Akranes - 01.04.1944, Blaðsíða 6

42
AKRANES
ur hann sig upp frá konu og tveimur
börnum og fer til Ameríku til frekara
náms. Þrátt fyrir sjálfsögð liðlegheit
bæjarstjórnarinnar kostar þessi för hans
mikið fé úr eigin vasa. Menn, sem þann
veg skilja starf sitt, á að styðja og
styrkja. Þeim peningum er vel varið.
Þeir bera mikla og varanlega ávexti
með samtíð og framtíð. Þeim mönnum á
að lyfta, en dáðlausir menn mega detta.
Allir eilt.
20.—23. maí er ákveðin atkvæða-
greiðsla um Dansk-íslenzka sambands-
lagasáttmálann, með því að Alþingi hef-
ur nú þegar samþykkt að hann skuli
falla úr gildi. Þá er svo ráð fyrir gert,
að hinn 17. júní n. k. verði stofnsett
lýðveldi á landi voru í stað konung-
dæmisins.
Án efa hafa allir íslendingar óskað
og fagnað frelsi sem fyrst, þó vegna
þessa sérstaka ástands væri einhver á-
greiningur um hvenær skilnaðurinn
skyldi ske, og lýðveldisyfirlýsingin taka
gildi.
Hvað sem skoðun okkar líður á því
sem hér hefur verið greint, má enginn
íslendingur láta undir höfuð leggjast
að greiða atkvæði um þetta mikilvæga
mál.
Öll þjóðin verður að standa sem einn
maður. Oft er þörf, en nú er nauðsyn.
Augnlœknisferðalag.
Ýmsir hafa vakið máls á því við mig,
undanfarin ár, að æskilegt væri, að
augnlæknir kæmi við hér á Akranesi og
hefði hér viðdvöl, og nyti þetta byggð-
arlag einnig góðs af ferðalögum augn-
lækna, sem heilbrigðisstjórnin sér um.
Undirrituðum hefur einnig verið þetta
ljóst, og hefur vakið máls á því og leit-
að undirtekta, en augnlæknir lét þá
skoðun í ljós, að Akurnesingar ættu til-
tölulega hægt með að leita læknis til
Reykjavíkur, og hefur ekki orðið af
framkvæmdum til þessa.
Síðastliðinn vetur (í febrúar) ritaði
ég landlækni um þetta efni og spurðist
jafnframt fyrir um möguleika á því, að
fá tannlækni til að koma hingað og
dvelja hér eftir þörfum. í svari sínu
kemst landlæknir m. a. þannig að orði:
„--------Þó að Akurnesingar standi
að vísu flestum landsmönnum utan
Reykjavíkur og Akureyrar betur að
vígi um að ná til augnlæknis, þætti mér
vel mega koma til mála, að einn um-
ferðaraugnlæknirinn hefði nokkurra
daga viðdvöl einu sinni á ári á Akra-
nesi, eins og á öðrum svipuðum stöðum.
Mun ég hafa þetta í huga, er ferðaáætl-
anir augnlæknanna verða samdar fyrir
næsta sumar. ... Viðvíkjandi tannlækni
er það að segja, að ríkið hefur til þessa
ekki haft nein afskifti af tannlækninga-
ferðum, enda eru tannlæknar enn svo
fáir í hlutfalli við þörfina fyrir þá, að
engin leið er að koma við neinni heild-
arskipun í þessu efni Að hinu hefur ver-
ið horfið, að reyna að stuðla að fjölgun
tannlækna, og er innlend tannlækna-
kennsla að hefjast. Fullyrða má, að úr
tannlækningaþörf svo fjölmenns stað-
ar, sem Akranes, verður ekki bætt svo
að um muni, nema með því að tann-
læknir setjist þar að. Eru þess dæmi, að
kaupstaðir (ísafjörður, Siglufjörður)
hafi gert ráðstafanir til að fá til sín
tannlækna með því að semja við þá um
ákveðin laun í sambandi við skólatann-
lækningar.“
Samkvæmt þessu svari landlæknis
má vænta þess, að augnlæknir komi
hér við á þessu sumri, og geta Akurnes-
ingar að sjálfsögðu fylgst með því, sem
auglýst verður á sínum tíma um þess-
ar ferðir.
Akranesi 20. apríl 1944.
Árni Árnason.
Svo sem lesendur blaðsins muna, var
í síðasta jólablaði rætt um vandkvæði
Akurnesinga, út af því, að t. d. augn-
læknir kæmi hér aldrei við í ferðum
sínum um landið. Blaðið fagnar því, að
úr þessu hefur nú verið bætt samkv. of-
anritaðri tilkynningu. Það er vitanlega
oft hér gamalt fólk og lasburða, sem
sumpart getur ekki og sumpart dregur
um of að taka sig upp í slíkar ferðir.
Ómenning, sem verður að afleggjast.
í seinni tíð er það orðin föst venja að
hafa á bryggjum í sjávarþorpum ein-
hver björgunartæki, svo sem bjarghringi
og krókstjaka. Víða heyrir maður, að
þessi nauðsynlegu tæki séu langt frá
því friðhelg fyrir óvönduðum pörupilt-
um, og jafnvel hálffullorðnum mönn-
um. Þetta er skömm, sem verður að af-
má, hvað sem það kostar.
Hér í bænum er skýli, þar sem
geymdur er björgunarbátur. Til ,þess
þar sé allt til reiðu þegar til þarf að
taka, er lykillinn geymdur í kassa á
hurðinni fyrir innan glerrúðu. Er gert
ráð fyrir, að allir telji þetta friðhelgan
stað. Nú upp á síðkastið eru svo mikil
brögð að því að rúðan sé brotin og farið
inn í skýlið, að umsjónarmennirnir eru
neyddir til að taka lykilinn alveg í
burtu. Ef til þyrfti að taka í lífsnauð-
syn, gæti þetta seinkað svo opnun skýl-
isins, að tjón hlytist af. Það gæti orðið
of löng leit að lykli eða tækjum til að
brjóta upp húsið.
Til hvers lifið þið, ungu menn, sem
hagið ykkur svona? Eruð þið menn til
að hera áhyrgð á hugsunarleysi ykkar
eða kœruleysi ef til kœmi, Athugið það,
ungu vinir.
Ath. Það er ekki víst að þeir lesi þetta
sem hér eru að verki. Munið því, að tala
um þetta við alla unglinga í bænum.
Það er ekki meira en . . .
Stríðið hefur valdið miklum breyt-
ingum á högum og háttum þjóðar vorr-
ar. Verður hér aðeins fátt eitt gert að
umtalsefni. Nú er alltítt að unglingar
(allt að því börn) gangi með fjárfúlgur
upp á vasann (og fari óvarlega með),
sem allt fram að stríðinu var næsta fá-
títt hjá efnuðustu mönnum á vorn mæli-
kvarða. Nú er mjög algengt að heyra
þessa eða þvílíkar setningar, þegar fólk
er að afsaka fyrir öðrum, eða að telja
sjálfum sér trú um, að hann sé enn á
sporinu: Það er ekki meira en 10 kr.
(eða hvað og hvað) áður.
Þetta er sérstaklega skrifað í því
augnamiði að vekja eftirtekt foreldra
eða forráðamanna barna á þeim hætt-
um sem í því geta falist. Að láta börn
hafa ótakmörkuð fjárráð, þar sem þeim
er jafnvel í sjálfsvald sett, hvernig þeim
fjármunum er varið. Það er ákaflega
heimskulegt, og áreiðanlega mjög
hættulegt fyrir framtíð barnanna.
Á síðastliðnu sumri kom drengur í
búð eina í bænum til að kaupa ákveðinn
hlut (hann var rétt ofan við fermingu).
Þegar pilturinn fer að borga, tekur
hann handfylli sína af rauðum seðlum
upp úr vasa sínum, og réttir búðar-
stúlkunni 100 kr. seðil. Því sem hann
fær til baka, vöðlar hann ofan í sama
vasann, án þess að telja það. Hann var
í vinnufötum, og sennilega verið nýbú-
inn að taka á móti kaupi sínu. Lítill
drengur sem stóð þarna rétt hjá, segir
við hann. Það hefur dottið hjá þér 5
kr. seðill á gólfið. Pilturinn ýtir fæti við
seðlinum á gólfinu og segir kæruleysis-
lega við drenginn, að hann megi eiga
þetta, (kæruleysið og fyrirlitningin fyr-
ir gjaldmiðlinum skein greinilega út
úr talshættinum). Hann gat ekki lát-
ið svo lítið að beygja sig eftir slíkum
smámunum. Ekki heldur til að rétta
drengnum sem góða gjöf. Þetta er, því
miður, ekkert einsdæmi á voru landi
nú.
Þessi piltur var frá fátæku heimili,
þar sem 5 kr. voru fyrir fáum árum álit-
in miklir fjármunir, til þess að gera.
Hér hefur verið bent á, að láta börn
ekki hafa ofmikla peninga milli handa.
En gefa hinir eldri fagurt eða óyggjandi
fordæmi um meðferð fjár, Allar götur
upp til ráðamanna þjóðfélagsins, bæj-
arstjórna og Alþingis er eyðslan, bruðl-
unarsemin og kæruleysið, komið út yf-
ir öll skynsamleg takmörk. í þeim efn-
um geta jafnvel börnin tekið sér í munn:
Maður, líttu þér nær, liggur í götunni
steinn.
Gott fólk. Reynum í eigin lífi að
hamla á móti því sem við teljum höm-
unum óholt fyrir líf þeirra og framtíð.
Það er bezti skólinn og öruggasta ráðið.
Prentsmiðjan
kaupir hreinar léreftstuskur.