Vera - 01.04.1990, Page 12

leika þeirra til nákvæmra vinnu-
bragða og þess að konur hafa að
eðlisfari betri yfirsýn í þjónustu-
verkefnum og eiga jafnvel auð-
veldara með mannleg samskipti.
Því tel ég að nú sé gullið tækifæri
til að ná sér á strik í atvinnulífinu.
En hvað þarf að gerast? Konan
þarf að koma meira fram sem ein-
staklingur, jafnvel þótt gott verði
að hafa áfram stuðningshóp kyn-
systra, að einhverju marki a.m.k.
Konan verður að brýna sjálfa sig
betur til metnaðar, hún þarf að
setja sér markmið og koma sér á
framfæri markvisst og skelegg-
lega. Hún verður að þora.
Iðulega hefur verið sagt aö kon-
an eigi að ná jafnrétti á eigin for-
sendum. Að sumu leyti á þessi
staðhæfing rétt á sér. Hitt er, að þú
byrjar aldrei þátttöku í hópleik á
eigin aðferðum, þú verður að
hlíta almennum leikreglum en
síðan, er fram í sækir, nýta sér-
hæfileika þína. Þetta á einnig við
um þann leik sem spilaður er í
samfélaginu. Að hefja leikinn
krefst að sjálfsögðu erfiðleika og
fórfta’ en án þeirra hefur árangur
í stármálum sjaldan náðst.
Ég tel að margar konur í dag
eigi mikla möguleika, ekki síst
vegna almennt góðrar menntun-
ar. Þær virðast einnig gera sér
grein fyrir því að efnahagslegt
sjálfstæði er ein aðalforsendan
fyrir auknu jafnrétti. Hins vegar
eru þær raunsærri en minn aldurs-
hópur var á sínum tíma þegar fjöl-
skyldumál ber á góma. Þær gera
sér grein fyrir að breytingin gerist
ekki á einni nóttu. Ég tel því að
þær muni sjálfar vinna að því
,,innandyra“ að haga hlutunum
þannig að hvort tveggja gangi
upp, starfsframi og fjölskylduhag-
ir. Þær munu byrja á sjálfum sér
og sínum með því að þrýsta á um
samvinnu hjóna. Umræðan í dag
sýnir einnig að ýmis langþráð
baráttumál eru nú að komast á
hreyfingu. Innan tíðar munum
við væntanlega t.d. sjá samfelldan
skóladag, vonandi lágmark 6 klst.
fyrir nánast allan grunnskólann.
Með þá forsendu í huga að kon-
an skerpi sjálfa sig sem einstakl-
ling í samfélaginu, sýni metnað
og taki frumkvæði að starfsframa
sínum, sé ég fyrir mér jákvæðari
og hraðari þróun til jafnréttis
kvenna og karla á 10. áratugnum
en við höfum reynt að undan-
förnu.
ÁSA
KETILS-
DÖTTIR,
HÚS-
FREYJA
Ljósmynd: Anna Fjóla Gísladóttir
BARÁTTAN HELDUR ÁFRAM
HÆGT OG SÍGANDI
„Ég á ekki von á
stórum stökkum
þessi 10 ár sem
enn lita af öldinni.
Er heldur ekki viss
um aö þaö vœri
gott. Sígandi
lukka er best er
gamalt máltœki
og reyndar er svo
aö breytingarnar
hafa oröiö ýmsum
erfiöar og vakiö
öryggisleysi og
óvissu hjá
mörgum konum.“
Er þetta ekki fráleit spurning?
Þarf að taka konur sérstaklega til?
Er ekki nóg að segja, hvert stefnir
næsta áratug? En blákaldar stað-
reyndir eru þær að ef konur þoka
ekki sínum málum fram þá eru
flestir karlmenn — sérstaklega
þeir sem mestu ráða — ákaflega
rólegir í kvenréttindamálum og
telja eflaust að við getum vel við
unað. En er það rétt? Hefur það
ekki sannast að þá fyrst hefur eitt-
hvað gerst þegar konurnar hafa
sjálfar tekið ærlega í taumana?
Það þarf mikla hæfileika til að
skyggnast inn í framtíðina og er
fáum gefið. En ef litið er til baka
og tekið mið af þeim byltingum
sem orðið hafa á aðstöðu ein-
yrkjahúsfreyju í sveit frá árunum
1940-’50 þegar ég man vel eftir
mér, þá voru verkefni hennar
þessi og er þó ekki tæmandi lýs-
ing: Matreiðsla og þjónusta sjö
manna fjölskyldu. Allur fatnaður
heimaunninn, vent og saumað
upp úr gömlum flíkum á fimm
börn, að sjálfsögðu prjónað líka.
Allt matar- og kaffibrauð bakað
heima. Þvegið á bretti á bala inni
í eldhúsi og skólpið borið út.
Ómáluð trégólf skúruð með sandi
(gólfskrúbb sá ég ekki fyrr en eftir
fermingu).
Svo voru mjaltir og allt sem því
fylgir: Mjólkin skilin, strokkað,
búið til skyr og ostur. Öll hey-
skaparvinna á gamla mátan og að
sjálfsögðu var börnunum kennt
heima til 10 ára aldurs — lestur,
skrift og reikningur — og við
komum læs í skólann. Og hver
voru þægindin? Eldavél kynt með
kolum en mest með taði, sjálf-
rennandi vatn en skólpið borið út
og svo ljós frá 6 volta vindrafstöð
þegar hún var í lagi, annars olíu-
lampar.
í dag 1990 þá eru á flestum
sveitaheimilum þau þægindi sem
rafmagn gefur tækifæri til. Marg-
vísleg eldunartæki, þvotturinn
tekinn hreinn og þurr út úr vélun-
um þar sem best er, fatnaður,
brauð og alls konar matur fæst til-
búinn og ísskápar og frystikistur
gera það að verkum að maður veit
ekki hvernig hægt var að komast
af áður. Allur heyskapur unninn
með vélum og mjólkin send í
mjólkurbú eða fengin þaðan. En
fólk þarf að stjórna vélunum og
það verður að sinna skepnum
sama hvað dagur er, en það er
eðlilegt að með allri þeirri tækni
sem alls staðar er þá vilji konur
víkka starfssvið sitt. Láta taka
mark á sér og eiga sinn þátt í
stjórnun þess þjóðfélags sem við
eigum vissulega öll.
12