Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1936, Page 49

styrkur Georgs V., hversu góðan skilning hann hefir
haft á afstöðu sinni sem þingræðiskonungs, bæði
höfðinglegan og alþýðlegan í senn. Pvi fer þó fjarri,
að Englandskonungur sé einungis valdalaus »topp-
figúra«, eins og menn halda i öðrum löndum, þar sem
konungsvaldi og konungshollustu er annan veg farið
en hjá Bretum. Konungurinn getur þvert á móti haft
talsverð áhrif við ýmis tækifæri, bæði beinlínis og
óbeinlínis, með dæmi sínu og framkomu, og hann og
fólk hans kemur ákaflega mikið við opinbert líf.
Georg V. er fæddur 2. júní 1865 í Marlborough
House, sonur Edward’s VII. og Alexandrine, dóttur
Kristjáns IX. Hann var ekki borinn til rikis. því að
hann var næstelzti sonur. Hann var látinn fara til
sjós 12 ára gamall og lærði vel sjómennsku og þótti
duglegur sjómaður og stjórnaði sjálfur skipi um eitt
skeið. Þegar eldri bróðir hans dó, hætti hann sjó-
mennsku, en var þó alloft í langferðum eftir það og
mun vera öllum konungum víðförulli, m. a. fór hann
til Indlands og var krýndur þar keisari. Pegar hann
tók við rikisstjórn, voru miklar viðsjár í enskum
stjórnmálum, einkum út af skipun lávarðadeildarinn-
ar, sem frjálslyndir menn voru þá að svipta völdum,
og oft endranær hefir konungur átt úr vöndu að
ráða, ekki sízt á ófriðarárunum. En hann var þó vin-
sæll, af því að hann gerði sér far um að kynnast
óbreyttum hermönnum, eins og liann hefir ávallt lagt
áherzlu á það, að kynna sér hag alþýðu í landinu, t.
d. heimsótt fátækrahverfin og námahéruðin, svo að
sumum höfðingjum hefir þótt nóg um og jafnvel þótt
lýðdekur. Samt er það álit manna (t. d. John Buchan,
í skemmtilegri bók um konung og stjórnarár hans,
The Kings Grace), að persónulegir eiginleikar hans
hafi átt drjúgan þátt í því, að vernda konungdæmið í
einhverjum mestu byltingum sögunnar, og þar með
í því, að halda hinu mikla enska heimsríki saman.
Vilhjálmur P. Gislason.
(45)