirra sem starfa sem gerviverktakar á vinnu-
markaðnum, undirborgaðir með óljós kjör og
engin mannréttindi. í þessum hópi eru margar
konur og þær áhyggjur sem ég hafði af þessum
hópi hafa reynst á rökum reistar. Það hef ég
fengið staðfest síðan ég flutti tillöguna fyrst.
Auk þess flutti ég tvær fyrirspurnir um greiðsl-
ur vegna umönnunar fatlaðra barna, en laun til
foreldra sem annast börn sín sjálfir í fullu starfi
eru um það bil 20 þúsund krónur nú á haust-