Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1979, Side 78

Tími.
1 sekúnda (atómsekúnda) = 9192631770 sveiflutímar tiltekinnar
raföldu frá loftkenndu sesíni 133, sem er ein samsæta frumefnisins
sesíns. Grundvallareining tímans í hinu alþjóðlega einingakerfi
síðan 1967.
1 almanakssekúnda = 1/31556925,9747 hluti úr lengd hvarfársins,
eins og það var árið 1900. Grundvallareining tímans í stjörnufræði
síðan 1952. Atómsekúndan var skilgreind þannig, að hún yrði sem
næst almanakssekúndunni að lengd.
1 dagur (meðalsóldagur) = meðallengd sólarhringsins yfir árið =
24 stundir = 1440 mínútur = 86 400 sekúndur (meðalsólsekúndur)
= sú tímaeining, sem venjulegar klukkur eru miðaðar við; of
breytilegur til að vera grundvallareining í eðlisfræði eða stjörnu-
fræði. Almanakssekúndan jafngildir meðalsólsekúndunni eins og
hún var árið 1900.
1 stjörnudagur = snúningstími jarðar miðað við stjörnuhimininn
(nánar tiltekið vorpunkt himins) = 23 st. 56 mín. 4,1 sek.
1 hvarfár (árstíðaár) = tíminn milli sólhvarfa = 365,24220 dagar.
1 stjörnuár = umferðartími jarðar um sólu miðað við fastastjörnur
= 365,25636 dagar.
1 almanaksár (gregoríanskt) = 365,242 50 dagar.
Hraði.
1 metri á sekúndu (m/s) = hraði hlutar sem fer vegalengdina 1 metra
á hverri sekúndu án hraðabreytinga.
1 km/klst. = 0,278 m/s.
1 míla/klst. = 1,61 km/klst. = 0,447 m/s.
1 hnútur = 1 sjómíla/klst. = 1,85 km/klst. = 0,514 m/s.
Hraði hljóðsins í lofti við 0°C = 1193 km/klst. = 331 m/s.
Hraði ljóssins í lofttómu rúmi (staðalgildi) = 299 792458 m/s.-
Hröðun.
1 metri á sekúndu, á sekúndu (m/s2) = hröðun hlutar sem eykur hrað-
ann jafnt og þétt um 1 metra á sekúndu á hverri sekúndu.
1 „g“ = þyngdarhröðunin (fallhraðaaukningin) við yfirborð jarðar
(staðalgildi) = 9,80665 m/s2.
1 gal = 10~2 m/s2.
Kraftur.
1 njúton (newton, N) = krafturinn sem beita þarf á massann 1 kg til
að valda hröðun sem nemur 1 m/s2 þegar viðnám er ekkert.
1 dyn = 10~s N.
Þyngdarkrafturinn sem stafar frá 1 kg í r metra fjarlægð =
6,67 • 10'"/r2 njúton á hvert kg sem þar er.
(76)