Vera - 01.12.1989, Blaðsíða 33

FÓTBOLTINN
DREPUR
Rómverjar til forna tíðkuðu það
sér til skemmtunar á íþróttaleik-
vöngum, að kasta þrælum fyrir
ljón og láta þá berjast fyrir lífi sínu.
Á íþróttaleikvöngum nútímans er
mönnum kastaö fyrir annarra
manna fætur. Óeirðir, barsmíðar
og limlestingar gerast æ tíðari
fylgifiskar í fótboltaleikjum er-
lendis. Er skemmst að minnast
fjöldamorðanna á fótboltaleik-
vellinum í Sheffield þegar tugir
manna tróðust undir og krömdust
þegar æstir stuðningsmenn Liver-
pool ruddust inn á völlinn. Enn
nýrra dæmi er frá London þar sem
kom til átaka milli stuðnings-
manna tveggja liða sem þar áttust
við með þeim afleiðingum að
fjöldi særðra lá í valnum aö átök-
urn loknum. Vegna þessara at-
burða er ekki úr vegi að segja frá
grein sem birtist í norska
Dagblaðinu undir sömu fyrirsögn
og hér er notuð. Greinin er eftir
Hans Fr. Dahl og kveður þar við
nýjan tón í skrifum karlmanna urn
þessa uppáhaldsíþrótt sína.
Hans segir að margir hafi reynt
aö túlka atburðina í Sheffield og
gert það á ýmsa vegu. Þeir hafi
verið taldir allt frá því að vera
sorgleg tilviljun og til þess að
skrifast á reikning ríkisstjórnar
Thatcher sem hafi stuðlað að at-
vinnuleysi og árásarhneigð meðal
ungs fólks. Enginn hafi hins vegar
nefnt það sem sé augljósast af
öllu: Að þad er fótboltinn sjálf-
ur sem drepur. Að sú ofbeldis-
bylgja á fótboltaleikvöllum sem
hófst í byrjun sjöunda áratugarins
sé afleiðing hinnar miskunnar-
lausu lögmála sem gilda í sjálfum
fótboltaleiknum, eins og komið er
fyrir honurn í okkar afþreyingar-
sjúka samfélagi. Fótbolti er
barátta, hann er árásarhneigð,
eyðilegging og ofbeldi. Það sem
gerist fyrir framan augu okkar á
bardagavellinum leysir úr læðingi
kröftugar tilfinningar. Jafnvel ein-
mana sjónvarpsáhorfandi gefur
frá sér hávær frumöskur þegar
hann situr makindalega með bjór
í hendi fyrir framan sjónvarpið. Ef
hann er hins vegar staddur í hópi
félaga sinna renna hljóðin í stof-
unni saman í háværan og ósam-
hljóma kór af öskrum og flogum.
Á sjálfum leikvellinum margfald-
ast þessi styrkur.
Hans segir að allir karlmenn
þekki þetta. Þarna blandist kyn og
keppni saman á hráan hátt og
öðlist óútskýranlegt gildi sem
dragi sífellt fleiri að sér eftir því
sem hinum kvenlegu gildum vaxi
fiskur um hrygg í samfélaginu.
Fótboltinn er í sókn. Blöðin
skrifa meira og meira, íþrótta-
síðurnar bólgna, sjónvarpið fyllist
af fótboltaleikjum og fréttirnar af
úrslitum leikja og niðurstöðum
getrauna. Hinn gífurlegi vöxtur í
fótboltaiðnaðinum á Vesturlönd-
um hefur skapað grundvöll fyrir
fjárfestingu af ýmsu tagi: Kaup og
sölu á leikmönnum, auglýsingum
á leikvöllunum, sjónvarpsrétti,
styrktarsamningum o.s.frv.
Hans heldur því frarn að á fót-
boltaleikjum séu áhorfendur ekki
lengur áhorfendur. Þeir sem bara
vilji sjá keppni sitji heima fyrir
framan sjónvarpið sitt. Þeir sem
mæti á leikvanginn sjálfan geri það
sem stríðsmenn. Þeir eru ékki
lengur áhorfendur heldur stuðn-
ingsmenn. Og við hvað hjálpa
stuðningsmennirnir? Við sigurinn
að sjálfsögðu. Baráttan á grasvell-
inum flyst yfir í áhorfendastúk-
urnar. Leikmenn og áhorfendur
hafa fyrir löngu runnið saman í
einn klepp sem f gegnum söng,
öskur, klæðnað og hegðun mynd-
ar eina leikræna heild á sjónvarps-
skerminum. Og um leið og
keppnin flyst yfir á áhorfendapall-
ana gera árekstrarnir það líka.
Stuðningsmenn andstæðinganna
eru náttúrulega bölvaðir drullu-
halar. Takið 'ann strákar! Þetta
helvíti ætti að vera á hæli!
Hans segir að enginn hafi opnað
munninn til að andmæla fótbolta-
num (þetta er reyndar ekki rétt
því það hafa konur gert —aths.
Veru). Og Hans spyr: Hvar eru
samfélagsgagnrýnendurnir, menn-
ingarróttæklingarnir, marxistarnir
og margir aðrir sem ætíð eru í
startholunum þegar þeim finnst
blöð og sjónvarp ganga of langt?
Hvar eru þeir þegar dýpsta ofbeld-
isþörf samfélagsins leysist úr
læðingi fyrir tilstuðlan óhaminnar
tilbeiðslu á þessum leik?
Þeir eru auðvitað á vellinum!
Fáir virðast eins helteknir af
leyndardóm fótboltans og karl-
kyns menntamenn á Vesturlönd-
um. Og Hans segir að þessa
staðreynd megi túlka á ýmsan
máta. T.d. þann að þetta afhjúpi
löngun þeirra til að sýna ótamið
jrað afl sem kyn þeirra búi yfir.
Þetta séu ómeðvituð mótmæli
þeirra við því sem þeirn finnst
óþægilegt í menningunni. Eigi
þessi kenning við rök að styðjast
sé ástæða til að doka við og hugsa
sinn gang.
-isg þýddi og endursagði.
Nú hafa
Ponyhestarnir eignast
ilmvatnshöll og í
henni eru margir
fallegir hlutir sem
litlar stelpur hafa
gaman af
33