Vera


Vera - 01.04.1990, Blaðsíða 22

Vera - 01.04.1990, Blaðsíða 22
að vera. Það sem mér finnst skipta meginmáli er að það fólk sem er að vinna saman sé á svipaðri bylgjulengd þannig að maður sé ekki alltaf í byrjunarörðugleikun- um.“ En getur fastráðinn leikari nokkuð valið með hverjum hann vinnur? ,,Nei nei, en þú getur náttúrulega látið í ljós skoðun þína og vonað að tekið sé tillit til hennar. Annað hvort líkar fólki vel eða illa að vinna saman. Oftar en ekki er þetta spurning um smekk. Við höfum mjög ólíkan smekk á hlutunum innan leik- hússins — finnst mér — og við verðum bara að horfast í augu við það. Sumum finnst það gott sem mér finnst hræðilega vont o.s.frv. Það verður samt að segjast eins og er að það er mjög óvinsælt innan leikhússins að láta í ljós skoðanir sínar af því að þetta er þannig út- búið að við þurfum alltaf að vera að vinna saman — við erum ekki það mörg. Því þykir það óheppi- legt af einum leikara að láta það uppi að honum líki illa að vinna með einhverjum tilteknum leik- stjóra eða leikara. Helst á maður að vera fagmanneskja og ekkert annað. Það hefur hins vegar allt að segja fyrir sýninguna hvort hópurinn nær saman eða ekki. Það er hægt að drepa allt í fæð- ingu ef andrúmsloftið er slæmt. Þá verða hlutirnir bara ekki til.“ Síðasta sýning sem Guðrún lék í var Heimili Vernhörðu Alba eftir García Lorca. Það var mikil kvennasýning því öll hlutverk verksins eru kvenhlutverk en auk þess voru leikstjórinn og leik- myndateiknarinn konur. Hvernig fannst Guðrúnu að vinna í slíkri kvennasýningu? ,, Það var oft mjög gaman en við vorum ekkert meira sammála heldur en þegar karlar eru með í sýningum. Ég held meira að segja að það hefði stundum verið gott að hafa karlmann við hendina. Það hefði stundum getað slökkt mesta eldinn í ágreiningsmálun- um. Það voru ekki allar sammála um leiðirnar sem leikstjórinn og leikmyndateiknarinn vildu fara — skilurðu? En það er óneitan- lega öðru vísi að vinna bara með konum. Það er meiri hystería, meiri samkeppni en líka miklu skemmtilegra þegar það er skemmtilegt — þegar það er frið- 22 „Það er óneitanlega ööru vísi að vinna bara með konum. Það er meiri hystería, meiri samkeppni en líka miklu skemmtilegra þegar það er skemmtilegt." „Það er eins og konur séu settar svoiítið til hliðar á ákveðnum aldri og lítið sem ekkert notaðar þó þœr séu tastráðnar. Þetta er mjög erfitt fyrir sálarlífiðk11 ur og engin er að reyna að bremsa neitt af. Ég var mjög sátt við þá leið sem farin var við uppsetningu verks- ins þó mér fyndist hægt að ganga lengra í henni þannig að hún yrði skýrari. En það er þessi eilífðar málamiðlun sem allt endar á og maður sér alltaf þegar upp er stað- ið að borgar sig ekki.“ En verður hjá því komist að gera málamiðlun nema þá að gangast undir alræðisvald leik- stjórans? ,,Nei, nei það verður þá því miður að vera þannig ef leik- hópurinn er ekki þeim mun sam- stæðari. Leikarar eru eins og tann- hjól í vél og það þýðir ekkert fyrir einhvern einn að vinna á móti því sem ætlunin er að ná fram í sýn- ingunni. Hann fær ekkert út úr því — ekki einu sinni fyrir sjálfan s»g:“ Á íslandi er mikið af ungum og efnilegum leikkonum en í leik- bókmenntunum eru mun færri kvenhlutverk en karlhlutverk. Það orð hefur líka löngum farið af stétt leikkvenna að þar ríki mikil samkeppni. Ég spurði Guðrúnu hvort það væri rétt? ,,Já en hún er mjög dulin. Stundum eru illindi sem upp koma mjög gruggug þ.e. forsend- urnar fyrir afstöðu fólks eru allt aðrar en þær sem upp eru gefnar,‘ ‘ segir Guðrún og ég bæti því við að þetta sé þá svona svipað og í póli- tfkinni. Ég spyr hana hvort henni finnist samkeppnin koma í veg fyrir samkennd meðal leik- kvenna? Guðrún svara því ákveð- ið neitandi og segir að það sé frek- ar ólíkur smekkur en samkeppni sem komi í veg fyrir samkennd. ,,Við verðum alltaf að gera okkur grein fyrir því að við erum ekki sama manneskjan þó við séum leikkonur á sama aldri. Sama manneskjan getur ekki gert hvað sem er. Mér finnst ekki að ég eigi að leika hvert einasta hlutverk sem upp kemur. Það passar mér ekki og mig myndi ekki langa til þess. Svo verðum við alltaf að hafa inni í myndinni að okkur læt- ur misvel að vinna saman.“ Annars var auðheyrt á Guðrúnu að hún vildi helst ekki fara mjög langt út í þessa sálma en hún vakti hins vegar athygli mína á því að miðaldra konur eru ansi fáséðar í leikbókmenntunum. ,,Þegar leik- konur komast yfir fertugt þá brey tist staða þeirra því þá fækkar hlutverkunum enn meir. Það er kannski nóg að gera fyrir ungu stúlkurnar en hinar fara úr því að leika ungar stúlkur og beint í það að leika gamlar konur. Það eru líka mjög fáar gamlar konur í leik- arastétt. Ég veit ekki hvað verður um þær. Kannski deyja þær bara úr stressi,“ segir Guðrún og hlær sínum hása hlátri. „Reyndar er það þannig hjá L.R. að fólk er stöðugt að leika — enda erum við svo fá — en mér finnst ég hafa tek- ið eftir því hjá Þjóðleikhúsinu að það er eins og konur séu settar svolítið til hliðar á ákveðnum aldri og lítið sem ekkert notaðar þó þær séu fastráðnar. Þær hafa kannski ekkert að gera í eitt til tvö ár. Þetta er mjög erfitt fyrir sálar- lífið og engan veginn afsakanlegt að halda fólki verkefnalausu x lengri tíma. En hitt er líka alveg út í hött að segja fólki upp eftir ára- tuga starf þó það nýtist ekki í ein- hvern ákveðinn tíma.“ Guðrún er þeirrar skoðunar að það sé ekki mikið atvinnuleysi meðal leikara. Ungir leikarar, sem ekki eru ráðnir til Þjóðleikhússins eða L.R., hafi líka í auknum mæli farið út í það að skapa sér atvinnu með því að standa sjálfir að upp- setningu sýninga. „Þaðeraf hinu góða,“ segir Guðrún „því þegar maður er nýútskrifaður þá þolir maður ekki að vera án þess að leika. Ég held líka að það sé ekk- ert mjög hollt fyrir nýútskrifaðan leikara að fara beint inn í leikhús- in til að stoppa þar kjur í nokkur ár. Svo er miklu hollara fyrir leik- húsin að fá inn leikara sem hefur skapað sér reynslu fyrir utan, myndað sér skoðanir og rekið sig á. Það vill hins vegar dálítið loða við leikhúsin að það sé ekkert mjög vel séð að koma þangað inn með eitthvað í farteskinu heldur á maður að taka þar við. Myndlist- armenn sem eru að koma inn í leikhúsið fá t.d. gjarnan að heyra það að þeir skuli ekkert vera með miklar hugmyndir um hvernig þeir vilji hafa hlutina vitandi ekk- ert um leikhús. Þá er verið að af- neita því að leikhúsið hafi eitt- hvað að sækja út fyrir sjálft sig.“ Leikarar hafa ekki bara atvinnu af leikhúsinu, þeir eru lt'ka á aug- lýsingamarkaðnum — a.m.k. sumir hverjir. Ég spyr Guðrúnu hvort hún hafi aldrei farið út í auglýsingaleik og hún svarar stutt

x

Vera

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vera
https://timarit.is/publication/858

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.