Ljósmæðrablaðið - 15.07.1999, Blaðsíða 19

Ge-'Jmsla á brjóstamjótk — athugasemd
Vegna ummæla minna um geymslu á brjóstamjólk í 2. Tbl. Ljósmæðrablaðsins 1998, langar mig að koma eft-
irfarandi athugasemdum á framfæri:
Þær leiðbeiningar um geymslu brjóstamjólkur, sem ég notaði í grein minni, voru á þeim tíma sem greinin
er skrifuð samþykktar af Vökudeild Landspítala og Barnadeild HR og því þær viðmiðunarleiðbeiningar sem
notaðar voru í íslenskri heilsugæslu. Hins vegar eru í gangi mismunandi leiðbeiningar um allan heim, en
brjóstamjólkurbankar hafa reynt að koma sér upp sameiginlegum “protokollum” fyrir söfnun og geymslu
brjóstamjólkur. Einnig ber að athuga að það fer mjög eftir þeim ílátum sem notuð eru, hversu vel mjólkin
geymist og einnig hversu vel hún nýtist barninu eftir geymslu. Nú hefur Barnadeild Heilsuverndarstöðvarinn-
ar látið lagfæra dreifirit sitt um geymslu á brjóstamjólk til samræmis við nýrri þekkingu og er það vel. Hér á
eftir fara nýju leiðbeiningarnar eins og þær koma frá Heilsugæslunni í Reykjavík. Varðandi heimildir er rétt að
skoða frumrit sem fæst hjá heilsugæslustöðvum.
Dagný Zoega, ljósmóðir og IBCLC brjóstagjafarráðgjafi
Brjóstamjólk:
’Keðhöndlun og geýmsla
Geýmsla mjólkur
Mjólk geymist við 25°C í a.m.k. 4
klukkutíma og í allt að 10 klukku-
tíma við stofuhita (22°C). Mælt er
með því að kæla hana strax. í ís-
skáp geymist mjólkin í 3 daga en
eftir það verður að henda henni.
Ef ætlunin er að gefa brjóstamjólk
innan 24 stunda er betra að kæla
hana, ekki frysta. Það má frysta
mjólk sem hefur staðið í ísskáp í
2-3 daga. Sömuleiðis má bæta
kældri ferskri mjólk við aðra sem
stendur í kæli, safna forða yfir dag-
inn og frysta svo. Óhætt er að bæta
kældri mjólk við frosna, en magn
fersku mjólkurinnar má ekki vera
meira en sú sem frosin er. Mjólk í
frystikistu geymist í 6 mánuði við
— 18°C. Mjólk í frystiskáp (sér-
hurð á ísskápnum) geymist í 3-4
mánuði. Best er að hafa hana aft-
arlega í frystinum eða við botn-
inn, þar sem hitastigið er jafnast.
Mjólk í frystihólfi ísskáps geymist
í 2 vikur.
ílát til að frýsla mjólk í
Mjólkin þenst út í frosti og því er
miklvægt að fylla ekki ílátið. Þeg-
ar notaðir eru pokar þarf að brjóta
þá niður og tæma loftið. Mjólk má
setja beint í frystinn. Mikilvægt er
að dagsetja brjóstamjólkina, til
þess má nota límmiða.
Brjóstamjólkurpokar:
Hver poki rúmar 150 ml og fæst í
lyfjabúðum. Pokarnir eru sérhann-
aðir fyrir geymslu brjóstamjólkur
og henta ágætlega fyrirburum og
þeim börnum sem þarf að mjólka
oft fyrir.
Plastpelar:
Þeir mega ekki vera rispaðir og
lokið þarf að vera þétt.
Glerflát/pelar:
Glerílát má nota til að frysta
mjólk en það verður að gæta þess
að lokið sé vel þétt. Hætta er á að
glerið brotni.
Frystipokar:
Litlir vandaðir frystipokar ætlaðir
undir matvæli má nota fyrir heil-
brigð börn einstaka sinnum. Þegar
mjólkin er þiðin er annar endinn
klipptur frá og mjólkinni hellt yfir
í pela.
Ekki er mælt með klakapokum
eða plastpelapokum til að frysta
brjóstamjólk í, þar sem hætta er á
að mjólkin skemmist.
H9emig á að þíða mjólk?
Mjólk má þíða undir volgu vatni
eða í ísskáp. Það tekur um 12 tíma
að þíða mjólk í ísskáp. Ekki sjóða
eða hita brjóstamjólk í örbylgju-
ofni. Hitinn getur eyðilagt vernd-
andi eiginleika mjólkurinnar. Mjólk
sem er þiðin skal geyma í ísskáp og
nota innan sólarhrings. Ekki frysta
aftur mjólk sem einu sinni hefur
þiðnað.
■Cfjólk sem hefur þiðnað
Fitan í mjólkinni skilur sig, því er
gott að hrista ílátið varlega fyrir
gjöf. Drekki barnið ekki allan
mjólkurskammtinn í einu, verður
LJÓSMÆÐRABLAÐI9
19