Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1934, Blaðsíða 24

OANÖUK TUNGLH Oö Á ÍSLANDL
í þriðja dálki hvcrs mánadar, sem hefir yíirskriftina »T i h€ (tungi
i hásnðri), og i töblunni á blaðsiðu (17) er sýnt, hvað klukkan er
eftir islenzkum meðaltima, þegar tunglið og sólin eru i hásuðri
i Reykjavík. En vilji menn vita, hvað klukkan sé eftir islenzknm
meðaltima, þegar tnnglið eða sólin eru i hásuðri á öðrum stöðum
á fslandi, þá verða menn að gera svo nefnda »lengdarleiðréttingu«
á Reykjavikurtölunni. Verður hún — 4 minútur fyrir hvert lengdar-
stig, sem staðurinn liggur austar en Reykjavik, og + 4 mín. fyrir
hvert lengdarstig, sem staðurinn liggur vestar en Reykjavík. T. d. er
Raufarhöfn um sez lengdarstigum austar en Reykjavík; lengdar-
leiðréttingin þar er þá — 4 mín. og 5. júli er sól i hásuðri frá
Raufarhöfn þess vegna kl. 12 08. (12 32 — 0 24 = 12 08). Flatey á Breiða-
flrði liggur einu lengdarstigi vestar en Reykjavik og lengdarleið-
réttingin er þar 4 min. 1. febrúar er því tungl i hásuðri frá Flatev
kl. 1 46 f. m. (1 42 -f 0 04 = 1 46).
Sólargangurinn í Reykjavík er tiigreindur í almanakinu hvern
miðvikudag. Sólargangurinn er talinn frá sólaruppkomu (su.), þá er
miðja sólar sést koma upp fyrir láréttan sjóndeildarhring, og til
sólarlags (sl.) þá er sólmiðjan sést fara nlður fyrir sjóndeildarhring-
inn. Til þess að finna sólarganginn annarstaðar á landinu, þarf að
gera lengdarleiðréttingu á Reykjavíkurtölunni á sama hátt sem við sót
eða tungl i hásuðri. en auk þess breiddarleiðréttingu.
Rreiddarleiðréttingin fer eigi að eins eftir breiddarstigi staðaríns,
heldur er hún einnig komin undír sólarganginum i Reykjavik. f
eftirfarandi töblu er sýnd breiddarleiðrétting fyrir bvert hálft stig,
norðar og sunnar en Reykjavík, þegar sólargangurinn i Rvik stendur
á heilli stundu. Leiðréttingin er pósitif (+), þegar sólargangurinn
lengist vegna hennar, en negatíf (—), þegar sólargangurinn styttist.
Breiddarleiðrétting töblunnar er því lögð við tima sólarlagsins i Rvik,
en dregin frá sóiaruppkorautímanum. Sé breiddarleiðréttingin negatif
(—), verður að taka forteiknið til greina.
Dæmi; Sólargangur 2. maí á Raufarhöfn, sem er 6 stigum austar
og 2‘/> stigi norðar en Rvik.
þenna dag er sólargaugur i Reykjavik 16 st. 48 mín. Breiddar-
leiðrétting töblunnar fvrir 2‘/> stig norður og sólargang 16 st. er + 16
min. en fyrir 17 st. + 23 miu. og fyrir 16 st. 48 mín. verður breiddar-
leiðréttingin því + 22 min. Lengdarleiðréttingin er — 24 mín,
1 Reykjavtk .... su. 4 02 sl. 8 50
Breiddarieiðrétting . — 22 +22
Lengdarleiðrétting ■_____— 24______— 21
A Raufarhöfn .... su. 3 16 sl. 8 48
Annað dæmi; Sólargangur 14. nóv. 1 Flatey á Breiðafirðí, sem er
1 stigi vestar og l*/« stigi norðar en Rvik. Sólargangur i Reykjavik
•r 6 st. 35 min.
í Reykjavik...........su. 8 54 »1. 3 29
Breíddarleiðrétting . +12 - 12
Lengdarleiðrétting . + 4______+ 4
f Flatey................sa. » 10 sl. 3 21
(22)